جان بولتون از دولت افراطی ترامپ خارج شده اما هنوز مواضع ضدایرانی خود را ادامه می‌دهد. او در یادداشتی در بلومبرگ معتقد است ترامپ ناخواسته در پی احیای توافق هسته‌ای ایران است.

به گزارش روز نو ؛ بولتون در بلومبرگ می‌نویسد: درخواست برای فعال کردن مکانیزم ماشه، کمک مهمی به جو بایدن بود که خواهان بازگشت به برجام است. بایدن و اطرافیانش بارها قول داده اند که در صورت پیروزی در انتخابات نوامبر، به توافق هسته ای ۲۰۱۵ با ایران باز خواهند گشت. توافقی که ترامپ از آن خارج شد و با این کار، به درستی تیری را بر قلب آن شلیک کرد. اما اکنون، ترامپ (ناخواسته) در حال کمک به احیای همین توافق است.
دولت ترامپ ادعا کرده که مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، هنوز بعنوان “شریک” توافق هسته ای ایران به شمار می رود. البته هنگامی که ترامپ در سال ۲۰۱۸، این توافق را ترک کرد، به وزارت خارجه آمریکا دستور داد که “همه گام های مناسب برای توقف مشارکت ایالات متحده در برجام را بردارد.”
هرچند در سیاست خارجی ترامپ، دوربرگردان های ۳۶۰ درجه، یک کار معمول است، اما روی آوردن به مکانیزم ماشه، برای خود او هم نوبَرانه بود و نشان از دگرش های حیرت آورتری در دوره دوم ریاست جمهوری اش- در صورت پیروزی در نوامبر- دارد. اگر هم بایدن برنده شود، این کار، کمک مهمی برای او به شمار می آید.
البته عصر سه شنبه، رییس شورای امنیت، درخواست دولت ترامپ را رد کرد و دست کم در حال حاضر، آمریکا در قفسی افتاده که خودش ساخته بود. حقوقدانان وزارتخارجه آمریکا می گویند آمریکا هنوز “شریک” برجام است چون در قطعنامه ۲۲۳۱، نامش زیر این عنوان آمده است. این ادعا، نه تنها از حیث حقوقی نادرست است و مورد نظر نویسندگان متن توافق هسته ای هم نبوده بلکه، در صورت پیروزی بایدن در انتخابات، می تواند نتیجه وارونه ای هم بدهد.
وقتی ترامپ اذعان می کند که آمریکا حتی در یک جنبه توافق هسته ای، از حقوقی برخوردار است، راه را برای دیپلمات های خلاق باز می کند تا حقوقی دیگر- و از جمله مسوولیت هایی- را که از قطعنامه ۲۲۳۱ و متن برجام ناشی می شود، استنباط کنند. این به تلاش دولت بایدن برای بازگشت کامل به برجام، مشروعیت می دهد.
منطق بهتر این است که: آمریکا یا عضو این توافق هست یا نیست. این منطقی است ساده و سرراست و مهمتر از همه، بازتاب دهنده واقعیت. این استدلال که ما از برخی جهات “شریک” برجام هستیم ولی از دیگر جهات نه، باید سیاستگذاران آمریکایی را بترساند؛ این نحوه استدلال به احتمال بیشتر توسط دیگر کشورها، در مواردی که می خواهند از زیر بار توافق های بین المللی که دیگر به سودشان نیست شانه خالی کنند، علیه خود آمریکا استفاده خواهد شد.

وقتی از توافقی خارج شدیم، یعنی خارج شدیم. تمام. این نوع راهبردبازی های درازمدت، ویژگی ای است که تنها در رویکرد ترامپ به سیاست خارجی دیده می شود.
اکنون تدابیر متقابلی علیه ترفند آمریکا، در حال انباشت است. گذشته از رد هرگونه جایگاهی برای آمریکا (در فعالسازی مکانیزم ماشه)، حامیان برجام می گویند که واشنگتن پیش شرط های لازمی را که در بندهای حل اختلافِ این پیمان پیش بینی شده، به جا نیاورده است. این پیش شرط ها، در بردارنده یک فرایند پیچیده و بالقوه طولانی برای حل اختلاف نظرها بر سر پایبندی اعضا می شود که دقیقا به منظور جلوگیری از رویارویی اعضای شورای امنیت و سقوط کل توافق گنجانده شده اند. تیم ترامپ، این پیش شرط ها را نادیده گرفت. این در حالی است که بریتانیا، فرانسه و آلمان در ماه ژانویه، در انطباق با این پیش شرط ها، گامهایی را برداشته اند که هنوز حل و فصل نشده است.
این قمار، بازتاب دهنده هراس پنهان واشنگتن است از اینکه دنبال کردن فرایندِ پیش بینی شده در توافق هسته ای پیش از فراخوان به شورای امنیت، واقعا یک پیش شرط لازم است. در این صورت، این هم شاهد دومی است از “شراکت” آمریکا در توافقی که پیشتر آن را ترک کرده است… دنبال کردن فرایند معمول حل اختلاف، به پس از انتخابات نوامبر یا حتی شروع کار رییس جمهوری بعدی در ۲۰۲۱ می کشید.
چرا ترامپ به چنین بازی خطرناک و زیان آوری روی آورده، روشن نیست. حتی اگر تحریم های تعلیق شده شورای امنیت، بازگردانده شوند هم، به احتمال زیاد هیچ فشار مهم تازه ای، اضافه بر تاثیرات خردکننده ناشی از بازگشت تحریم های یکجانبه آمریکا در سال ۲۰۱۸، بر ایران نمی گذارند. از این گذشته، واکنش واقعی به بلندپروازی های هسته ای ایران، هم اکنون توسط کسانی داده می شود که با عملیات پنهانی در حال نابودسازی عناصر اصلی برنامه های موشکی و هسته ای ایران هستند.
آنچه ترامپ این روزها در شورای امنیت انجام می دهد، به احتمال بیشتر یک نمایش حاشیه ای است برای اهداف سیاست داخلی. نقش دیپلماسی این است که همچنان بریتانیا، فرانسه و آلمان را ترغیب کنیم که این پیمان را ترک کنند. جایگزین این سیاست، احتمالا به زنده شدن دوباره برجام توسط پرزیدنت جو بایدن می انجامد که باید بسیار سپاسگزار ترامپ باشد که راه این کار را هموار کرد.