روزنو-برخی اقتصاددانان معتقدند که ایران باید حذف صفر از روی اسکناس را در آخرین مرحله از مراحل اصلاحات مالی و پولی انجام دهد مشابه کاری که کشورهای اروپایی پس از پایان جنگ جهانی دوم و ترکیه در سال های اخیر انجام دادند.

به گزارش سايت روزنو ؛ شبکه خبری "تی آر تی" ترکیه در گزارشی با اشاره به تصویب طرح حذف چهار صفر از اسکناس های ایران درباره تاثیرات اجرای این طرح می نویسد:"عددگذاری دوباره اسکناس باعث نمی شود تا آشفتگی فعلی از اقتصاد ایران دور شود.

با این وجود، به دلیل وجود تهدیداتی از جمله افزایش قیمت اقلام ضروری و کمبود مواد غذایی در نتیجه تحریم های وضع شده از سوی امریکا علیه ایران نمایندگان مجلس آن کشور تصمیم گرفته اند تا با تصویب طرح حذف چهار صفر از اسکناس جان تازه ای به واحد پول ایران بخشند و یا دست کم کاری کنند که در ظاهر این چنین به نظر رسد.

اجرای این تصمیم کار را برای شهروندان ایرانی به منظور مبادله بدون تلف شدن وقت برای محاسبه قیمت اقلام روزانه چون تخم مرغ و مرغ آسان تر می سازد در حالی که پیش از آن باید ده ها هزار ریال را به تومان تبدیل و محاسبه می کردند.

در دو تا پنج سال آینده ریال از گردش مالی ایران حذف شده و تومان جایگزین آن خواهد شد هر یک تومان معادل ده هزار ریال خواهد بود. یک روزنامه نگار مقیم ایران به "تی آر تی" می گوید:"این طرح بیش تر تاثیر روانی دارد در عوض آن که ۲۵۰ هزار ریال برای یک بسته تخم مرغ پرداخت کنید تنها می گویید ۲۵ تومان پرداخت کردم".

این شبکه خبری در ادامه می افزاید:"نرخ تورم بالا در سالیان اخیر از معضلات اصلی اقتصاد ایران بوده و به شدت از ارزش ریال کاسته شده است. البته ایرانیان مدت هاست که در محاسبات روزمره از ریال استفاده نمی کنند. علیرغم آن که تبدیل ریال به تومان برای خارجی ها و ناظران بیرونی اقتصاد ایران قدری گیج کننده به نظر می رسد با این حال، به شهروندان ایرانی در خودداری از محاسبه به میلیون و میلیارد کمک کرده بود‌. روزنامه نگار مذکور هم چنین می گوید:"در هر صورت مردم در اغلب موارد از کارت یا چک های مسافرتی برای پرداخت استفاده می کنند".

این شبکه خبری در ادامه می افزاید:"در این میان شیوع کرونا نیز مزید بر علت شده و مردم در ایران رغبت کم تری به استفاده از اسکناس برای پرداخت دارند تا از انتقال ویروس جلوگیری شود. البته باید اشاره کرد که تغییر صفر بر روی اسکناس در ایران تاثیر قابل توجهی بر کاهش نرخ تورم ۴۰ درصدی ایران نخواهد داشت نرخ تورم بالایی که در نتیجه انزوای اقتصاد ایران تحت تحریم های امریکا و کاهش چشمگیر قیمت نفت رخ داده است. ارزش واحد پول ملی بیش تر به عواملی چون سیاستگذاری های پولی و موازنه تجارت و سرمایه گذاری بستگی دارد. با تداوم حضور ایران در منطقه از سوریه تا یمن و تلاش اتحادیه اروپا در تحقق وعده خود مبنی بر کاستن از تاثیر تحریم های امریکا علیه اقتصاد ایران، تهران احتمالا دست کم در کوتاه مدت کماکان با مشکلات اقتصادی مواجه خواهد بود".

"تی آر تی" در ادامه به تجربه سایر کشورها در کاستن از تعداد صفرهای اسکناس پرداخته و می نویسد:"این اقدام بی سابقه نیست و در دهه های گذشته نیز کشورهای دیگری با هدف کاستن از نرخ تورم بالای خود این تصمیم را عملی ساخته اند.

البته به جز مواردی استثنایی در اغلب موارد این اقدام تاثیر چندانی بر وضعیت اقتصادی نداشته است. زیمبابوه نمونه کلاسیک اجرای این تصمیم است. در سال ۲۰۰۹ میلادی، ۱۲ صفر از دلار زیمبابوه حذف شد. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که نرخ ابرتورم آن کشور به ۷۹ میلیارد درصد رسید و قیمت اقلام ضروری ظرف مدت ۲۴ ساعت چندین برابر افزایش یافت.

این اقدام تاثیر چندانی در کاهش نرخ تورم نداشت و اکنون نرخ تورم آن کشور بیش از ۶۷۰ درصد است. آرژانتین، برزیل و نیجریه کشورهای دیگری بودند که برای مقابله با نرخ بالای تورم از تعداد صفرهای اسکناس شان کاسته اند. پس از سال ها مبارزه علیه نرخ بالای تورم، ترکیه در سال ۲۰۰۵ میلادی، صفرهای اضافی را از لیر حذف کرد.

با این حال، این تصمیم به دنبال اقدامات سریع و قاطعی از جمله اجرای اصلاحات اقتصادی و اجتماعی عملی شد. پس از بحران مالی در اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی، آنکارا بازار خود را آزاد کرد و شرکت های خرد دولتی خصوصی شده و از کنترل دولت خارج شدند تصمیماتی که مسیر را برای جذب سرمایه خارجی هموارتر ساختند.

این موضوع سبب تثبیت نظام پولی و بانکی ترکیه و بهبود روابط آن کشور با همسایگان اروپایی شد و نرخ تورم ترکیه را به پایین ترین سطح در سه دهه گذشته رساند. این اقدامات کار را برای "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر سابق ترکیه به منظور حذف صفرها از اسکناس لیر راحت تر ساختند. او در سخنرانی ای گفته بود خوشحال است که ترکیه از زیر بار شرم آور چندین صفر بر روی اسکناس خلاص شد و کرامت و افتخار لیر ترکیه بازگشت".

شبکه خبری "ای بی سی" امریکا نیز با انتشار گزارشی درباره تاثیرات طرح حذف صفر از روی اسکناس در ایران می نویسد:"از زمان وقوع انقلاب سال ۱۹۷۹ میلادی، به تدریج از ارزش واحد پول ملی ایران کاسته شده است. با این حال، این روند به دلیل جنگ، سوء مدیریت داخلی و فشار بین المللی به بدترین حالت ممکن رسیده است.

نقطه عطف در این باره در مه سال ۲۰۱۸ میلادی با خروج امریکا از برجام با فرمان ترامپ بود. برجام توافقی هسته ای بود که در دوران ریاست جمهوری اوباما امضا شد و طبق آن تحریم های اعمال شده علیه ایران در ازای توقف فعالیت های هسته ای ایران کاهش یافتند.

وضع دوباره تحریم ها علیه ایران و کارزار فشار حداکثری علیه آن کشور دسترسی ایران به درآمدهای نفتی که منبع اصلی کسب درامد آن کشور بود را محدودتر ساخت. "میثم رادپور" کارشناس مسائل اقتصادی ایران می گوید تغییر واحد پول ملی ایران سال ها در دست بررسی بود.

او می گوید زمانی که ارزش یک سکه کم تر از ارزش نیکلی می شود که برای ساخت آن استفاده شده آن زمان باید روند تولید سکه را متوقف کرد. او می گوید با جایگزینی تومان به جای ریال کار برای شهروندان ایرانی در خرید و محاسبات راحت تر شده و آنان احساس غرور بیش تری درباره واحد پول ملی شان خواهند داشت.

رادپور البته می گوید این تنها یک احساس است و با اظهارات همتی رئیس بانک مرکزی درباره تقویت ارزش واحد پول ملی ایران در صورت کاسته شدن صفر از روی اسکناس مخالف است. او می گوید صرف کاستن صفر از روی اسکناس در ایران به معنای افزایش ارزش واحد پول ملی نیست‌ و اجرای پیش شرط های دیگری برای این منظور ضروری هستند".

روزنامه امریکایی "نیویورک تایمز" با اشاره به این که شیوع کرونا در ایران و وضعیت وخیم پیش آمده نقش مهمی در تصمیم فوری برای حذف صفر از روی اسکناس و جلوگیری از ادامه روند کاهش ارزش پول ملی داشته می نویسد:'این روند از زمان خروج امریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ میلادی اوج گرفت و ریال ۶۰ درصد از ارزش خود را از دست داد.

موافقان ایده حذف صفر از روی اسکناس معتقدند این اقدام محاسبات و معاملات مالی را راحت تر خواهد ساخت. مخالفان اما استدلال می کنند در حال حاضر در شرایطی که دولت ایران با کسری بودجه ۳۰ تا ۵۰ درصدی در سال مالی جاری مواجه خواهد بود تغییر صفر روی اسکناس تنها بر هزینه های دولت خواهد افزود و سود چندانی نخواهد داشت.

برخی اقتصاددانان معتقدند که ایران باید حذف صفر از روی اسکناس را در آخرین مرحله از مراحل اصلاحات مالی و پولی انجام دهد مشابه کاری که کشورهای اروپایی پس از پایان جنگ جهانی دوم و ترکیه در سال های اخیر انجام دادند.

ایران اما زودهنگام دست به اجرای این تصمیم زده چرا که تحت فشار شدید ناشی از تحریم های امریکا، محدود شدن قابلیت فروش نفت و مواجهه با محدودیت معاملات مالی بین المللی قرار دارد. این در حالی است که معمولا دولت های سایر کشورها در سالیان گذشته در وضعیت مشابه کنونی ایران ابتدا اقتصاد را تثبیت کردند و سپس به تغییر اسکناس و واحد پولی مبادرت ورزیدند. اکنون اما دولت ایران امید و چشم اندازی برای دریافت کمک داخلی و خارجی پیش روی خود ندارد. به همین خاطر، تصمیمی فوری برای حذف صفر از روی اسکناس اتخاذ کرده است".