مجلس یازدهم ترکیب خود را در روزهایی شناخت که فضای اخبار کشور به طور صددرصدی از سوی ویروس کرونا قبضه شده است. حالا کمتر کسی میپرسد چه کسانی یا چه جریانی توانستند به خانه ملت راه پیدا کنند. موج شیوع کرونا فعلا هرگونه تحلیل در این مورد را به حاشیه رانده است. در صحنه سیاسی ایران مجلس به طور کلی به ویژه در سالهای اخیر خیلی نتوانسته نقشی محوری پیدا کند بنابراین طبیعی است که خیلیها توجهی ندارند که چه ترکیبی از خرداد 99 تا خرداد 1403 در بهارستان مینشیند و چه تصمیماتی برعهده آنها خواهد بود. شاید در نگاه اول آنچه مجلسیها انجام میدهند برای جامعه مهم نباشد اما آنها اغلب یک طرف بسیاری از مسائل کشور هستند اینکه راهی تسهیل شده باشد یا چالشی پدید آمده باشد مستقیم و غیرمستقیم از نظرات همین نمایندگان مجلس آب میخورد. بنابراین مهم است بدانیم که مجلس یکدست اصولگرای یازدهم بر چه اموری تسلط خواهد داشت و تصمیمات آنها چه جهتی میتواند به زندگی مردم بدهد. پیش از برگزاری انتخابات هم میشد پیشبینی کرد که اینبار اصولگرایان یکه تاز بهارستان خواهند شد. دیدگاههای این گروه هم در نوع خود قابل حدس است. در سیاست و اقتصاد تاکید بر این است که دور غرب خط قرمز بکشیم، تعامل با شرق و در راس آن چین و روسیه مدنظر است.
>بودجه 1399 اولین آزمون؟
به گزارش روز نو :اولین آزمون مجلس بعدی احتمالا بودجه سال 99 خواهد بود. مجلس فعلی به کلیات لایحه بودجه رای منفی داد و بعد از آن به تعطیلات کرونایی رفتهاند. تعطیلات نوروز را هم اگر در نظر بگیریم تقریبا زمانی برای بررسی مجدد آن نمیماند بنابراین، این اولین وظیفهای است که به یازدهمیها سپرده خواهد شد. اگر چنین شود باید چه انتظاری داشت؟ اینکه بسیاری از مخالفان دولت روحانی که 6 سال برای او خط و نشان کشیدند فرمان مجلس را در اختیار دارند چگونه با بودجه 99 برخورد خواهد شد. در این زمینه اظهارات برخی از منتخبین این مجلس میتواند پیش بینی روشن تری بدهد. سیدشمس الدین حسینی- وزیر اقتصاد دولت احمدی نژاد- که از حوزه تنکابن، رامسر و عباس آباد وارد مجلس شده درباره بودجه 99 گفته: «ابعاد پنهان بودجه از عنوانسازی برای پنهانسازی میزان درآمد نفتی بودجه، افزایش شدید بدهی دولت، واگذاری داراییها در کنار حفظ سلطه و... را آشکار کرد.» سیداحسان خاندوزی که عنوان پژوهشگر و سیاستمدار اصولگرا را یدک میکشد گفته: «لایحه بودجه سال 99 به سمت فروش داراییها و استقراض از صندوق توسعه ملی در حرکت است و این روش در دو سال آینده منجر به بازگشت اعتیاد نفتی خواهد شد.» الیاس نادران که در مجلس هفتم و هشتم حضور داشته و به جبهه پایداری نیز نزدیک است درباره بودجه خطاب به نمایندگان فعلی گفته: «دولت میخواهد دهان کارشناسان مرکز پژوهشهای مجلس را ببندد. مرعوب دولت و رئیس نشوید.» مهدی طغیانی که فارغالتحصیل دکتری علوم اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع) است نیز گفته: «با محاسبات خوشبینانه لحاظ شده فروش روزی یک میلیون بشکه نفت با قیمت 50دلار که به نظر میرسد محقق نخواهد شد با کسری زیادی مواجه میشویم.» با بررسی این دیدگاهها که مشابه آنها نیز بسیار است به نظر میرسد دولت و مجلس یازدهم برسر بودجه چالش بسیاری خواهند داشت. به همین دلیل است که احتمالا نوبخت در مجلس وقتی کلیات بودجه را مطرح کرد از این گزینه که بودجه در مجلس بعدی بررسی شود انتقاد کرد و گفت: «مگر این مجلس صغیر است و مجلس یازدهم کبیر که آنها بودجه را بررسی کنند». موضوعی که نشان میدهد نگرانی از به بن بست رسیدن با مجلس یازدهم بر سر بودجه 99 در پاستور نیز وجود دارد. این درحالی است که به خودی خود بررسی بودجه در مجلس یازدهم بسیار دیر است و با این تفاوت آرا احتمالا سال 99 دخل و خرج مردم و سازمانها با اگر و امای بسیاری مواجه خواهد بود.
>FATF در بن بست مطلق؟
یکی دیگر از موضوعات اقتصادی به افایتیاف مرتبط است. الحاق ایران به این کنوانسیون البته در مجلس دهم تصویب شد اما با مخالفت شورای نگهبان و سکوت مجمع تشخیص مصلحت نظام تکلیف این لوایح مشخص نشد تا ایران در لیست سیاه قرار گیرد. در این مورد درواقع میان سه ضلع مجلس، شورای نگهبان و مجمع تنها مجلس بود که موافق پیوستن به این کنوانسیون بینالمللی بود حالا با ترکیب یکدست اصولگرای مجلس دهم آخرین خانه امید دولت روحانی نیز فرو میپاشد تا تصویب افای تی اف تقریبا شدنی نباشد، بنابراین دومین موضوعی که مجلس یازدهم میتواند تاثیرگذار باشد افایتیاف است. در واقع اگر بودجه صورت حسابی برای دخل و خرج کشور است تصویب افای تی اف مسیری برای تسهیل ورود درآمدها به کشور است که با چالش مواجه میشود. به عنوان نمونه محمدباقر قالیباف چهره شناخته شده اصولگرایان که به این مجلس راه یافته با تاکید بر اینکه FATF ابزار جدید همان نظام سلطه است که مثل شرکتهای چند ملیتی که در ابعاد دیگر کار میکنند و هرکدامشان ماهیت دولتهای قدیم را چند برابر و با قدرت نفوذ و تاثیرگذاری بیشتر عهدهدار میشوند، عمل میکند، گفته: «یک دهه دیگر معنی گمرک و مالیات و ارز مفاهیم جدیدی پیدا میکنند و حکمرانی تغییر ماهوی میکند و باید ببینیم انقلاب اسلامی کجای تحول است.» او اکنون در مجمع تشخیص هم عضو است و در واقع همان جا نیز مخالف پیوستن بود. یا مصطفی میرسلیم دیگر عضو فعلی مجمع که حالا به مجلس هم راه یافته پیش از این گفته: «با بررسی سوابق و اسناد FATF که پالرمو و CFT هم جزو آن است به این یقین رسیدم که استکبار و در راس آن آمریکا، آن معاهدات بینالمللی را وسیله و ابزار سیاسی تسلط بر ایران قرار داده و لذا برای جلوگیری از خودتحریمی، نباید به آن بپیوندیم.» بنابراین با مجلس یازدهم بعید است بار افایتیاف نیز به منزل برسد!
>مسیر مذاکره و کار سخت ظریف!
یکی دیگر از موضوعاتی که همچنان در صحنه سیاسی وجود دارد دوگانه مذاکره «بله یا خیر» است. مجلس دهم تلاش کرد مشی خود را اعتدالی معرفی کند از این حیث آنها تلاش کردند همنوا با سیاستهای محمدجواد ظریف باشند. برای نمونه همین آخرین بار وقتی سه نماینده اصولگرا ذوالنوری، ساداتینژاد و ابطحی ظریف را بر سر اظهاراتش درباره «توان موشکی و اینستکس، نحوه مقابله با اقدامات مداخلهجویانه آمریکا و نحوه مقابله وزارت خارجه برابر فعال کردن مکانیزم ماشه» به صحن مجلس کشاندند دو نفر از آنها در برابر توضیحات ظریف قانع نشدند اما وقتی پاسخ ظریف به رای صحن گذاشته شد غالب نمایندگان رای به اقناع دادند. بنابراین در چنین شرایطی احتمالا محمدجواد ظریف روزهای سختی را با مجلس99 خواهد داشت و چه بسا کار او به استیضاح هم کشیده شود. مجلسی که از خرداد99 تشکیل میشود بیش از آنکه نزدیک به افرادی باشد که از پاسخهای ظریف قانع میشوند شامل چهرههایی است که شاید کار را به پیگرد قضایی از او هم بکشانند. به عنوان نمونه هشتم بهمن 98 بیست و سه نماینده مجلس شورای اسلامی در ایران طرحی را برای تحت پیگرد قضایی قراردادن محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، آغاز کردهاند. محمدرضا پورابراهیمی از امضاکنندگان طرح تعقیب قضایی وزیر خارجه ایران گفته بود «آقای ظریف در این شرایط نباید برخلاف امنیت ملی خواستار مذاکره با آمریکا شود». نمایندگان به مصاحبه وزیر خارجه ایران با نشریه آلمانی اشپیگل اعتراض دارند که در آن گفته بود علیرغم ترور شهید قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، امکان مذاکره با آمریکا در صورت بازگشت این کشور به توافق برجام و رفع تحریمها، در قالب گروه 1+5 وجود دارد. مجتبی ذوالنوری رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز جز امضاکنندگان طرح تعقیب قضایی وزیر خارجه بود. حالا در مجلس یازدهم احتمالا مصاحبههای ظریف خیلی بیشتر زیر ذره بین بهارستان خواهد بود. چهرههایی که در دوره برجام خود را در اردوگاه دلواپس معرفی کردند با توان بیشتری در مجلس یازدهم با سلاح سوال و استیضاح بالای سر وزیر خارجه خواهند بود. بنابراین دوری بیشتر ایران از روند گفتمانی مذاکره امری است که شاید مجلس به تنهایی قدرت تصمیمگیری آن را نخواهد داشت اما بدون تردید یازدهمیها در صف اول حمایت از «نه به هرگونه مذاکره» خواهند بود.
>کارزار شورای شهر 1400
در دست مجلس یازدهم
چهارمین فرمانی که در اختیار مجلس اصولگرای یازدهم قرار میگیرد نظارت بر کاندیداهای شورای شهر در انتخابات 1400 است. شوراهای شهر به عنوان نهادی دو منظوره قابل بررسی هستند. اول اینکه آنها در خط اول تاثیرگذاری بر زندگی مردم هستند. یعنی تصمیماتی که از عبور و مرور در خیابان گرفته تا حوزههای دیگر را دربرمیگیرد. بنابراین برای اصولگرایان مهم است این سنگر از دست رفته را بار دیگر پس بگیرند. موضوع دوم این است که شورای شهر باید شهردار را انتخاب کند و اصولا شهرداریها بودجههای قابل توجهی دارند که از این حیث نیز اهمیت خاصی دارند. بنابراین وقتی شورای نگهبان قانوناً نقشی بر تایید صلاحیت کاندیداهای شورای شهر ندارد و این وظیفه با نمایندگان مجلس است، فرصتی برای اصولگرایان خواهد بود که شاید داوطلبینی که با خط فکری آنها چندان هم راستا نیستند را از کارزار رقابت حذف کنند. بنابراین، این بخش را باید یکی دیگر از حوزههای تاثیرگذاری دانست که به تصمیمات مجلس یازدهم گره خواهد خورد.
بنابراین هرچند این روزها زیر سایه کرونا کسی توجهی ندارد که چه کسانی در بهارستان هستند اما آنچه در مجلس در چهار سال آینده اتخاذ خواهد شد اثراتی به مراتب بیشتر بر زندگی مردم خواهند داشت. کرونا احتمالا با فصل گرم خواهد رفت، ما میمانیم و نگاههایی پردغدغه به بهارستان که چه اخباری از آنجا خواهد رسید و چه جهتی به مسیر حرکت کشور میدهند!
آفتاب یزد