آلودگی هوا و مشکلات مربوط به آن از یک سو، بوی نامطبوع شهر تهران از سوی دیگر این روزها شهروندان این کلانشهر را کلافه کرده است؛ شهردار تهران تنها راه حل مناسب برای رفع آلودگی هوا را وزش باد میداند، این در حالی است که هر وقت در تهران باد میوزد بوی نا مطبوع هم سر تا سر شهر را فرا میگیرد، بویی که نزدیک به یک سال قدمت دارد و هر وقت باد میوزد تمام سطح شهر را دربرمیگیرد و شهرداری تهران که تاکنون نتوانسته منشاء این بو را پیدا کند دلیل آن را وزش باد میداند! ساکنین کلانشهر تهران اگر باد بوزد باید بوی نا مطبوع با منشاء نا شخص را تحمل کنند و اگر باد نوزد باید از آلودگی هوا در رنج باشند! از طرف دیگر همین که باران یا برفی میآید و پایتخت نشینان از این موضوع اطمینان حاصل میکنند که آلودگی هوا دیگر ریههای آنها را مسموم نخواهد کرد، تهران قفل، شهرداری غافلگیر و اقدامات اولیه برای بازگشایی معابر شهری با چالش رو به رو میشود!
>آلودگی هوای شهر تهران
آلودگی هوای شهر تهران مشکل امروز و دیروز نیست، سالهاست که پایتخت نشینان در کنار ساکنان کلان شهرهای دیگر از آلودگی هوا رنج میبرند و با اینکه قانونی هم در این رابطه تصویب شده است اما هنوز اقدام چشمگیری در خصوص مقابله با آلودگی هوای تهران صورت نگرفته است. شهرداری تهران به عنوان یکی از ارگانهای متولی به گفته اعضای شورای شهر و کارشناسان همان حداقل اقدامات را هم که وظیفه شان است در راستای مقابله با آلودگی هوا انجام ندادهاند و امروز شاهدیم که به گفته شهربانو امانی عضو شورای شهر روزانه 15 نفر در پایتخت به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند و امروز میبینیم که شعار تهران شهری برای همه محقق نشده است.
این عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران پیشتر گفته بود: «نفس تهران به شماره افتاده و از اینکه تهران شهری برای همه باشد فاصله گرفتهایم چراکه روزهایی اخیرا برای مردم تهران سپری شد که اکثر مواقع هوای ناسالم داشت. روزانه 15 نفر در پایتخت به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند و تهران شهر ماشین و پارکینگ خودروها شده است و دیگر نه تنها شهری برای افراد معمولی نیست بلکه برای افراد معلول و سالمند نیز مبلمان درستی انجام نگرفته است. انتظار میرود شهردار تهران اقدامات بیشتری برای محقق شدن شعار «تهران شهری برای همه» انجام دهد، در حال حاضر عزم و اراده جدی در شهرداری نمیبینیم و برای اینکه تهران شهری برای همه باشد هم باید از خودمان شروع کنیم.»
این در حالی است که علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت پیش از اینها گفته بود: «در کلانشهرها، آلودگی هوا به ویژه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون وارد ریه و بافت بدن افراد شده و عوارض زیادی به وجود میآورد. طی سالهای ۹۲ تا ۹۴ شاهد کاهش غلظت آلایندههای هوا بودیم، اما از سال ۹۴ تا ۹۶ افزایش غلظت و آلودگی هوا رخ داده و هم اکنون این آلودگی ۳.۳ برابر حد مجاز جهانی است. هزینههای مستقیم و غیرمستقیم تحمیلی ناشی از آلودگی هوا بسیار زیاد است که تعطیلی مدارس، دانشگاهها و بازار بخشی از آن است. طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی این هزینه در ایران بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار و برابر با ۲.۴۸ تولید ناخالص ملی است. طبق آمار، میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در تهران در سال ۹۷، بالغ بر ۳ هزار نفر از افراد بالای ۳۰ سال بود که بیماران مزمن تنفسی ۸۵ نفر، سرطان ریه ۹۶ نفر، بیماران قلبی ۱۰۵۸ نفر و سکتههای مغزی ۵۲۶ نفر بودند.»
او تصریح کرد:« تا کنون اقدامات زیادی انجام دادهایم، اما متاسفانه نباید این اقدامات تنها به فصلهای خاصی از سال که آلودگی تشدید میشود، منتهی شود؛ بلکه نیاز به یک زیرساخت اساسی برای رفع این مشکل داریم. تعطیلی مدارس و دانشگاهها یک راهکار موقت است و نمیتواند تضمین کننده حفظ هوای پاک و یا ماندگاری آن باشد. در روزهای گذشته با توجه به افزایش آلودگی هوا و تداوم آن، حدود ۲۰۰ نفر در شهر تهران به مراکز خدمات درمانی بخش خصوصی و دولتی مراجعه کردهاند. همچنین از ابتدای شروع فصل پاییز حدود ۱۵۰۰ نفر از اهالی استان خوزستان و شهر اهواز و همچنین مجموعا ۱۵۰ نفر در اصفهان و مشهد به مراکز درمانی مراجعه کرده و بستری شدهاند.»
فراموش نمیکنیم روزهایی را که آلودگی هوا در تهران راه نفس کشیدن را از شهروندان گرفته بود. حناچی شهردار تهران در گفت و گو با خبرنگاران تنها این موضوع را متذکر شد که باید دعا کنیم بادی بوزد یا بارانی ببارد! مسئولین مربوطه نیز همچنان تنها اقدام برای مبارزه با آلودگی هوا را تعطیلی مدارس میدانند و بر این باورند که با تعطیلی مدارس میتوان از صدمه رسیدن به کودکان جلوگیری کرد در حالی که کودکان و دانش آموزان زیر همین آسمان نفس میکشند و زندگی میکنند و نمیتوان با این راهکارها آنها را از خطرات احتمالی دور نگه داشت.
>بوی نامطبوع در شهر تهران
معمای عجیب بوی بد تهران از دی ماه سال گذشته کلید خورده بود، زمانی که بوی تند و نامطبوعی در مناطق مختلف تهران استشمام شد؛ از همان روزها گمانه زنیهایی در رابطه با منشاء بوی نامطبوع شروع شد اما در نهایت مشخص نشد که منشاء بو از کجاست و بعد از چند روز پرونده بوی بد تهران مختومه اعلام شد تا اینکه در ماه گذشته این بود، چندین بار در برخی از مناطق استشمام شد. همین چند روز پیش هم باز شاهد بودیم که مناطق زیادی از شهر تهران را بوی نا مطبوع فرا گرفته بود و با این اوصاف باز هم گمانه زنیها در رابطه با بوی نامطبوع ادامه پیدا کرد اما منشاء بو مشخص نشد و مسئولان از حل این معما عاجز ماندند. در همین حال بعد از مدتها شهرداری تهران در گزارشی به جزییات یافتههای خود درباره بوی نامطبوع پایتخت پرداخت و مدعی شد از نگاه کارشناسان شهرداری، منشاء بوی بد مربوط به متصاعد شدن گازهای گوگردی است که احتمال میرود منشاء اصلی آن در منطقه شادآباد قرار داشته باشد. در این گزارش جزییات زیادی عنوان شده بود که نشان میداد هنوز به طور دقیق نمیتوان درباره منشاء بوی بد گوگرد در تهران اظهارنظر قطعی کرد.
در نهایت هم معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار تهران گفت: «بر اساس آخرین جلسه هوای پاک در استانداری تهران سه مجموعه آرادکوه، دام گستر و فاضلاب جنوب تهران کانون انتشار بوی نامطبوع پایتخت است.»
محمد تقی زاده افزود: «جلسههای متعددی با حضور همه دستگاههای مرتبط با بوی نامطبوع تهران برگزار و در نهایت عامل این بو؛ سه مجتمع پردازش پسماند آراد کوه، مجموعه دام گستر و فاضلاب شهری که در جنوب تهران وجود دارد شناسایی و تشخیص داده شد. یک مجموعه دانشگاهی در این زمینه تحقیق میکند، هدف از تشکیل این مجموعه علمی بررسی سهم هر یک از این واحدها در انتشار بوی نامطبوع پایتخت است. بیش از ۶۰ درصد آلایندهها مربوط به وسایل نقلیه است، اقدامهای موثری در راستای بهبود شرایط استان تهران از جمله توسعه فضای سبز، نوسازی ناوگان حمل ونقل در نظر گرفته شده است.»
باد بوزد مجبوریم بوی نا مطبوع تهران را تحمل کنیم، باد نوزد آلودگی هوا راه نفس کشیدنمان را میگیرد، در موضوع آلودگی هوا شاید بتوان گفت که شهرداری نقش کمرنگ تری از سایر ارگانها بر دوش دارد اما موضوع رسیدگی به بوی نا مطبوع تهران تنها وظیفه شهرداری است؛ چرا رسیدگیهای لازم در این خصوص صورت نمیگیرد؟ شاید هم این روزها بشنویم که شهردار تهران در رابطه با مقابله با بوی نامطبوع تهران در تریبونی بگوید:« دعاکنیم باد نوزد!»