بازار خودرو در ایران از آشفتگی و نابسامانی بسیاری رنج می برد. و این اتفاق دردناک دچار چرخه دامنه دار و تکراری است که گویا آن را برای مردم کشورمان پایانی متصور نیست! مردمانی که در انواع تنگناهای اقتصادی و اجتماعی و ... و در ماههای اخیر هم کرونا غوطه ور هستند و نبود نشاط اجتماعی آنها گویای زخم‌هایی است که بر روح و روان آنها خورده! یکی از این زخم‌ها ناشی از تفاوت قیمت برخی محصولات مصرفی در بازار مانند مسکن و خودرو است که اگرچه برای عده‌ای نانهای یک شبه نجومی داشته و برخی هم به درآمدهای دهها میلیونی آن در یک یا دو معامله بسنده کرده اند و احساس برد و پیروزی هم کرده اند اما در واقع این داستان هیچ برنده واقعی ندارد.
به گزارش روز نو :سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران در خصوص زمزمه‌های افزایش قیمت خودرو در روزهای آینده که زمینه‌سازی آن در برخی محافل و رسانه‌ها مطرح می‌شود به خبرنگار روزنامه "آفتاب‎‌یزد" می‌گوید: این مساله ناشی از یک واقعیت منطقی در اقتصاد است که وقتی عرضه از سوی خودروسازان کم باشد، افرادی که از قبل با نیت سودجویی و رویکرد سرمایه‌ای به خودرو اقدام به خرید این کالا برای سرمایه‌گذاری کرده بودند، بازیگران اصلی بازار می‌شوند و به دلخواه خود روی کاغذ قیمت‌سازی می‌کنند.
وی با بیان اینکه در روزهای تعطیل نمایشگاهها به دلیل شیوع کرونا خودروسازان یک‌سری خودروهای کارتکسی را با قیمتی بالاتر از قیمت بازار به فروش رساندند که مبنای جدید برای قیمت خودروهای مدل ۹۹ شده است، تصریح کرد: این در حالی است که پیش‌فروش‌های روزهای اخیر با موعد تحویل اسفند 99 و فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ است و نباید بر بازار امروز تاثیرگذار باشد.
وی با بیان اینکه خودروسازان همچون سال‌های گذشته در فروردین و اردیبهشت به دنبال سیاست افزایش قیمت‌ها هستند و به همین دلیل نیز از عرضه خودرو به بازار می‌کاهند، تاکید کرد: وقتی بازار را عرضه و تقاضا متعادل و متوازن می‌کند، در شرایطی که خودروسازان به هر دلیل قادر یا متمایل به افزایش عرضه خودرو به بازار نیستند دولت هم باید اجازه واردات خودرو را بدهد تا از تداوم اجحاف به مردم و همچنین تب پرهزینه نگاه سرمایه ای به این کالا که در واقع یک کالای مصرفی است بکاهند.
وی با بیان اینکه افراد دارای خودرو برای فروش نیز به دلیل احتمال افزایش قیمت‌ها از فروش امتناع می‌کنند، اظهار کرد: هفته هاست فعالان این بازار منتظر سرنوشت قیمت‌گذاری خودرو در وزارت صنعت هستند اما هنوز هنوز تعیین تکلیف نشده است.
موتمنی با بیان اینکه نمایشگاه‌داران 60 درصد بازار خودروی خود در گذشته را با ممنوعیت واردات خودرو و 40 درصد باقیمانده را هم به دلیل شیوع کرونا از دست دادند، اظهار می‌کند: حال این را تصور کنید که با وجود تقاضای کم در جهان و حتی ایران، چرا باید قیمت خودرو افزایش غیر منقطی یابد. جز آنکه این اتفاق نتیجه برخی سوداگریها و ایجاد انتظار تورمی برای تحریک مردم به خرید خودرو به قیمت گزاف و پرداخت دسترنج زندگیشان به قیمتهای خارج از واقعیت بازار است؟
رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با اشاره به اینکه هم اکنون 90 درصد فعالان این صنف در حال عرضه خودروهای کهنه و دست دوم در نمایشگاه‌‎ها هستند، می‌گوید: در واقع نوع سیاستگذاریهای صنعت خودرو به گونه ای است که این اتحادیه در مدیریت بازار آن هیچ گونه نقش تصمیم گیری و حتی مشورتی ندارد و حتی این موضوع به قدری خارج از کنترل اتحادیه است که حتی برخلاف سایر اقلام در بازار کشور حتی سازمان تعزیرات هم مداخله ای ندارد!
موتمنی با ابراز شگفتی و ارجاع مخاطبان روزنامه به افزایش بیش از 10 درصدی قیمت خودرو حتی در هفته هایی از اسفندماه 98 خورشیدی که نمایشگاه‌ها تعطیل بودند اما در همان ایام برخی با کارتکس فروشی خودروها را با قیمت بالاتر از قبل کرونا هم می‌فروختند، تصریح می‌کند: این آشفتگی به قدری گسترش یافت که خودروی 95 میلیون تومانی بدون دلیل موجه اقتصادی با نرخ 115 میلیون تومان فروخته شد!
این فعال بازار خودرو در کشور با اشاره به وضعیت فروش ماسک در هفته‌های آغازین کرونا در ایران با امروز می‌افزاید: کاهش قیمت ماسک 53 هزار تومانی به 3 هزار تومانی با همان کیفیت جز اینکه نتیجه افزایش عرضه این کالا به بازار باشد، حاصل چیست؟ لذا در خصوص خودرو هم متاسفانه تا وقتی با تدابیر اساسی دولت مبادرت به متعادل کردن عرضه و تقاضا نکند، تورم غیرمنطقی و لجام گسیخته خودرو در بازار ادامه خواهد داشت.
وی با مثال‌زدن از نوع مشوق‌هایی که کشورهای دیگر جهت جبران ریزش شدید قیمت خودرو پس از شیوع کرونا می‌دهند، می‌گوید: این مشوقها به اندازه ای شده است که خودروی صفر را با سود تقریبا ناچیز به مدت 10 سال می‌فروشند این اتفاق را حاصل همان تعادلی برشمرد که برای عرضه خودرو با قیمت رقابتی و در عین با کیفیت اتخاذ می‌شود.
موتمنی با بیان اینکه متاسفانه بازار خودرو مدتهاست در اختیار افرادی خارج از اتحادیه مربوطه است و همین امر هم باعث شده تا حداقل نظارت لازم هم بر معاملات آنها صورت نمی‌گیرد، این اتفاق را نفوذ واسطه‌ها و سرمایه‌سالارانی برشمرد که از عدم تعادل و توازن نظام عرضه و تقاضا در بازار نفع کلان می‌برند و با کمک عوامل خود ارقام درشتی را بدون شفافیت به جیب می‌زنند.
رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با یادآوری شرایط اقتصادی مردم ایران هجوم ناگهانی و در عرض 5 دقیقه جمع پرشماری خریدار را از طریق یک
نرم افزار طراحی شده جهت این قبیل تحرکات نتیجه همان سناریویی دانست که به خوبی از برهم زدن نظم عرضه و تقاضا سوداگری می‌کند.
وی با بیان اینکه در کل کشور 10 هزار نمایشگاه خودرو مجوز فعالیت یا کسب دارند، تصریح می‌کند: از این تعداد نمایشگاه، بیش از یک هزار واحد در تهران هستند که ضمن رکود شدید تحمیلی در شرایط توصیف شده و همچنین عدم اخذ مالیات بر اساس روش‌های سنتی و غیرآنلاین و مبتنی بر فروش واقعی با مشکلات جدی دست و پنجه نرم می‌کنند.
>قیمت‌سازی و بازارگرمی
همه اینها در حالی است که بازار خودرو بعد از ۴۰ روز تعطیلی، از ابتدای اردیبهشت تا امروز که همراه با افزایش سنگین قیمت‌ها گشایش یافته شده؛ به بروز زمزمه‌‎های دوباره افزایش قیمت رسمی خودرو با مجوز دولت نیز انجامیده است. کمااینکه باتوجه به نوسان شدید قیمت‌ در بازار 4چرخ‌ها، عملا نباید تقاضای موثری هم در این بازار وجود داشته باشد.
تغییرات نرخ خودرو در یکی دو هفته اخیر، آن هم بدون تغییر منطقی در مولفه‌های بازار صرفا با قیمت‌سازی برخی فروشندگان در فضای مجازی کلید خورده که اظهارات رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران نیز این مسئله را تائید می‌کند.
کمااینکه مشاهدات میدانی گویای آن است که اگر پراید ۸۰ میلیونی تا همین چند وقت پیش، فقط یک شوخی تلخ بود؛ اما حالا در شرایطی که بخش عمده اقتصاد زیر فشارکرونا با مشکل رکود بازار و کاهش فروش مواجه شده، پراید ۸۰ میلیون تومانی با وجود در آستانه حذف از برنامه خطوط تولید به مرز واقعیت نزدیک شده است!
در حالی قیمت پراید ۱۱۱ در آگهی‌های فروش خودرو در فضای مجازی به‌طور میانگین روی ۷۷ میلیون تومان ایستاد و برخی صفحات اینستاگرامی از پراید
۸۰ میلیونی هم رونمایی کردند که اتحادیه نمایشگاه داران و فروشندگان خودرو تهران از انجام معاملات این خودرو در بازار روی قیمت ۷۰ میلیون تومان خبر می‌داد، در نتیجه فعالان کف بازار، هنوز قیمت ابراز شده در آگهی‌ها را نپذیرفته اند. اتفاقی که با توجه به در پیش بودن زمان تصمیم گیری برای قیمت خودرو نمی‌تواند به اراده این اتحادیه یا فروشندگان شناخته شده در بازار وابسته باشد.
طی 2 هفته ای که از گشایش بازار خودرو می‌گذرد و پس از جهش ۱۰ درصدی قیمت‌ها و روند صعودی بازار به نظر می‌رسد تفاوت محسوس و معناداری بین قیمت آگهی و معامله در بازار خودرو رخ داده است و در تازه‌ترین معاملات بازار خودرو، قیمت مدل ۹۹ خودروهای پژو ۴۰۵ معادل ۱۱۳ میلیون تومان، ۲۰۶ تیپ ۲ در محدوده ۱۲۵ میلیون تومان، دنا معمولی ۱۷۲ میلیون تومان و پراید ۱۱۱ در محدوده ۷۰ میلیون تومان بوده شده است.
خودرو در ایران همواره در دسته کالاهای سرمایه‌ای قرار داشته و به لطف رشد سالانه نرخ تورم و جهش دوره‌ای قیمت ارز، به‌عنوان محلی برای حفظ ارزش سرمایه مطرح شده است. این مسئله باعث شده در همه دوره‌های جهش ارزی، بازار ثبت‌نام و خرید خودرو به‌منظور سرمایه‌گذاری داغ شود و این مسئله، 2 سال پیش نیز که موج صعودی قیمت ارز آغاز شد، بسیاری از افراد را برای سرمایه‌گذاری به بازار خودرو سوق داد. نتیجه این اتفاق، رشد ۳ تا ۶ برابری قیمت انواع خودرو در بازار بود؛ اما چرا در شرایط فعلی که به نظر می‌رسد کمتر کسی برای سرمایه‌گذاری اقدام به خرید خودرو کند، بازهم روند قیمت‌ها در این بازار صعودی است؟
رئیس اتحادیه نمایشگاه داران و فروشندگان خودروی تهران در این خصوص پیش از گفتگو با خبرنگار آفتاب یزد هم در رسانه‌های دیگر اشاره کرده بود که در حال حاضر نقش شرکت‌های خودروسازی از بازار خودرو کم‌رنگ است و نیاز بازار خودرو را کسانی تامین می‌کنند که در دوره‌های قبل در این بازار سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ در نتیجه، قیمت بازار را صاحبان خودروهای در پارکینگ مانده تعیین می‌کنند و وقتی قیمت ارز، طلا و سهام رشد می‌کند این افراد نیز از نظر روانی برای بالا بردن دوباره قیمت‌ها تحریک می‌شوند.
موتمنی با اشاره به به‌روزرسانی مداوم قیمت خودرو در بازار گفته بود: فروشندگان خودرو به‌تناوب قیمت دارایی خود را با نرخ‌های دیگر بازارها مطابقت می‌دهند و هرگونه افزایش قیمت در این بازارها را در قیمت فروش خودرو لحاظ می‌کنند تا به‌اصطلاح از رشد بازارها جا نمانند.
>تداوم اختلاف در قیمت‌گذاری خودرو
در شرایطی که قیمت خودرو در بازار اختلاف فاحشی با قیمت فروش کارخانه پیدا کرده، همچنان قیمت‌گذاری دولتی خودرو در اختلاف‌نظر شورای رقابت، ستاد تنظیم بازار و خودروسازان ادامه دارد.
یافته‌ها حاکی است همان طور که خبرنگار روزنامه آفتاب یزد هم در گزارش هفته گذشته به آن اشاره کرد دومین جلسه کمیته خودرو برای تعیین قیمت در سال جاری نیز روی مرجع قیمت‌گذاری به توافق نرسیده و همچنان شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار در این زمینه دچار اختلاف هستند!
البته کارشناسان معتقدند به‌واسطه اینکه میانگین قیمت کارخانه خودروهای تولید داخل حدود ۲۳ درصد کمتر از قیمت تمام‌شده‌ای است که خود آن قیمت تمام شده هم محل بحث فراوان در نظام توزیع بدون رقیب قدرتمند
بین المللی دارد، مرجع قیمت‌گذاری خودرو هر نهادی که باشد باید برای حفظ حیات خودروسازان با جراحی بازار خودرو و افزایش قیمت موردقبول شرکت‌ها موافقت کن تا از نابودی آنها جلوگیری شود.
از این رو است که برخی اخبار غیررسمی در چند روز گذشته بر این پایه است که نظر ستاد تنظیم بازار روی افزایش ۲۰ درصدی قیمت خودرو در کارخانه برای سال جاری است. اگرچه این ستاد هنوز نتوانسته موافقت خودروسازان را جلب کند!
>سوءاستفاده سفته‌بازان و سودجویان از فرصت تقاضای بیش از عرضه
ابراهیم مددیان، نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه داران تبریز نیز در خصوص اتفاق‌های بازار خودرو که امسال تحت تاثیر شیوع کرونا وضعیت تازه ای را تجربه کرده است، می‌گوید: روند کاری صنف نمایشگاه‌داران، فرسایشی است و تداوم وضعیت کرونایی برای نمایشگاه‌داران خودرو و به ویژه مستاجرانی که مشکل اجاره‌بها و سایر هزینه‌ها چون مالیات و بیمه را دارند، کمرشکن بوده و تعدادی را به سوی ورشکستگی روانه خواهد کرد.
ابراهیم مددیان در گفت‌وگویی که چندی پیش با ایسنا نیز داشت با بیان این‌که خودروسازان در سال 99 با چالش‌های جدی مواجه می‌شوند، اظهار کرده بود: تحریم‌های بین‌المللی، نوسانات ارز، میزان تورم، زمان کنترل نهایی اپیدمی کرونا، از سرگیری مبادلات تجاری و میزان عرضه و تقاضا از جمله چالش‌های پیش رو در سال ۹۹ خواهد بود.
وی با بیان اینکه صنف نمایشگاه‌داران سراسر کشور در سال ۹۸، رکود تورمی را تجربه کرده است تصریح می‌کند: شرایط بحرانی و سخت طول سال را به امید بازار شب عید که از نیمه دوم بهمن ماه کلید می‌خورد، تحمل می‌کردند تا بتوانند در راستای جبران و تعدیل هزینه‌های خود در این رابطه اقدام کنند، اما متاسفانه نه تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه امروز با تعطیلی واحدهای صنفی با شیوع کرونا ویروس مواجه شدیم.
وی در خصوص بازار خودرو پیش‌بینی می‌کند: با عدم عرضه انبوه و تشنگی و تقاضای بازار به خصوص خریدارانی که به علت تعطیلی و شیوع بیماری نتوانستند در شب عید اقدام به خرید کرده یا به راحتی خودروی خود را تعویض کنند، سفته‌بازان و سودجویان به دلیل حفظ ارزش پول خود از این فرصت سوءاستفاده کرده و روانه بازار می‌شوند که در صورت عدم نظارت از سوی سازمان‌ها و دستگاه‌های نظارتی و عدم عرضه انبوه از سوی تولیدکنندگان به افزایش قیمت‌ها دامن زده و احتمال می‌رود این امر در هفته‌های آینده محسوس شود.
وی متذکر می‌شود: در صورت ریشه‌کن شدن کرونا ویروس، حداقل حدود 4 ماه طول می‌کشد تا بازار خودرو به روال عادی برگردد و متاسفانه این امر مصادف با زمان پرداخت مالیات نیز بوده که یکی از دغدغه‌های این صنف محسوب می‌شود. نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران تبریز، خواستار اعمال چتر حمایتی دولت و سازمان امور مالیاتی و تامین اجتماعی برای این صنف می‌شود و خاطرنشان می‌کند: انتظار می‌رود با بخشودگی مالیات و ارزش افزوده، نمایشگاه‌داران خودرو بتوانند مجدد سر پا ایستاده و به فعالیت‌های خود ادامه دهند تا در سال «جهش تولید» کمک بسزایی به چرخه اقتصادی کشور شود.
>پیش‌بینی سیل تعطیلی نمایشگاه های خودرو
در خردادماه
نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و نمایندگی‌های فروش و خدمات پس از فروش اتومبیل شیراز نیز با بیان اینکه در حال حاضر قیمتهای خودرو در بازار مشخص نیست، می‌گوید: با توجه به اینکه 2 هفته از فعالیت مغازه‌داران می‌گذرد، بنابراین هنوز تمام نمایشگاهها فعالیت جدی خود را آغاز نکرده اند و برای همین هنوز قیمت خودرو مشخص نیست. جواد رزمی می‌افزاید: مشخص نشدن قیمت خودرو در بازار و تعیین قیمت‌های اتومبیل توسط افرادی که هویتشان مشخص نیست، همواره از ابهاماتی است که فعالان بازار خودرو با آن مواجهند.
رزمی با اشاره به اینکه در حال حاضر هیچگونه معامله خودرو در بازار شیراز انجام نمی‌شود، می‌گوید: 60 روز است هیچ معامله ای در بازار شیراز انجام نشده که این مهم مشکلاتی را برای نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو ایجاد کرده است. نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و نمایندگی‌های فروش و خدمات پس از فروش اتومبیل شیراز می‌گوید: در حال حاضر باید منتظر ماند و دید چه اتفاقی قرار است در بازار خودرو رخ دهد و افزایش قیمتهای اتومبیل تا کجا پیش خواهد رفت.
با این حال وی معتقد است اگر دولت تمهیدات لازم را برای فعالان بازار خودرو و اصناف نیندیشد، این قشر در خردادماه و در موعد اظهار نامه مالیاتی، با مشکل مواجه خواهند شد و به سمت تعطیلی و از ادامه فعالیت دست خواهند کشید.
رزمی از پیش‌بینی قطعی آینده بازار خودرو پرهیز می‌کند و می‌گوید: با وجود این واقعیت بیانگر این است که آینده روشنی پیش روی بازار خودرو نیست. نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و نمایندگی‌های فروش و خدمات پس از فروش اتومبیل شیراز با اشاره به اینکه مبلغ وام و حمایتهای دولت به تاثیری بر مشاغلی مانند نمایشگاه داران خودرو ندارد، می‌افزاید: در حال حاضر تمام قبضهای آب، برق، گاز، تلفن و .... به ما ارسال می‌شود که برای پرداخت‌شان زیر فشار هستیم.
وی با بیان اینکه دولت اگر قصد حمایت از مشاغل و اصنافی مانند نمایشگاه‌داران خودرو را دارد، باید چتر حمایتی خود را در مورد دارایی، مالیات و ... باز کند، می‌گوید: پرداخت یک وام با مبلغ جزئی، دردی از ما دوا نمی‌کند.
>نمایشگاه‌داران در لبه پرتگاه
البته همکار رزمی در این اتحادیه نیز چندی پیش در گفتگویی با یکی از خبرگزاریها ( ایلنا) از زاویه دیگری به مشکلات رایج برای نمایشگاه‌داران اشاره کرده بود. رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و نمایندگی‌های فروش و خدمات پس از فروش اتومبیل شیراز با بیان اینکه همزمان با شروع و فعالیت بازار، دولت نرخ‌های ثبت سند خود را افزایش داده، می‌گوید: اگرچه شیوع کرونا اتفاقات نامناسبی را برای فعالان بازار و تمام مشاغل ایجاد کرده است، اما متاسفانه دولت به جای حمایت از رونق و تعادل در بازار، اقدام به افزایش ۲ تا ۳ برابری هزینه‌های ثبت سند نیز کرده است.
هدایت الله باقری با بیان اینکه اتفاقات در حال وقوع به هیچ وجه در حمایت از فعالان و نمایشگاه‌داران خودرو در کشور
نیست، به قیمت خودرو در روزهای گذشته اشاره می‌کند و می افزاید: در حال حاضر قیمتهای خودرو هیچ ثباتی ندارد و شاهد افزایش چشمگیری در قیمتها هستیم؛ به طوری که وضع قیمتها در بازار خودرو روز به روز بدتر می‌شود.
باقری می‌افزاید: اگرچه نرخ خودرو بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌شود، اما به دلیل کمبود خودرو در بازار قیمت خودروها روز به روز گران تر می‌شود. وی با اشاره به اینکه در حال حاضر مشکلات باعث شده بیشتر نمایشگاه‌داران در لبه پرتگاه قرار بگیرند، ادامه می‌دهد: افرادی که در ملک‌های استیجاری فعالیت می‌کنند مشکلاتشان بیشتر است؛ به طوری که این افراد باید در شهری به مانند شیراز ماهیانه مبلغی بالغ بر ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان اجاره پرداخت کنند؛ بنابراین همه عوامل دست در دست یکدیگر داده اند تا قیمت خودرو در کشور افزایش پیدا کنند.
رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و نمایندگی‌های فروش و خدمات پس از فروش اتومبیل شیراز با اشاره به اینکه رکود بازار و مشکلات موجود باعث شده نمایشگاه‌داران در یک دوران کسادی بی‌سابقه به سر ببرند، می‌افزاید: در حال حاضر دولت باید از فعالان و اصناف حمایت کند، چرا که اقداماتی مانند بخشیدن اجاره بها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد. وی با بیان اینکه در حال حاضر ادارات مختلفی مانند آب، برق، گاز، دارایی و ...... برای ایام تعطیلات قبض ارسال می‌کنند، می‌گوید: دولت انتظار دارد با مشکلات موجود مردم به یکدیگر کمک کنند؛ چرا که با در نظر گرفتن واقعیت متوجه می‌شویم که مالکان هم با مشکلات زیادی مواجهند و بابت هزینه اجاره، برنامه‎‌ریزی‌های خود را کرده اند.
>استراتژی معیوب صنعت خودرو در ایران
ایمان فرجام‌نیا کارشناس بازار خودرو نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه "آفتاب یزد" تحلیل خود را از وضعیت کنونی و تداوم روال آشفته قیمت خودرو و زمزمه افزایش دوباره قیمت‌ها با وجود درد و رنج مردم از نابسامانی در این صنعت طی سالهای اخیر چنین تشریح می‌کند: به این موضوع از 2 منظر باید نگریست: نخست در فضای قبل از تحریمها و دوم در فضای پس از تحریمها.
وی با بیان اینکه اقتصاد ایران دچار مشکلات حاد و مزمن و ساختاری است که سالهای سال از آن می‌گذرد، می‌گوید: مشکلات این اقتصاد در حالی پس از تحریمها دوچندان شده است که ساختار اقتصادی ما دولت‌محور و دولت‌سالار نیز هست و این مساله منجر به تاثیرگذاری و تاثیرپذیری بسیاری از تصمیم ها به دلیل وجود رانت منابع مالی و اطلاعات نیز هست.
فرجام‌نیا با بیان اینکه تمام عوامل پیش گفته منجر به این شده است تا اقتصاد ایران انحصاری وشبه انحصاری شود و متعاقب آن با نبود یک جو رقابتی مردم قدرت انتخاب کالای با کیفیت و قیمت مطلوب خود را پیدا نکنند، می‌افزاید: در صنعت خودروی ما نیز همچون سایر ارکان اقتصاد ایران از طریق اعمال تعرفه های بالا برای واردات خودروی خارجی مرغوب یا حتی در سالهای اخیر ممنوعیت واردات آن هرگونه رقابت حداقلی لازم نیز از بین رفته است. همین رویکرد موجب شده تا ایرانی که از کشور کره جنوبی نیز قدمت بیشتر در تولید خودرو دارد، امروز به دلیل رونمایی خودرویی در ترکیه در کلاس بین‌المللی که 6 ماه گذشته رخ داد از این کشور نیز جا بماند!
وی استراتژی خودرویی ایران را در تمام سالهای گذشته نادرست و خارج از منطق اقتصاد جهانی برمی‌شمارد و می‌گوید: این رویکرد پر اشتباه موجب شده مردم ایران با وجود تامین منابع مالی خرید خودرو با هزار مشقات هم از خودروی با کیفیت محروم باشند و هم اعداد غیر منطقی و بدون توجیه برای آن بپردازند.
فرجام‌نیا با بیان اینکه در کنار این معضل نگاه مردم نیز به دلیل همان نداشتن اقتصاد پویا به صنعت خودرو سرمایه‌گذاری است تا قدرت دارایی‌هایش پایین نیاید، می‌گوید: این در حالی است که در تمام دنیا پس از استفاده از خودروهای حتی لاکچری و حتی با کلاس بالا مانند بنز و بی.‌ام.‌و قیمت آنها پس از مصرف کاهش می‌یابد. در حالی که به دلیل تصمیم سالهای اخیر قیمت خودروی مصرف شده نیز افزایش داشته است!
>منطق روانشناسی دادوستدهای غیرمنطقی
بازار خودرو در ایران
اما افزایش افسارگسیخته قیمت‌های خودرو که در بسیاری موارد از هیچ قانون و روال مشخصی تبعیت نمی‌کند، فقط سوژه محافل نمایشگاه‌داران نیست چرا که امان بسیاری از شهروندان به ویژه قشر مستضعف و حقوق‌بگیر جامعه را بریده و مشکلات اقتصادی آنها را افزایش داده است؛ مشکلاتی که گویا متولیان امر چندان به آن توجه نمی‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد پیامدهای ویرانگر اجتماعی و روانی این تورم غیرمنطقی به مراتب از پیامدهای اقتصادی خطرناک‌تر است.کما اینکه این روز‌ها کمتر کسی را می‌توان یافت در شرایط ناگوار پس از شیوع کرونا در خرید کالا و خدمات از بازار متوجه کاهش قدرت خرید خود نشوند و مشخص نیست در این وضعیت خاص در چه احوال جدی روحی هستند و نسبت به آینده خود و خانواده خود چگونه
می‌اندیشند
دکتر حسین خطیبی، روانپزشک و متخصص علوم ارتباطات اجتماعی در خصوص وضعیت عجیب بازار خودرو و همچنین رفتارشناسی مشتریان این بازار به خبرنگار روزنامه آفتاب یزد می‌گوید: در ابتدا باید در نظر داشت که تمام رفتارهای بشر که فروشندگان خودرو در هر رده ای را نیز شامل می‌شود، بر مبنای 2 محور پیشران اصلی شامل کسب سود و تعویق زیان دیدن است (که در پایه روانشناسی از آن به تلاش برای کاهش رنج و افزایش لذت یاد می‌شود) وی با بیان اینکه هم فروشندگان و هم مصرف‌کنندگان خودرو نیز برای تصمیم گیری در خصوص خرید یک کالا فارغ از اینکه قیمت‌های آن منطقی هست یا نیست به چند موضوع توجه می‎‌کنند که یکی از آنها نگاه به روند طی شده گذشته است. به گونه‌ای که افراد حسب همین رویکرد با نگاهی به تغییر شرایط ابرهای آسمان احتمال بارش برف و باران را داده و مبادرت به استفاده از چتر جهت محافظت از خود می‌کنند. خطیبی با بیان اینکه در زمینه تورم خودرو و دلیل همراهی فروشندگان و برخی خریداران با قیمت‌های تحمیلی اعلام شده در بازار نیز می افزاید: در این خصوص با وجود اشراف مصرف‌کنندگان به تفاوت کمی و کیفی قیمت و وضعیت خودروی خریداری شده به دلیل همان وضعیت نامطلوب اقتصاد کشور به نوعی مردم شرطی شده اند و با توجه به این وضعیت برای آنها عطش خرید در بازاری که انتظار تورمی به امری تثبیت شده در رفتار مردم بدل شده دور از انتظار هم به نظر نمی‌رسد.
عضو پیوسته انجمن روانشناسی اجتماعی ایران با پذیرش شرایط اسفناک کنونی و مخاطرات و پیامدهای تلخ ان در زندگی خصوصی و اجتماعی مردم تصریح می‌کند: فشار‌های اقتصادی که یکی از جدی ترین آنها همین افزایش غیرمنطقی قیمت خودرو و مسکن است تا جایی که به کالاهایی دست نیافتنی برای قشر بزرگی از مردم بدل شده اند سلامت روان شهروندان را به صورت مستقیم تحت تاثیر منفی قرار خواهد داد و اگر این مشکلات از یک عدد مشخص افزایش یابد، بسته به میزان تحمل افراد به افزایش استرس، افسردگی و آسیب دیدن سلامت روان منجر خواهد شد.