کاخ مرمر در قلب تهران، تاریخ مفصلی دارد. شاید روزی که دستور ساخت آن در دوران پهلوی صادر شد، به ذهن شاه پهلوی هم خطور نمیکرد که یک روز به تسخیر انقلابیون درآید و یک روز هم محل بازدید مردم عادی شود. به زودی قرار است مردم بتوانند از این بنای تاریخی بازدید کنند، اما هنوز حاشیههای این کاخ تمام نشده است. رئیس بنیاد مستضعفان که مالکیت این کاخ را در اختیار داشته، با اشاره به ساکنان این کاخ یعنی مجمع تشخیص مصلحت نظام در سالهای گذشته میگوید که باز پس گرفتن آن کار راحتی نبوده است. ولی محسن هاشمی رفسنجانی فرزند مرحوم هاشمیرفسنجانی، رئیس سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام در واکنش به فتاح گفته اعلام کرده که از آقای فتاح خواستهام «تا صحبت کند تا سوءاستفادهها رفع شود، در غیر این صورت از آنجایی که باید از جایگاه آیتالله دفاع کنم قطعا صحبت خواهم کرد.» پرویز فتاح رئیس بنیاد مستضعفان که در زمان دولت نهم وزیر نیرو بود، چندی پیش در برنامه «نگاه یک» درباره کاخ مرمر گفت:«25 سال قبل مرحوم آیتالله هاشمیرفسنجانی بعد از اتمام دوره ریاست جمهوری، به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در آنجا مستقر میشوند. همان موقع هم این استقرار درست نبوده و مسئولان نظام نباید در این کاخها مینشستند. این کاخها را ملت از آن رژیم گرفتند و باید در خدمت ملت قرار میگرفت. بعد از فوت ایشان تخلیه میشود. البته نه به راحتی با جر و بحث و ادعا. البته این از مواردی بود که نمیدانستیم شکایت پیش کی ببریم و به ملت چگونه توضیح دهیم. تلاشهایی هم صورت گرفت. بیت رهبری هم با جدیت پیگیری کردند و مجمع هم این اواخر پیگیری کردند و در نهایت تخلیه شد. الان هم در حال آماده شدن برای تبدیل به موزه است.»
واکنش به محسن هاشمی به صحبتهای پرویز فتاح
به گزارش روز نو :اما این سخنان فتاح واکنش فرزند مرحوم هاشمی رفسنجانی را در پی داشت. محسن هاشمی رفسنجانی رئیس شورای شهر تهران صبح دیروز پیش از آغاز جلسه علنی شورای شهر تهران با حضور در جمع خبرنگاران در واکنش به سخنان فتاح در مورد آیتالله هاشمی و دفتر او در کاخ مرمر گفت:«نامهای به صورت خصوصی برای فتاح نوشتم و گله کردم.» او با بیان اینکه از سخنان فتاح سوء استفاده شد، چرا که فتاح دوستدار آیتالله بوده و هست، گفت:«امروز نیز تلفنی با او صحبت میکنم و میخواهم صحبت کند تا سوءاستفادهها رفع شود؛ در غیر این صورت از آنجایی که باید از جایگاه آیتالله دفاع کنم قطعا صحبت خواهم کرد.» قدمت کاخ به زمان پهلوی اول برمیگردد. این کاخ که در تقاطع خیابان ولیعصر و جامی تهران واقع شده، با دستور رضاشاه و با معماری لئون تادوسیان بنا شد و برای مدتی هم محل کار و اقامت او بود. بعد از تبعید رضاشاه، محمدرضا نیز کار رسمی خود را در این دفتر انجام میداد و تا بهار سال 1344 در این کاخ زندگی میکرد. در آن سال رضا شمسآبادی سرباز وظیفه گارد سلطنتی یک روز شاه را به رگبار بست. شاه جان به در برد، ولی دیگر در آنجا زندگی نکرد. این کاخ بعد از انقلاب اسلامی به دست انقلابیون افتاد و تا سالها هم جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام در آنجا بر گزار میشد تا اینکه بعد از فوت اکبر هاشمی رفسنجانی و تغییر ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام، جلسات مجمع در ساختمان دیگری برگزار شد و به طور کلی ساختار مجمع تشخیص از کاخ مرمر کوچ کرد.
اولین ساکن بعد از انقلاب
در این میان غلامرضا جوادیقم، قائم مقام سابق و مدیرکل حوزه ریاست دفتر مجمع تشخیص مصلحت نظام در زمان ریاست مرحوم هاشمی در گفتوگو با برنا در ارتباط با صحبتهای اخیر پرویز فتاح مبنی بر بازپسگیری کاخ مرمر از مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: بعد از سازمان جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 1376 و تفکیک مسئولیت مجمع تشخیص از مسئولیتهای ریاست جمهوری در زمان مرحوم هاشمی، در یکی از جلسات شورای مجمع تشخیص موضوع مورد بحث، مکان جلسات بود. ساختمان فعلی مرکز ارتباطات در بالای بزرگراه رسالت، ساختمان فعلی شورای شهر، ساختمان دبیرخانه شورای امنیت از مکانهای مورد نظر برای برگزاری جلسات مجمع تشخیص به شمار میرفت. او ادامه داد: به مرحوم دکتر حبیبی و بنده ماموریت داده شد تا پیشنهادها را بررسی کنیم. از سه محل مورد نظر بازدید کردیم و در نهایت طی پیشنهادی به شورای مجمع، قرار بر این شد محل ساختمان فعلی شورای شهر و ساختمان دبیرخانه شورای امنیت برای جلسات مجمع تشخیص انتخاب شود که به علت دور بودن آنها از بافت اصلی پردیس حکومتی(از تقاطع پاستور و خیابان فلسطین ) مورد تایید قرار نگرفتند و طبق تفسیر و مصوبه اعضای مجمع قرار شد کاخ مرمر در خیابان قدس محل جلسات باشد، آقای هاشمی اصراری بر این امر نداشتند.
جوادی گفت: ساختمان مرمر بعد از انقلاب محل تشکیلات قضایی قرار گرفت و قوه قضاییه جدید با مسئولیت آیتالله یزدی در محل فعلی کاخ مرمر فعالیت کرد که در مدتی که درآنجا بودند آسیب جدی به قسمت گنبد ساختمان وارد شد و در نهایت طی توافقی بین ریاست جمهوری وقت، میراث فرهنگی و قوه قضاییه، ساختمانی در ضلع شمالی کاخ مرمر به قوه قضاییه سپرده شد و ساختمان مرمر تخلیه و مورد بازسازی قرار گرفت. او گفت: ساختمان مرمر حدود دو سال مورد بازسازی من و یک مهندس دیگر قرار گرفت، آسیبهای جدی به ساختمان وارد شده بود. طی مدتی که ساختمان مرمر مورد بهرهبرداری مجمع تشخیص قرار گرفته بود، از آن مراقبت میشد. اگر این ساختمان مورد استفاده قرار نمیگرفت تخریبهای بیشتری متوجهاش بود.
صحبتهای فتاح در همه بخشها مورد تایید نیست
جوادی گفت: ضلع جنوبی طبقه دوم ساختمان استفاده اداری نمیشد و در تمام مدت به عنوان موزه هدایای ریاست جمهوری استفاده میشد. صحبتهای آقای فتاح در همه بخشها مورد تایید نیست. در آن دوره کسی به زور به وارد ساختمان مرمر نشد، مجمع با مصوبه جلسه شورا در آن محل تشکیل جلسه میداد. او با بیان این جمله که از بودجه میراث فرهنگی مبلغ ۷۰۰ میلیون تومان هزینه بازسازی گنبد ساختمان شد، گفت: حمله سازمان منافقین به ساختمان مرمر باعث ایجاد آسیبهایی به کاخ شده بود، استفادههای ناصحیح خصوصا در ضلع شرقی ساختمان در طبقه بالا که قبل از مجمع صورت گرفته بود، آسیبهایی را به ساختمان وارد کرده بود. او در پایان تصریح کرد: مجموعه کاخ مرمر تا زمان تخلیه مجمع به صورت علمی مراقبت و توجه ویژهای به آن میشد.
کاخ، موزه شد
حالا معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور خبر داده که کاخ مرمر تبدیل به موزه شده است. طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور در گفتوگو با فارس، درباره موزه شدن کاخ مرمر گفته است: مجموعه کاخ مرمر مانند کاخ نیاوران و مابقی کاخهای کشور است که یکسری آثار درون آن وجود دارد که باید به نمایش دربیاید. او خاطرنشان کرد: مخاطبان باید اطلاعات مربوط به این کاخ را داشته باشند و تاکنون بازدید از این کاخ برای عموم مردم مهیا نبوده است. طالبیان بیان داشت: علت اینکه وزارت میراف فرهنگی و گردشگری نتوانسته است این کاخ را برای بازدید عموم هماهنگ کند، این بوده که ما مالک آن نبودیم و این ملک متعلق به بنیاد مستضعفان است که اکنون دستور موزه شدن آن را دادهاند.
غلامعلی رجایی، مشاور سابق مرحومهاشمی در گفتوگو با همدلی:
عدم واگذاری کاخ مرمر ربطی به آیت الله هاشمی ندارد
غلامعلی رجایی مشاور سابق مرحومهاشمی رفسنجانی درباره حواشی حضور آن مرحوم در کاخ مرمر به همدلی میگوید: رفتن مجمع تشخیص مصلحت نظام به کاخ مرمر یک پروسه بود. برای مجمع اول سه محل را پیشنهاد دادند. مرحوم حبیبی و دبیر وقت مجمع آن محلها را از جمله محل شورای شهر فعلی را ارزیابی کردند. دیدند که این اماکن در رینگ حفاظتی بیت و ریاست جمهوری نبودند و تامین امنیت آن دشوار بود. رجایی میافزاید: هرچند تصمیم گیرنده اصلی مرحوم هاشمی بود، ولی مقامات دیگر هم درباره انتخاب مکان مجمع نظر داشتند. مرحومهاشمی میگفت باید از این محلهای موجود استفاده شود. بهتر از این است که پول بدهیم و محل جدیدی بسازیم. ضمن این که وقتی مقامات خارجی هم به ایران سفر میکنند و در این چنین ساختمانی دیدارها برگزار شود میتوانند با فرهنگ و هنر ایرانی آشنا شوند و من خودم دیدم که مقامات خارجی در این ساختمان چگونه از دیدن آثار بهتزده میشدند. رجایی تصریح میکند: اما قبل از آقای هاشمی، کاخ مرمر مدتی در اختیار قوه قضاییه و و آقای یزدی بود. در زمان ایشان هم کاخ بسیار آسیب دیده بود. بنابر این یکی از اقدامات مرحوم هاشمی مرمت این کاخ توسط کارشناسان آستان قدس بود. بعدها هم که دو بار چند نفر به شکل عامدانه کاخ را آتش زدند، دوباره کاخ آسیب دید. البته آن خرابکاری هم به رغم اینکه تصاویرش موجود بود، ولی پیگیری نشد. چند نفر به شکل عجیبی از روی دیوار پریده بودند و با ورود به کاخ تمام سالن ملاقات را آتش زدند و تابلوهای گران قیمت دوده گرفته بود، ولی دوباره بازسازی شد.این مشاور سابق مرحوم رفسنجانی میگوید: به نظرم اظهارات آقای فتاح عقدهگشایی طیف احمدینژاد است. آقای فتاح از طیف احمدینژاد است که زمان ایشان وزیر بوده است و انتظار بیشتر هم از این طیف نمیرود. این نشان میدهد که نمیخواهند از مرده هاشمی هم بگذرند. چون آقای هاشمی بود که چهره جریان انحرافی را برای مردم فاش کرد و با تدبیر به روی کار آمدن دولت امید کمک کرد. من متاسفم برای آقای فتاح چرا که من ایشان را منصف میشناختم. ایشان داوری نادرستی کرده است. یک روز یا دو روز بعد از درگذشت مرحوم هاشمی، فرزندان ایشان آمدند و همه وسایل شخصی مرحوم هاشمی را به جز کتابخانه بردند. بنابر این عدم تخلیه آنجا ربطی به آقای هاشمی ندارد و ربطی به خانواده مرحوم هاشمی هم ندارد.