آخرین اخبار حاکی از آن است که دومین ETF که متشکل از شرکت های پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران، تا آخر ماه جاری عرضه می شود.

به گزارش روز نو ، حسن شجاعی گفت: هر چند طرح توزیع سهام عدالت از سال 1385 تا کنون در کشور با شعار توزیع عادلانه سهام دولت میان اقشار مختلف در حال اجراست، اما بررسی افراد مشمول و نیز بازماندگان از دریافت این سهام نشان می‌دهد سهام عدالت به عدالت میان برخی از مشمولان توزیع نشده است.

نائب رئیس کمیسیون اصل 90 افزود: بر این اساس یکی از مشکلات قابل توجه در راستای شناسایی مشمولان و اختصاص سهام عدالت به آنها این است که بجای توزیع سهام عدالت میان دهک‌های درآمدی، این سهام بر پایه دهک‌های جمعیتی میان مشمولان توزیع شده که این موضوع یکی از آسیب‌های جدی در زمینه اجرای سهام عدالت است.

بی‌عدالتی در توزیع سهام عدالت
این نماینده مجلس اضافه کرد: به همین جهت مشاهده می‌شود به عنوان مثال بخشی از مشمولان بویژه مدیران ارشد دولت که در گروه کارمندان قرار گرفته‌اند، از سهام عدالت برخوردار شده، اما در مقابل عده‌ای از اقشار جامعه که واقعا نیازمند هستند، طی سال‌های گذشته از دریافت این سهام و مزایای آنها بی‌بهره بوده و جامانده‌اند.

نایب رئیس هیات نظارت بر رفتار نمایندگان ادامه داد: از سوی دیگر بخشی از مشمولان هستند که در زمان ثبت نام سهام عدالت اقدام به ارائه مدارک کرده و حتی کارت‌های مربوط به سهام عدالت خود را نیز دریافت کرده، اما اسامی آنها در سامانه سهام عدالت نیست و به عنوان مشمول نهایی شناخته نمی‌شوند که تعداد آنها بین 1.8 تا 2 میلیون نفر برآورد می‌شود.

نائب رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس تصریح کرد: این در شرایطی است که با توجه به تورم اقتصادی و همچنین گسترش ویروس کرونا و در پی این موارد، مشکلات بوجود آمده برای اقشار کم‌درآمد و نیز کسب و کارهای کوچک از یک سو، و همچنین بهبود شرایط بورس و افزایش ارزش سهام عدالت، آزادسازی این سهام می‌تواند منابع خوبی برای امرار معاش و رفع گوشه‌ای از مشکلات اقتصادی دارندگان سهام عدالت باشد.

نماینده مردم ابهر، خرمدره و سلطانیه در مجلس یازدهم اذعان داشت: ارزش کل سبد سهام عدلت در زمان اجرای این طرح، 26 هزار میلیارد تومان بود که در حال حاضر با توجه به رشد بازار سهام این رقم به 1010 هزار میلیارد تومان رسیده است که این موضوع حکایت از 38 برابر شدن ارزش سهام عدالت مشمولان دارد.

لزوم اختصاص سهام عدالت به مشمولان جدید
وی با اشاره به این که دولت درصد قابل توجهی از سهام و دارایی‌های کشور را در اختیار دارد و طبق اصل 44 قانون اساسی باید به روند واگذاری آنها سرعت ببخشید، افزود: افزایش مشارکت عمومی و توزیع ثروت میان اقشار مختلف جامعه نیز باید به عنوان یکی از اهداف اصلی اجرای سیاست‌های اصل 44 و طرح توزیع سهام عدالت اتفاق بیفتد. به همین دلیل از آنجا که بخشی از افراد نیازمند طی سال‌های گذشته از دریافت سهام عدالت جامانده‌اند، بر آن شدیم که در مجلس جدید اقدام به تهیه طرحی در راستای شناسایی مشمولان جدید و تخصیص سهام عدالت به آنها کنیم.

شجاعی گفت: در این راستا سه دسته از مشمولان جدید شامل "افرادی که پس از پایان یافتن ثبت نام از مشمولان سهام عدالت به دلیل مختلف شرایط دریافت سهام عدالت را دارند"، "فرزندان تازه‌متولد شده مشمولان سهام عدالت" و "افرادی که با وجود انجام مراحل مختلف ثبت نام سهام عدالت و حتی دریافت برگه‌های این سهام، اما متاسفانه در سامانه سهام عدالت به عنوان مشمول نهایی شناخته نشده و تا کنون از اصل و سود این سهام محروم بوده‌اند، و حدود 2 میلیون نفر را شامل می‌شوند"، را به عنوان مشمولان جدید و جامانده برای دریافت سهام عدالت طی نامه‌ای به رئیس جمهور، پیشنهاد دادیم و با شروع مجلس جدید نیز طی بررسی‌ها و هماهنگی‌های صورت گرفته با کمیسیون اقتصادی و سایر نمایندگان به دنبال آن هستیم تا سهام عدالت به این دسته از مشمولان جدید تخصیص داده شود.

منابع تخصیص سهام عدالت به مشمولان جدید
نائب رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس در پاسخ به این پرسش که منابع مورد نیاز برای تخصیص سهام عدالت به مشمولان جدید از چه طریقی می‌تواند تامین ‌شود، تصریح کرد: متاسفانه طی سال‌های گذشته خصوصی‌سازی به معنای واگذاری گسترده مالکیت و مدیریت دولت در شرکت‌ها و دارایی‌های تحت تملک به طور کامل صورت نگرفته است و به همین جهت سهام دولت در شرکت‌های مختلف می‌تواند منبع مناسبی با تامین سهام عدالت برای مشمولان جدید باشد.

وی گفت: در حال حاضر 49شرکت در سبد سهام عدالت با درصدهای مختلفی حضور دارند که دولت می‌تواند از باقی سهام خود در این شرکت‌ها به مشمولان جدید با تخفیف اختصاص دهد.

شجاعی افزود: علاوه بر این، پیشنهاد می‌شود پس از تصویب اختصاص سهام عدالت به مشمولان جدید که طرح دو فوریتی آن در مجلس در حال کارشناسی و پیگیری است، دولت سهام خود در ETFهای دولتی دوم، سوم و چهارم را با تخفیف بیشتری به مشمولان جدید سهام عدالت بدهد.

این نماینده مجلس اضافه کرد: همچنین راهکار دیگری که در این زمینه پیشنهاد می‌شود اینست که دولت واحدهای خود در صندوق‌های دارای دوم، سوم و چهارم و همچنین بخشی از واحدهای خود در صندوق "دارای یکم" را که به فروش نرفته است، با تخفیف و به‌صورت اقساط به مشمولان جدید واگذار و از محل سود سالانه این سهام، اقساط سهام عدالت مشمولان جدید را تسویه کند.

انتقاد عملکرد نامناسب دولت در آزادسازی سهام عدالت
نماینده مردم ابهر، خرمدره و سلطانیه در مجلس یازدهم گفت: آزادسازی سهام عدالت در شرایط کنونی اقتصاد که همراه با تورم است و گسترش ویروس کرونا نیز مشکلات اقتصادی را دو چندان کرده، تدبیری درست و بجا بود؛ اما متاسفانه دولت عملکرد خوبی در آزادسازی این سهام تا کنون نداشته است؛ چرا که آزادسازی سهام عدالت با هدف کمک به اقشار کم‌درآمد در شرایط اقتصاد تورمی و کرونازده ابلاغ شد، ولی در عمل بخش قابل توجهی از سهامداران عدالت کماکان در فروش سهام خود با مشکل مواجه هستند.

سهام عدالت باید مرحله‌ای و به طور کامل آزاد می‌شد
شجاعی گفت: ای کاش بجای این که اعلام کنیم مشمولان فقط قادر به فروش 30 درصد سهام خود هستند، به صورت مرحله‌ای، آزادسازی 100 درصدی سهام عدالت مشمولان با اولویت دهک‌های کم‌درآمد از جمله مشمولان تحت پوشش نهادهای حمایتی اتفاق می‌افتاد.

نایب رئیس هیات نظارت بر رفتار نمایندگان اضافه کرد: این در شرایط است که همانگونه که اشاره شد آزادسازی 30 درصدی سهام عدالت مشمولان نیز با مشکل مواجه است و علاوه بر این که بانک‌ها قرارداد یک طرفه‌ای با دارندگان این سهام دارند و مشخص نیست به چه قیمتی و در چه زمانی، چه سهمی فروخته می‌شود. به همین دلیل این نحوه از آزادسازی با مشکلات متعددی مواجه شده و درصد کمی از مشمولان به نقدینگی حاصل از فروش سهام خود دست پیدا کرده‌اند.

انتقاد از عملکرد ضعیف سازمان خصوصی‌سازی در اجرای اصل 44 و سهام عدالت
این نماینده مجلس همچنین با انتقاد از عملکرد سازمان خصوصی‌سازی و سایر نهادهای مرتبط با اجرای اصل 44 و سهام عدالت در کشور گفت: متاسفانه در بخش اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی اقدام مناسب و جامعی در خصوص حق و حقوق سهامداران عدالت بویژه مباحث مربوط به آزادسازی این سهام انجام نشده است.

عملکرد بد بانک‌ها در فروش سهام عدالت و انتقاد به عدم پذیرش سرمایه‌گذاری‌های استانی
وی با بیان این که بخش قابل توجهی از مشمولانی که از طریق بانک‌ها اقدام به فروش سهام عدالت خود کرده‌اند، رضایتی از نحوه فروش این سهام ندارند، اذعان داشت: تاخیر در پذیرش شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت در بازار سرمایه نیز از دیگر موضوعات مورد انتقاد در زمینه آزادسازی سهام عدالت است که در این زمینه نهادهای ذیربط باید پاسخگو باشند.

ارزش نهایی سهام عدالت مشمولان هنوز مشخص نیست
شجاعی گفت: از سوی دیگر نگاهی به پرتفوی سهام عدالت نشان می‌دهد از 49 شرکت حاضر در این پرتفو، 13 شرکت غیربورسی هستند که هنوز قیمت روز آنها در ارزش نهایی سهام عدالت مشمولان محاسبه نشده است و مشخص نیست. این در حالی است که اقدام موثری هم توسط سازمان خصوصی‌سازی در زمینه پذیرش این شرکت‌ها در بازار سرمایه و یا تعویض آنها با دیگر سهام دولتی که در این بازار حضور دارند، انجام نشده است.

نائب رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس تصریح کرد: مجموعه دولت بویژه وزارت اقتصاد باید مشخص کند که متولی سهام عدالت در کشور چه سازمان یا نهادی است و توقعات مردم و رفع مشکلات موجود در این زمینه را از آنها طلب کند. ضمن این که با توجه به مشکلات اقتصادی بویژه در دوره کرونا و از همه مهمتر شرایط مناسب بازار سرمایه، انتظار می‌روند از تمامی ظرفیت‌های موجود برای تسریع در روند آزادسازی سهام عدالت استفاده شود.

خبرهای مهم درباره دومین ETF دولت
نخستین ETF دولت چندی پیش با نماد دارایکم عرضه شد که شامل سهام باقی مانده دولت در سه بانک و دو بیمه بود. در واقع پذیره‌نویسی نخستین صندوق که شامل باقیمانده سهام دولت در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمه‌های البرز و اتکایی امین می‌شد، اواسط اردیبهشت آغاز و معامله آن نیز تقریبا یک ماه پس از پدیذه‌نویسی تحت نماد دارایکم آغاز شد.

طبق وعده مسئولان قرار است دو صندوق دیگر که یکی شامل صنایع فلزی و خودرو و دیگری شامل چهار شرکت پالایشی می شود نیز عرضه شود. البته به نظر می رسد قرعه فال برای دارادوم به نام پالایشی ها شده و چهار شرکت پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران در این صندوق جای می گیرند.

آنطور که علیرضا صالح-رییس سازمان خصوصی سازی- در سایت این سازمان اعلام کرده است، صندوق دوم نیز که متشکل از سهام دولت در شرکت های پالایشی است قرار است مرداد ماه تشکیل و در بورس عرضه شود.

طبق قانون و مصوبه هیات وزیران مقرر شد سه صندوق سرمایه­ گذاری قابل معامله در بورس (ETF) با اعمال تخفیف و از طریق پذیره نویسی عمومی تا سقف بیست میلیون ریال برای هر شخص، تشکیل شود. درواقع ویژگی بارز این واگذاری، بهره ‌مندی کلیه ایرانیان از تخفیف ۲۰ درصدی بود. سقف سرمایه گذاری هر شخص حقیقی (هر کد ملی)، ۲۰ میلیون ریال (دو میلیون تومان) تعیین شده بود. پذیره‌ نویسی برای هر فرد دارای کد ملی امکان‌پذیر بوده و محدودیت سنی برای متقاضیان وجود نداشت. البته هنوز مشخص نیست افرادی که دارایکم را خریداری کردند و از تخفیف برخوردار شدند، در خرید دارادوم نیز از تخفیف برخوردار شوند یا خیر.