پس از ناکام ماندن آمریکا در همراه کردن کشورهای اروپایی و طرفین برجام در عملیاتی کردن مکانیسم ماشه علیه ایران، واکنشهای جدید این کشور نسبت به کشورهای غیر همراه در این زمینه، رویکردی تهدیدآمیز به خود گرفته است. این سیاست جدید همزمان با مخالفت کشورهای اروپایی در همراهی آمریکا، توسط رئیس جمهور این کشوراعلام شد و او آنها را تهدید به تحریم کرد. در ادامه این روند، روز گذشته مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز هشدار داد که دولت آمریکا در صورت اقدام چین در فروش سلاح به ایران، این کشور شرق آسیا را تحریم خواهد کرد.
به گزارش روز نو :پمپئو در مصاحبه با واشنگتن اگزمینر، با تکرار ادعای احیای تحریمهای سازمان ملل علیه ایران تصریح کرد:«ما به سراغ تکتک مفاد تحریمهای سازمان ملل علیه ایران و محدودیت تسلیحاتی این کشور میرویم و اگر در این موضوع هر گونه تخطی از سوی چینیها یا روسها، چه در زمینه فروش تسلیحات و چه در زمینه تبادلات اقتصادی، انجام بگیرد، احتمال تحریم این دو کشور وجود خواهد داشت، چرا که مسائل مربوط به قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل، موضوعاتی جدی
هستند.»
تهدید پمپئو علیه روسیه و چین بابت بیتوجهی به قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل در شرایطی مطرح شده که آمریکا با خارج شدن غیرقانونی از توافق هستهای برجام، قطعنامه 2231 را نقض کرد و اخیرا هم در یک اقدام غیرقانونی دیگر مدعی احیای تحریمهای سازمان ملل و قطعنامههای پیشین لغو شده علیه ایران شده است. او همچنین در این مصاحبه از مواضع قدرتهای بزرگ اروپایی درباره برجام و ادامه حمایت آنها از این توافق به شدت انتقاد کرد و گفت که آنها اجازه دادند که جام مقدس برجام در ذهنشان یک چیز با ارزش جلوه کند و با مواضع آمریکا همراهی نکنند. پمپئو همچنین مدعی شد: «حضور تانکهای چینی یا سامانههای پدافند هوایی چینی یا سامانههای موشکی چینی در ایران، اول از همه تهدیدی برای مردم ایران است و در درجه دوم، مردم خاورمیانه و در درجه بعدی مردم ساکن اروپا را تهدید میکند و این سامانههای پدافندی تهدیدی واقعی برای امنیت ملی اروپا هستند.»
خبرنگار واشنگتن اگزمینر از وزیر خارجه آمریکا سوال کرد که با توجه به اینکه رهبران اروپایی حتی حاضر با پذیرش استدلال قانونی شما در خصوص مکانیسم ماشه و احیای تحریمهای سازمان ملل علیه ایران نیستند، آیا احتمال همکاری آن با شما برای مجازات و تنبیه کردن فروش تسلیحاتی چین به ایران وجود دارد؟ پمپئو در پاسخ به این سوال اشاره کرد: «به نظر من، مردم اروپا این را خواهند دید که اگر چینیها چنین سامانههای تسلیحاتی را به ایران بدهند، چنین موضوعی چیزی نیست که حکومتهایشان باید از آن حمایت کنند بلکه آنها باید دوشادوش ایالات متحده برای اجرای قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل همکاری کنند.» ادعاهای وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ علیه روسیه و چین در حالی مطرح شده که این دو کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و همچنین عضو برجام، بارها مواضع واشنگتن را رد کردهاند.
بر همین اساس، سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه روز گذشته- سهشنبه- گفت که تحریمهای آمریکا تأثیری بر همکاری ایران و روسیه نخواهد داشت. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز در این زمینه در گفت وگو با شبکه تلویزیونی العربیه تاکید کرد که تحریم تسلیحاتی در مورد ایران وجود ندارد. او افزود:«شورای امنیت در قطعنامه ۲۲۳۱ مطابق با بند هفتم منشور سازمان ملل که برجام را تایید میکند خاطرنشان کرد که ارسال تسلیحات به ایران و از این کشور موضوع مورد بررسی شورای امنیت است، بنابراین روز ۱۸ ماه اکتبر سال ۲۰۲۰ تحریم ارسال تسلیحات به ایران و از این کشور متوقف خواهد شد و تحریم تسلیحاتی وجود ندارد و هیچ گونه محدودیتی پس از این تاریخ اعمال نخواهد شد.» او با بیان اینکه نمیتوانم از طرف مقامهای آمریکایی سخن بگویم زیرا آنها سخنان عجیب زیادی را بر زبان میرانند، اظهار کرد:«زمانی که مقامهای آمریکایی بهطور رسمی ادعا میکنند که همچنان عضو برجام هستند، من فقط میتوانم به آنها یادآوری کنم که به مقررات احترام بگذارند، زیرا دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا دستوری را برای خروج از برجام امضا کرد و از همان لحظه حق رای آمریکا که قبلا به عنوان عضو برجام داشتند لغو شد.» وزیر خارجه روسیه گفت:«مقامهای آمریکایی با این واقعیت مخالفت میکنند که قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل برمبنای بند هفتم منشور این سازمان است و به همه اعضای سازمان ملل ارتباط دارد. در قطعنامه ۲۲۳۱ گفته شده است که هر گونه تلاش برای احیای نظام تحریم فقط میتواند از سوی اعضای برجام انجام گیرد، اما آمریکا عضو این توافق نیست. اگر آمریکا به تهدید کشورها به اعمال تحریم در صورت همکاری با ایران بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ ادامه دهد من تعجب نمیکنم، زیرا آمریکا تحریمهای خود را در همه نقاط جهان و بدون دلیل بهکار میگیرد.»
لاوروف با اشاره به ضربالمثل روسی «فیل در فروشگاه ظروف شکستنی» که مفهوم آن هشدار نسبت به بیاحتیاطی هست، عنوان کرد که من میدانم که فیل نماد حزب جمهوریخواه است اما خواهش میکنم جهان را به عنوان فروشگاه ظرف و ظروف درنظر نگیرید.»
وزیر خارجه روسیه گفت:«همه به استثنای آمریکا معتقدند که مکانیسم بازگرداندن تحریمها وجود ندارد. این موضوع در شورای امنیت بررسی شد؛ ۱۳عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت اعلام کردند که دلایل حقوقی، سیاسی و اخلاقی برای بازگرداندن تحریمها در مورد ایران وجود ندارد. بنابراین همه ادعاها فاقد اعتبار است. این ارزیابی همه اعضای شورای امنیت به استثنای امریکا و یک کشور دیگر است.» لاوروف در واکنش به اینکه آیا شرکتها و بانکهای روسیه برای مقابله با تحریمهای آمریکا آمادگی دارند، اظهار کرد:«متاسفانه مقامهای امریکایی استعداد اجرای فعالیتهای دیپلماتیک را ازدست دادند. آنها کارشناسان برجسته داشتند در زمان حاضر؛ آنها آنچه که در عرصه سیاست خارجی میکنند و خواستههایی را خواه در مورد ایران یا موارد دیگر مطرح میکنند و در صورتی که شرکای آنها میگویند که نمیتوانند این گونه اقدام کنند و موضوع باید بررسی شود، آمریکا مخالفت میکند.» او ادامه داد:«آنها اولتیماتوم میدهند و تاریخی را تعیین میکنند و پس از آن شروع به وضع تحریم میکنند. پس از آن، تحریم خود را فراملی میکنند. میتوانم بگویم که این اقدامات غیرقانونی است و وضع تحریمهای یکجانبه که در سازمان ملل تایید نشده است اقدامی غیرقانونی است.»
در همین حال، سخنگوی کرملین نیز روز گذشته در واکنش به تهدیدات تحریمی وزیر امور خارجه آمریکا عنوان کرد که واشنگتن به تحریم اعتیاد پیدا کرده است، در حالی که به ندرت کسی در دنیا این کار را تایید میکند. دیمیتری پولیانسکی، معاون سفیر روسیه در سازمان ملل متحد نیز در پیامی توییتری با اشاره به اینکه ایالات متحده با تحمیل اراده خود به دیگران، بر تضعیف قوانین بینالمللی اصرار میورزد، اشاره کرد:«آیا این همان نظم خودخواهانه بینالملل قاعدهمحوری است که همکاران آمریکایی ما به شدت از آن حمایت میکنند و در آن، تعدادی محدود از کشورها قواعد را تعیین میکنند.» این دیپلمات بلندپایه روسی با اشاره به ادعای آمریکا برای بازگشت تحریمهای بینالمللی علیه ایران افزود: «خیلی دردآور است که میبینیم یک کشور بزرگ این گونه خود را تحقیر میکند و با هذیانگویی لجوجانه با دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل مخالفت میکند.»
تکرار ادعای مقامهای آمریکایی درباره بازگشت قطعنامههای پیشین ضد ایرانی شورای امنیت سازمان ملل و همچنین تحریمهای سازمان ملل در شرایطی صورت گرفته که دیگر کشورهای عضو برجام و به ویژه اعضای شورای امنیت سازمان ملل این ادعای آمریکا را رد کرده و غیرقانونی خواندهاند.