کرونا آخرین شوک برای نظام سیاسی ایران در ماه های اخیر/چگونه جمهوري اسلامي ایران علیرغم بحران های گوناگون هنوز سرپا باقی مانده است؟

روزنو-نظام سیاسی ایران در ماه های اخیر با بحران ها و چالش های متعددی مواجه بوده است. این نظام چگونه توانسته این بحران ها را جذب کرده و هنوز در قدرت و سرپا باقی بماند؟

به گزارش سايت روزنو؛"باربارا اسلاوین" پژوهشگر اندیشکده امریکایی "شورای آتلانتیک" در مقاله ای درباره چگونگی عبور نظام سیاسی ایران از بحران های متعدد می نویسد:"منطقی است اگر بپرسیم که نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران که در طول ۴۱ سال گذشته و به طور خاص در ماه های اخیر با چالش های متعددی مواجه بوده چگونه توانسته در قدرت باقی بماند؟

تصمیم ترامپ برای خارج ساختن امریکا از برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی و وضع تحریم او بر صادرات نفت ایران ضربه ای بر اقتصاد ایران بود. این موضوع به افزایش قیمت بنزین در ایران و اعتراضات گسترده در آن کشور نسبت به این تصمیم انجامید که تلفات نسبتا زیادی بر جای گذاشت. در همان حال، ایران اقدام تلافی جویانه علیه امریکا و متحدان اش را در منطقه به دلیل تحریم آن کشور آغاز کرد.

ایران ناراحت بود که چرا علیرغم آن که مفاد برجام را رعایت کرده تحت تحریم دوباره قرار گرفته است. در این راستا، حملاتی علیه نفت کش ها و تاسیسات نفتی اصلی عربستان سعودی روی دادند که گمان می رود کار ایران بودند. در پایان سال ۲۰۱۹ میلادی، تنش میان ایران و امریکا به سطح بی سابقه ای افزایش یافت.

امریکا شبه نظامیان عراقی وابسته به ایران را مقصر حملات راکتی علیه نیروهای امریکایی در شمال عراق در کرکوک قلمداد کرده بود. امریکا با حمله متقابل علیه نیروهای شبه نظامی شیعه در عراق و سوریه به این موضوع پاسخ داد.

پس از آن، اعتراضات و حمله علیه سفارت امریکا در بغداد و حمله پهپادی امریکا علیه ژنرال سلیمانی و ابومهدی المهندس روی دادند. ایران پس از آن در اقدامی تلافی جویانه علیه پایگاه نیروهای امریکایی در عراق حمله موشکی انجام داد که‌ منجر به ایجاد جراحاتی برای نیروهای امریکایی شد. پس از آن، تراژدی سقوط هواپیمای اوکراینی بر فراز آسمان ایران با شلیک موشک سپاه روی داد. در آن زمان، توقفی کوتاه مدت در منازعه ایران و امریکا روی داد اما بار دیگر با حمله راکتی ۱۲ مارس علیه پایگاه تاجی در شمال بغداد علیه نیروهای امریکایی تنش گسترش یافت.

در جریان حملات راکتی دو امریکایی و یک سرباز بریتانیایی کشته شدند و امریکا کتائب حزب الله را مقصر شناخت و حملاتی را علیه پایگاه های آن گروه انجام داد. اکنون ایران با پاندمی ویروس کرونا مواجه است. تخمین زده می شود که ۱۴ هزار مورد مبتلا به کرونا و حدود ۷۰۰ مورد فوتی بر اثر آن در آن کشور رخ داده است. سطح آلودگی به حدی افزایش یافته که برخی از مقام های عالی رتبه در ایران نیز آلوده به عفونت ویروسی شده اند و حتی فوت کرده اند.

مقام های ایرانی با متهم کردن سایرین خواستار کمک ۵ میلیارد دلاری صندوق بین المللی پول به آن کشور شده اند. مقام های ایران مدعی شده اند که ممکن است امریکا جنگی بیولوژیک را از طریق کرونا علیه ایران به راه انداخته باشد آنان امریکا و اسرائیل را مقصر می دانند. به دلیل اقتصاد ضعیف و ناکارآمدی و ضعف مقبولیت و مشروعیت نهادهای سیاسی در ایران امکان مدیریت بحران دشوار است. کاهش میزان مشارکت در انتخابات اخیر پارلمانی در ایران به میزان ۴۰ درصد در سطح ملی و ۲۰ درصد در تهران این موضوع را به خوبی آشکار ساخت".

این اندیشکده در ادامه می افزاید:"پیش بینی درباره آینده سیاسی ایران پرریسک است. هیچ گونه شواهدی مبنی بر فروپاشی نظام سیاسی در ایران علیرغم وجود تمام چالش های علیه نظام سیاسی وجود ندارد.

این در حالی است که کرونا مردم را خانه نشین کرده و عملا امکان اعتراض خیابانی در ابعاد گسترده وجود ندارد. نکته دیگر آن که تغییر سیستم سیاسی معمولا در شرایطی رخ می دهد که فضای سیاسی قدری باز شده باشد و قدرت در دست یک فرد باشد. این در حالی است که چنین شرایطی در ایران وجود ندارد و رقابت سیاسی در ایران بین گروه ها و نهادهای مختلف در جریان است. این موضوع باعث تقویت نقش نهادهای خاص نظامی خواهد شد. این وضعیت لزوما وضع موجود را بهبود نخواهد بخشید".