گفتار درمانی مشكلات را حل نمی كند

در حالی کشور در وضعیت انتخاباتی قرار گرفته که اما و اگرهای زیادی درباره انتخابات آینده وجود دارد. از یک طرف هنوز مطالبات مطرح شده در اعتراض آبان ماه به نتیجه نرسیده و چالش‌های معیشتی مردم همچنان کما فی‌السابق وجود دارد و از سوی دیگر عدم حضور واقعی نیروهای یک جریان سیاسی مهم در انتخابات امیدها و انگیزه‌ها را برای حضور انتخابات آینده در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. در چنین شرایطی برخی از احزاب رسمی کشور با نوشتن نامه به رئیس‌جمهور خواستار برگزاری همه‌پرسی در زمینه مسائل مربوط به نظارت‌ها شده‌اند. این در حالی است که به عقیده بسیاری از تحلیلگران سیاسی حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور و منتخب ملت باید در چنین بزنگاه‌های حضور فعال‌تر و موثرتری از خود نشان بدهد و با رایزنی با ارکان مهم قدرت مانع از ریزش یا خانه‌نشین شدن نخبگان جامعه شود. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع با محسن غرویان استاد حوزه علمیه و دانشگاه گفت‌وگو کرده است. آیت‌ا... غرویان معتقد است: «قرآن مجید و روایات اسلامی امر حکومت را به خود مردم واگذار کرده است. درقرآن مجید آمده: «وشاورهم فی الامر». خداوند به پیامبر اسلام می‌فرمایند در امور حکومت با مردم مشورت کن. در شرایط با مردم مشورت کردن به معنای مشورت کردن با نمایندگان آنهاست. به همین دلیل باید همه دیدگاه‌های موجود جامعه در مجلس حضور داشته باشند تا این آیه قرآن مجید محقق شود. آیه دیگر قرآن بیان می‌کند: «وامرهم شوری بینهم». آیت‌ا... جوادی آملی در تفسیر این آیه عنوان می‌کنند ضمیر «هم» در این آیه به مردم اشاره دارد. این آیه به معنای این است که امر مردم به شکل شورایی محقق شود». در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید:

به گزارش روز نو :ردصلاحيت اصلاح‌طلبان چه تأثيري در انتخابات مجلس خواهد داشت؟ اين ردصلاحيت‌ها براساس چه مبنايي صورت گرفته است؟

حضرت امام بارها عنوان کردند که مجلس در رأس همه امور است. هنگامي مجلس در رأس همه امور است که انعکاس دهنده آراي همه تفکرات و ديدگاه‌هاي موجود در جامعه باشد. همه کساني که در کشور زندگي مي‌کنند بايد در مجلس به عنوان يکي از نهادهاي مهم تصميم‌گيري در کشور نماينده داشته باشند. اين ديدگاه‌هايي است که مقام معظم رهبري نيز بارها به آن تأکيد کرده‌اند. ايشان حتي عنوان کردند کساني که نظام را قبول ندارند اما به ايران علاقه دارند در انتخابات حضور پيدا کنند. اين فرمايش مقام معظم رهبري زماني محقق مي‌شود که همه اقشار جامعه در مجلس نماينده و وکيل داشته باشند. در نتيجه در رأس امرو بودن مجلس به همين معناست که نمايندگان بازگو کننده تفکرات همه اقشار جامعه باشند. اگر برخي به دنبال اين هستند که بادلايل مختلف تنها يک جريان فکري و سياسي خاص در مجلس وجود داشته باشد برخلاف فرمايش حضرت امام و مقام معظم رهبري عمل کرده‌اند. در شرايط کنوني نگراني‌هاي جدي در بين نخبگان دانشگاهي و حوزوي و سطوح مختلف مردم به وجود آمده که با توجه به ردصلاحيت‌هاي گسترده آيا مجلس آينده مي‌تواند به يک مجلس کارآمد و گره‌گشا تبديل شود و يا خير.

منشأ اين نوع نگاه در کجاست؟ آيا منشأ آن در درون قدرت وجود دارد و يا اينکه برخي افراد به نام قدرت چنين تصميماتي را اتخاذ مي‌کنند؟

اين يک جريان فکري انحصار‌طلب و انحصارگراست که با تک محوري به قدرت نگاه مي‌کند. بنده معتقدم اين نوع نگاه صحيح نيست و با رويکرد مردمسالاري ديني در تضاد قرار دارد. زماني قدرت ملي تحقق پيدا مي‌کند که همه اقشار جامعه احساس کنند در صحنه تصميم‌گيري کشور نقش دارند. اينکه برخي افراد تلاش کنند ديدگاه‌هاي خود را به عنوان ديدگاه همه مردم جامعه قلمداد کنند، در راستاي تحقق قدرت ملي نيست و بلکه در تضاد با آن قرار دارد. انتخابات بايد حرف باطن و درون مردم را منعکس کند. بدون شک اگر حرف ظاهر مردم را منعکس کند شکل صوري و تشريفاتي به خود خواهد گرفت. حرف مردم بايد به شکلي در انتخابات ظهور و بروز داشته باشد که مردم با انگيزه و اميدواري در صحنه حضور پيدا کنند. نبايد شرايط به شکلي پيش برود که تنها عده خاصي در مجلس و قدرت حضور پيدا کنند. نگاه تک محوري در نهايت به ضرر منافع ملي تمام خواهد شد.

مباني جمهوري اسلامي برگرفته از قرآن کريم و مباني اسلامي است. ديدگاه اسلام درباره حقوق مردم براي حضور در صحنه تصميم‌گيري حکومت اسلامي چيست؟

قرآن مجيد و روايات اسلامي امر حکومت را به خود مردم واگذار کرده است. درقرآن مجيد آمده: «وشاورهم في الامر». خداوند به پيامبر اسلام مي‌فرمايند در امور حکومت با مردم مشورت کن. در شرايط با مردم مشورت کردن به معناي مشورت کردن با نمايندگان آنهاست. به همين دليل بايد همه ديدگاه‌هاي موجود جامعه در مجلس حضور داشته باشند تا اين آيه قرآن مجيد محقق شود. آيه ديگر قرآن بيان مي‌کند: «وامرهم شوري بينهم». آيت‌ا... جوادي آملي در تفسير اين آيه عنوان مي‌کنند ضمير «هم» در اين آيه به مردم اشاره دارد. اين آيه به معناي اين است که امر مردم به شکل شورايي محقق شود. امر مردم نيز زماني محقق مي‌شود که همه اقشار و طيف‌هاي فکري حضور داشته باشند. به همين دليل هر گونه انحصار طلبي و انحصار گرايي با فرمايشات قرآن در تضاد قرار دارد.

اين وضعيت که يک جريان سياسي با اغلب نيروهاي خود در انتخابات حضور دارد و از سوي ديگر جريان ديگر با ردصلاحيت اغلب نيروهاي خود مواجه شده چه آسيبي به هر دو جريان سياسي اصولگرا و اصلاح‌طلب خواهد زد؟

بدون شک مهم‌ترين پيامد چنين وضعيت تشديد تفرقه درفضاي سياسي خواهد شد. اين شرايط سبب مي‌شود که چهره‌هاي معتدل و اصلاح‌طلب به دليل نااميدي از صحنه کناره‌گيري کنند و در مقابل افرادي که از صلاحيت و توانايي کافي براي حضور در مجلس برخوردار نيستند از جريان مقابل در صحنه باقي بمانند. به هر حال اصلاح‌طلبان داراي نيروهاي متخصص و متعهد زيادي هستند که علاقه‌مند هستند به صورت جدي در صحنه حضور داشته باشند. بدون شک اگر از اين انرژي و تخصص استفاده نشود در نهايت کشور متضرر خواهد شد. متأسفانه با شرايطي که براثر ردصلاحيت‌ها به وجود آمده چهره‌هاي سياسي و علمي اميد خود را نسبت به گذشته از دست داده‌اند که شايد حضور آنها در صحنه بتواند باعث تغيير رويه در مديريت کشور شود. بدون شک اين يک خطر بزرگ است که کشور را تهديد مي‌کند. شرايط بايد به شکلي براي مردم ترسيم شود که مردم احساس کنند کساني که مورد تأييد قرار گرفته‌اند همه سلايق فکري و سياسي جامعه را نمايندگي مي‌کنند. اگر اين اتفاق رخ ندهد، در ميزان مشارکت در انتخابات آينده تأثير خواهد گذاشت.

آقاي روحاني در سخنراني اخير خود نسبت به ردصلاحت‌ها انتقاد داشتند. آيا دولت نمي‌توانست تأثير گذاري بيشتري در اين زمينه داشته باشد و نقش فعال‌تري ايفا کند؟

آقاي روحاني به عنوان رئيس‌جمهور و به پشتوانه رأيي که از مردم گرفته‌اند بايد با جديت بيشتري با اين موضوع مواجه مي‌شد. مردم از ايشان انتظار دارند حضور موثر‌تري در چنين مقاطعي داشته باشند و به پشتوانه رأي مردم گام‌هاي بلندتري در راستاي تحقق مطالبات مردم بردارند. آقاي روحاني بايد از نفوذ خود در مراکز تصميم‌گيري استفاده کنند و اجازه ندهند که برخي جريان‌هاي فکري که در اقليت قرار دارند براي اکثريت جامعه تصميم‌گيري کنند. اين وضعيت درباره آقاي علي لاريجاني به عنوان رئيس مجلس نيز وجود دارد. به هر حال آقاي لاريجاني به عنوان رئيس مجلس بايد از قداست مجلس صيانت کنند و از نمايندگاني که در مجلس حضور داشتند دفاع کنند. به نظر بنده در شرايط کنوني آقايان روحاني و لاريجاني بايد با هم‌انديشي و همدلي با مسئولان ديگر رايزني کنند و شرايط را براي برگزاري يک انتخابات عادلانه و منصفانه بين جريان‌هاي سياسي ايجاد کنند. بنده معتقدم حتي ارکان ديگر نيز بايد به اين موضوع ورود کنند و تلاش کنند سعه‌صدر بيشتري درباره ردصلاحيت‌ها به جامعه نشان داده شود. در چنين شرايطي است که زمينه براي حضور پررنگ‌تر مردم در انتخابات آينده فراهم خواهد شد. اگر قرار است جمهوريت نظام تأمين شود بايد ارکان قدرت با هم گفت‌وگو کنند و اجازه دهند همه جريان‌هاي فکري بر سرنوشت کشور سهيم شوند.

آيا در شرايطي که نخبگان جامعه احساس تأثيرگذاري بر مناسبات سياسي و اجتماعي را تا حدودي از دست داده‌اند، فضا براي ظهور و بروز تندروها در مجلس مهيا نمي‌شود؟

عدم ثبت نام گسترده چهره‌هاي معتدل و اصلاح‌طلب نبايد سبب نااميدي شود. به هر حال اين وضعيت فرصت بيشتري در اختيار جوانان قرار مي‌دهد تا توانايي‌ها و استعدادهاي خود را بروز بدهند. بااين وجود مردم نبايد صحنه را خالي کنند و به صورت حداکثري در انتخابات حضور پيدا کنند. مردم نبايد صحنه را به شکلي خالي کنند که يک جريان خاص بتواند از اين وضعيت به سود خود استفاده کند و وارد مجلس شود. حضور در انتخابات يک وظيفه شرعي و عقلي است. به همين دليل بايد در بين افرادي که در انتخابات ثبت نام کرده‌اند «خير الموجودين» را انتخاب کرده و از آنها حمايت کنيم تا فرصت براي تندروها فراهم نشود. با اين وجود مردم بايد از افرادي در انتخابات حمايت کنند که داراي تعهد و تخصص لازم در زمينه حل مشکلات کشور باشند و دغدغه‌هاي مردم را بشناسند. توصيه بنده اين است که مردم در انتخابات آينده شرکت کنند و به افرادي رأي بدهند که از توانايي لازم براي حل مشکلات مردم برخوردار باشند. مردم از دعواهاي سياسي خسته شده‌اند. به همين دليل دنبال افراد کارآمدي هستند که بتوانند باري را از روي دوش مردم بردارند. اين وضعيت هم درباره موضوعات سياسي و هم درباره مسائل اقتصادي وجود دارد. اگر جريان‌هاي سياسي به صورت منفصانه به قضيه نگاه کنند بايد بپذيرند که با دعواهاي سياسي که با يکديگر داشتند مردم را اذيت کرده‌اند. اين در حالي است که مردم در اين دعواهاي سياسي نقشي نداشته‌اند و همواره متضرر شده‌اند. متأسفانه در سال‌هاي گذشته جريان‌هاي سياسي همه مسائل را سياسي کرده‌اند و به گردن جناح يا دولت رقيب انداخته و تلاش کردند با تخريب وجهه جريان رقيب، براي خود وجهه ايجاد کنند. اين در حالي است که مشکلات مردم همچنان باقي است و روزبه روز نيز پررنگ‌تر از گذشته مي‌شود.

برخي تحليلگران سياسي از ترديد در زمينه حضور جدي مردم در انتخابات مجلس آينده خبر مي‌دهند. براي افزايش حضور مردم در انتخابات چه بايد کرد؟

به صورت طبيعي هنگامي که مردم احساس کنند رأيي که به صندوق مي‌اندازند در سرنوشت آنها تأثير چنداني ندارد انگيزه حضور در انتخابات را از دست مي‌دهند. اين يک امر واضح و مسلم است. به عنوان مثال اگر به انتخابات مجلس خبرگان در قم نگاه کنيم سوالات متعددي در اين زمينه مطرح شده است. در قم نزديک به هفتاد نفر از مدرسين و علما به دلايلي مختلف تأييد صلاحيت نشده‌اند. نکته جالب اينکه يک جوان 29 ساله را تأييد صلاحيت کرده‌اند که در مقابل آيت‌ا... يزدي انتخابات خبرگان در قم را برگزار کنند. بدون شک اين اتفاق سوالات زيادي را در بين مردم قم ايجاد کرده است. اين در حالي است که چنين مسائلي در ميزان مشارکت مردم در انتخابات تأثير مثبت نخواهد داشت. اين وضعيت درباره مناطق ديگر کشور و در انتخابات مجلس شوراي اسلامي نيز وجود دارد. اين اتفاقات در تاريخ ثبت خواهد شد و به همين دليل مسئولان کشور و کساني که چنين تصميم‌گيري‌هايي را انجام مي‌دهند بايد خود را پيشگاه ملت ايران و تاريخ پاسخگو بدانند. نکته ديگر اينکه در شرايط کنوني مهم‌ترين دغدغه‌هاي مردم مشکلات معيشتي، فقر و بيکاري است و همين عوامل نيز سبب اعتراضات اخير بود. امروز مردم به دنبال پاسخ روشن و اقدام عملي مسئولان هستند تا نتيجه آن را در زندگي خود احساس کنند. پاسخ گفتاري مسئولان مشکل مردم را حل نمي‌کند و مردم بايد به صورت عملي اقدام مسئولان را در زندگي خود لمس کنند. در شرايط کنوني زندگي مردم تحت الشعاع فشار اقتصادي است که بخش‌هايي از آن به سوء مديريت داخلي و بخش‌هايي نيز به تحريم‌هاي بين‌المللي باز مي‌گردد. در چنين شرايطي اگر مسئولان نمي‌تواند فشار زندگي را از روي دوش مردم به صورت کامل بردارند حداقل تلاش کنند اين فشار‌ها نسبت به گذشته کاهش پيدا کند. بدون شک اين مهم‌ترين پيام اعتراضات اخير براي مسئولان کشور بوده است. در نتيجه مجموعه مديريت کشوردر زمان باقي مانده تا انتخابات کشور بايد به صورت عملي در زندگي مردم تغيير ايجاد کند تا مردم نسبت به آينده اميدوار باشند. تغيير عملي وضعيت زندگي مردم نيز در شرايطي اتفاق مي‌افتد که برخي رويکردهاي اشتباه در تصميم‌گيري‌ها تغيير پيدا کند. تنها در چنين شرايطي است که مي‌توان به حضور حداکثري مردم در انتخابات اميدوار بود.

آرمان ملی