در حال حاضر مطابق نظرسنجي‌ها، جو بايدن نامزد حزب دموکرات شانس بيشتري براي کسب کرسي رياست‌جمهوري در آمريکا را دارد. برخي کارشناسان در ايران متاثر از چنين شرايطي به استقبال پيروزي بايدن رفته و رسيدن نامزد حزب دموکرات به کاخ سفيد را مساوي با زنده شدن برجام مي‌دانند. سوالي که اين روزها در اذهان بسياري وجود دارد اين است که آيا پيروزي بايدن به معناي بازگشت آمريکا به برجام خواهد بود؟ مايک پمپئو بعد از خروج از برجام در راستاي حل مشکل ايران خواستار پذيرش 12 شرط شد که اهم آن تغيير سياست منطقه‌اي، توقف برنامه ‌دفاعي موشکي و دائمي شدن برخي بندهاي برجام است. شروطي که اگرچه شايد مورد تاييد دموکرات‌ها باشند اما شيوه آنها براي رسيدن به اين شروط کاملا متفاوت با ترامپ است. معمولا راهبردها و سياست خارجي کلان يک سيستم سياسي به‌‌ندرت طي دوره‌هاي زماني کوتاه دچار تغييرات ماهوي و محتوايي جدي مي‌شود که آمريکايي‌‌ها نيز از اين قاعده مستثنا نيستند. به همين دليل است که در پيش‌‌نويس برنامه پيشنهادي منتشرشده حزب دموکرات براي انتخابات 2020، اگرچه از بازگشت به برجام سخن گفته ‌شده اما بلافاصله قيود ديگري را نيز اضافه مي‌کند که از آن جمله بايد به لزوم مذاکرات موشکي و منطقه‌‌اي اشاره داشت. در راستاي بررسي اين مسائل  گفت‌وگويي با فريدون مجلسي، ديپلمات پيشين و کارشناس مسائل بين‌الملل داشته است که در ذيل آمده است.

به گزارش روز نو :آيا با روي‌کارآمدن بايدن در آمريکا، اساسا بايد انتظار ظهور يک اوباماي دوم را با همان سياست‌ها در قبال ايران داشته باشيم؟

بايدن ادامه‌دهنده راه اوباماست. معاون او بوده و در تمام برنامه‌ريزي‌هايي که منجر به برجام شده حضور داشته و نقش موثري داشته است. او نيروي مهم پشت جبهه سياست دولت اوباما بوده است. بايد خاطرنشان کرد که تحريم‌هاي بانکي ايران زماني رقم خورد که اقدامات داخلي در ايران منجر به تنش شد. ما قراردادهاي زيادي تجاري براي خريد هواپيما امضا کرده بوديم. مبادلاتي انجام شد و بخشي از مطالبات ايران به‌صورت نقد به ايران پرداخت شد و در زمان اوباما با حضور موثر بايدن اين اتفاقات افتاد. بنابراين اگر بايدن نيز به عرصه قدرت بازگردد اعلام خواهد کرد که خروج ترامپ از برجام اشتباه بوده است. او به مصوبه شوراي امنيت باور دارد و اگر هم بخواهد تحريمي عليه ايران وضع کند، برجام را بر هم نخواهد زد. جو بايدن به‌صراحت اعلام کرده است به برجام باز خواهد گشت و اين صحبت‌هاي او به واقعيت نزديک است و آنچه در اين ميان اهميت دارد نحوه تعامل طرفين پس از اين اتفاق است.

آيا ترامپ مي‌تواند تحــريم‌هاي ايــران را دائمي‌ کند؟

ترامپ همواره به روش‌هاي مختلف تلاش کرده تا تحريم‌هاي ايران را دائمي ‌کند اما هنوز در اين راستا به هيچ نتيجه‌اي نرسيده است. ترامپ در اين راستا هم تلاش‌هاي داخلي کرده و هم تلاش‌هايي در عرصه بين‌الملل انجام شده است. در داخل اين کشور معمولا با سدي به نام دستگاه قضائي مواجه است و در عرصه بين‌المللي نيز با مخالفت 13 کشور مواجه شد و عملا نتوانست قطعنامه‌اي عليه ايران وضع کند و در اين عرصه صرفا مقوله مکانيسم ماشه است که بايد مشاهده کرد به کجا خواهد رسيد. ايران در اين ميان بايد بسيار زياد مراقب باشد زيرا اگر تحريمي عليه ايران وضع شود ديگر بدون راي مثبت آمريکا نمي‌توان آن تحريم‌هاي بين‌المللي را لغو کرد. اين يک چالش بسيار بزرگ براي ايران خواهد شد و ضرورت دارد تا دستگاه ديپلماسي کشورمان به اين امر توجه ويژه داشته باشد. اگر اين تحريم‌ها وضع شود در مرحله بعد صلح و امنيت بين‌المللي را تحت تاثير جدي قرار مي‌دهد و حتي ممکن است اجازه حمله به ايران نيز در ادامه آن صادر شود. بنابراين دائمي شدن تحريم‌هاي ايران به جدال حقوقي دو کشور در شوراي امنيت بستگي دارد.

آيا جو بايدن به انتخاب شدن در عرصه انتخابات نزديک‌تر شده است؟

بــه نظــر مــن انــتخاب دونــالد تــرامــپ براي رياست‌‌جمهوري ايالات‌متحده، هنوز هم باورکردني نيست، تصور نمي‌شد چنين شخصي با چنين جايگاهي بيايد رئيس‌جمهور آمريکا شود. وقتي که به جايگاه رياست‌‌جمهوري رسيد سعي کرد با عوام‌‌فريبي، سياست‌هايي کاملا مغاير با سياست‌هاي سنتي آمريکا را که با اقتصاد حمايتي کاملا مخالف است انتخاب کند. آمريکا کشوري است که سرمنشأ ليبراليسم اقتصادي است ولي ترامپ آمد اقتصاد را حمايتي کرد، تعرفه‌هاي گمرکي وضع کرد يک مدتي هم اين رويه رونق گرفت و تعدادي از افرادي از طبقه‌هاي فرودست جامعه که به ترامپ هم راي داده بودند، اشتغال پيدا کردند اما به‌تدريج رو به افول رفت چون آن سياست کارآمد نبود. با شيوع کرونا و شدت گرفتن آن در آمريکا، اين مسائل هم عملا خنثي شد. اين‌بار ترامپ در انتخابات وضع بسيار بدي دارد و به‌ويژه روش مبارزه انتخاباتي خود را بسيار رنگ جنگي داده است. به جو بايدن ايرادهايي را وارد مي‌کند که در سطح ادب ديپلماتيک و سياسي قابل‌قبول نيست. ترامپ چند روز پيش گفته بود اگر وضعيتي پيش بيايد که انتخابات طبق ميل او به نتيجه نرسد، اين زن ديوانه يعني رئيس مجلس نمايندگان، رئيس‌جمهور خواهد شد. کسي که رئيس مجلس مملکت خود را زن ديوانه خطاب بکند، قابل تاييد در هيچ کجاي دنيا نيست. ترامپ، بايدن را متهم مي‌کند به مسائلي که بيشتر به خود ترامپ منتسب بود. خروج ترامپ از سازمان‌‌هاي بين‌المللي از کنوانسيون‌‌ها و قراردادها مقوله‌اي بود که وضعيت او را در نگاه اذهان عمومي بدتر نيز کرد. بايدن با يک انتخاب خوب توانست يک معاون خوب را براي خود انتخاب کند که او را در تمامي عرصه‌ها کمک کند. ترامپ چنين ابزاري ندارد و اگر در دوره بعدي رياست‌جمهوري جان خود را از دست دهد شخصي جايگزين او خواهد شد که وضعيت اين کشور را بدتر خواهد کرد.