ســرنوشت ۵ رئیس مجلس؛ از حــصر تا قهــر!
روزنو :اصولگرايان خود را پيروز انتخابات مجلس يازدهم مي‌دانند و از هم اکنون حتي محمدباقر قاليباف را نشسته بر کرسي رياست به تصوير مي‌کشند در حالي که هنوز چند ماه به انتخابات مجلس باقي است. در همين راستا حجت‌الاسلام مصباحي مقدم عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام گفته‌است: «نمي‌توانم پيش‌بيني کنم که قاليباف رئيس يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي مي‌شود» در طي 10 دوره مجلس، 5 نفر بر کرسي رياست تکيه زدند که شامل آيت‌ا... هاشمي، حجت‌الاسلام کروبي، حجت‌الاسلام ناطق نوري، حدادعادل و علي لاريجاني است. نکته قابل تامل درسرنوشت اين 5 رئيس به شرايطي باز مي‌گردد که پس از پايان رياست پارلمان براي آنها رقم خورد که در ادامه به آن پرداخته شده است.
اصولگرايان خود را پيروز انتخابات مجلس يازدهم مي‌دانند و از هم اکنون حتي محمدباقر قاليباف را نشسته بر کرسي رياست به تصوير مي‌کشند در حالي که هنوز چند ماه به انتخابات مجلس باقي است. در همين راستا حجت‌الاسلام مصباحي مقدم عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام گفته‌است: «نمي‌توانم پيش‌بيني کنم که قاليباف رئيس يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي مي‌شود» در طي 10 دوره مجلس، 5 نفر بر کرسي رياست تکيه زدند که شامل آيت‌ا... هاشمي، حجت‌الاسلام کروبي، حجت‌الاسلام ناطق نوري، حدادعادل و علي لاريجاني است. نکته قابل تامل درسرنوشت اين 5 رئيس به شرايطي باز مي‌گردد که پس از پايان رياست پارلمان براي آنها رقم خورد که در ادامه به آن پرداخته شده است.
پرنفودترين رئيس مجلس
به گزارش روز نو :آيت‌ا... هاشمي از 9 تير 1359 تا 24 مرداد 1368 رئيس مجالس اول و دوم بود. در مجلس نخست به عنوان عضوي از حزب جمهوري اسلامي و در مجلس دوم عضو جامعه روحانيت مبارز بود. شايد بتوان ادعا کرد رياست مجلس درهيچ دوره‌اي به اندازه دوران رياست آيت‌ا... هاشمي سخت نبوده چراکه اداره پارلمان درشرايطي که کشور در جنگ قرار داشت و هر روز يک اتفاق رخ مي‌داد، آيت‌ا... هاشمي با تدبيري که داشت توانست در درجه اول ميان نمايندگان گروه‌هاي مختلف تعامل ايجاد کند و پس از آن تصميمات مهمي در مجلسي به رياست آيت‌ا... هاشمي اتخاذ و درتاريخ ماندگار شد. مانند تعيين تکليف گروگان‌هاي آمريکايي يا راي به عدم کفايت بني‌صدر و برکناري او و... آيت‌ا... هاشمي پس از پايان مجلس دوم با پارلمان خداحافظي کرد و درانتخابات رياست جمهوري شرکت کرد که توانست آراي خوبي براي اين جايگاه کسب کند و تا 12مرداد سال 76 رئيس‌جمهور بود. آيت‌ا... هاشمي تا پايان حياتشان نيروي موثر کشور بودند.
حصر، عاقبت رئيس مجالس سوم و ششم
يک سال پس از تشکيل مجلس سوم بودکه آيت‌ا... هاشمي رئيس‌جمهور شد و در 25مرداد 1368 از 241 رايي که به گلدان ريخته شد، 145 نفر به مهدي کروبي رأي دادند، 92 نفر به علي‌اکبر ناطق نوري و يک نفر هم به قاسم معماري، سه رأي ممتنع و دو نفر هم رأي ندادند. به اين ترتيب کروبي نايب رئيس، در جايگاه رياست مجلس سوم نشست. او يک روز بعد درباره هاشمي گفت: «بيش از 9 سال است که آقاي هاشمي مسئوليت و رياست مجلس را دارد. در اين 9 سال باز همه مي‌دانيم که ما چه قضايايي، چه حوادثي، چه پستي و بلندي‌هايي و چه نشيب و فرازهايي داشتيم، هم در کل جامعه و هم در خود مجلس. آقاي‌هاشمي انصافاً و حقاً توانستند به بهترين وجه مجلس را اداره کنند، مجلس را هدايت کنند و اين مسئوليت سنگيني که رياست مجلس بايد داشته باشد حالا غير از مسئوليت‌هاي ديگرشان الحمدا... اين وظيفه و اين مسئوليت را به بهترين وجه ايفا کردند و مورد رضايت همه دوستان بود.» کروبي تا آخر عمر مجلس سوم رئيس ماند و دوره‌هاي چهارم و پنجم نبود تا درانتخابات مجلس ششم که اصلاح‌طلبان پيروز شدند او بار ديگر رئيس شد و آن دوره‌ها سرشار از فرازوفرود بود. تعداد زيادي از اصلاح‌طلبان براي حضور در انتخابات مجلس هفتم تاييد صلاحيت نشدند و بر همين اساس گروهي از نمايندگان مجلس ششم درانتقاد به اين شرايط تحصن کردند و استعفا دادند. واکنش کروبي چنين بود: «نمايندگان متحصن در مجلس ششم فکر مي‌کردند که در جامعه از اين کار آنها استقبال مي‌شود ولي مشت گره کرده آنها خالي باز شد و حتي دسته‌اي از نمايندگان مجلس به آنها طعنه و کنايه مي‌زدند و مي‌گفتند از جمعيتي که در حمايت از شما در خيابان جمع شده به سختي عبور کرديم.» مهدي کروبي پس از مجلس راه رياست جمهوري را در پيش گرفت و در سال 84 کانديدا شد که راي لازم را کسب نکرد و بار ديگر در سال 88 درانتخابات شرکت کرد که اتفاقات و حواشي آن سبب شد تاامروز در حصر باشد.
«نه» رئيس چهارم و پنجم به دلواپسان
مجلس چهارم به رياست حجت‌الاسلام ناطق‌نوري با حاشيه همراه بود. بسياري از اصلاح‌طلبان از شرکت در انتخابات مجلس چهارم باز مانده بودند و بر همين اساس شاکله اين مجلس اصولگرا شد. به نحوي که آيت‌ا... هاشمي در کتاب خاطراتش نوشته است: «انتخابات چهارمين دوره مجلس براي اينجانب بسيار پردردسر شد. براساس تفکر خودم و نيز انتظار بسياري از نامزدهاي خط‌امامي، مايل بودم اين انتخابات به صورت کاملا منصفانه برگزار شود و زمينه را هم با انتصاب آقاي عبدا... نوري به وزارت کشور فراهم کرده بودم که در عمل، موازنه‌اي بين دو مرکز مؤثر در مديريت انتخابات، يعني وزارت کشور و شوراي نگهبان باشد؛ ولي بعد از آنکه کار شروع شد، عملا نظر شوراي نگهبان در پذيرش و يا ردصلاحيت‌ها، دردسر زيادي براي من به بار آورد.» مشي اصولگرايانه ناطق نوري درآن مجلس هويدا بود و سبب شد جلوسش درمجلس پنجم هم بر کرسي رياست تمديد شود اما پس از مجلس، آينده ديگري براي شيخ نور رقم خورد. در سال 82 که احمدي‌نژاد شهردار شد برخي چنين مدعي شدند که اين سمت به سفارش ناطق نوري به او داده شده يا درانتخابات 88 حمايتش از يکي از کانديداها سبب شد تا مورد هجمه دلواپسان اصولگرا قرار گيرد که همين رفتارها سبب دور شدن ناطق نوري از فضاي قبلي شد به نحوي که حتي در سال 96 از رياست دفتر بازرسي مقام معظم رهبري هم استعفا داد و ترجيحش اين است مرد پشت پرده سياست باقي بماند.
ضعيف‌ترين رئيس مجلس که بود؟
برخلاف تصور بسياري افراد مجلس هفتم راي به رياست غلامعلي حدادعادل داد که البته بايد در نظر داشت در آن انتخابات کانديداهاي اصلاح‌طلب رد صلاحيت شده بودند. غلامعلي حداد عادل با حدود نيمي از آرايي که سيدمحمدرضا خاتمي، نفر اول انتخابات تهران در مجلس ششم کسب کرده بود، به عنوان نفر اول حوزه انتخابيه تهران به مجلس راه پيدا کرد و بر کرسي رياست نشست. او در مجلس هشتم رئيس کميسيون فرهنگي شد و قصد داشت در مجلس نهم به کرسي رياست بازگردد که آراي لاريجاني بيش از او بود. حدادعادل در مجلس دهم هم حضور نداشت. او در اندازه روساي قبلي قدرت اداره مجلس را نداشت و بنابراين به اعتقاد بسياري مجلس هفتم ضعيف‌ترين مجلس بوده است. حدادعادل اکنون تمايلي به آزمودن خود در انتخابات يازدهم مجلس ندارد و ترجيح مي‌دهد دور از سياست و قدرت به فعاليت‌هاي ديگري بپردازد مانند توجيه اظهارات همسرش مبني بر ساخت مدرسه براي تحصيل فرزندش!
آينده رئيس 12 ساله مجلس
علي لاريجاني رياست مجالس هشتم، نهم و دهم را بر عهده داشت که براي حضور در مجلس يازدهم ثبت نام نکرده است. 12 سال رياست مجالس با حضور نمايندگاني از طيف‌هاي مختلف چندان ساده نبود اما لاريجاني توانست آن را اجرا کند. در دوران رياست لاريجاني بيشترين هجمه از سوي دولت و حاميان دولت احمدي‌نژاد به لاريجاني وارد شد مانند روزي که احمدي‌نژاد در جايگاه رئيس جمهور در جلسه استيضاح وزير کار با پخش نواري ويدئويي جنجال آفريد. او با پخش اين نوار برادر لاريجاني، رئيس مجلس را به سوء‌استفاده از قدرت براي فعاليت‌هاي اقتصادي متهم کرد که ربطي نداشت. از سال 92 لاريجاني از پوسته اصولگرايي خارج شد و به اردوگاه اعتدالگرايي پيوست و با ناطق نوري و روحاني همراه شد. حتي در انتخابات مجلس دهم در ليست اميد اصلاح‌طلبان قرار گرفت. برخي آماده شدن لاريجاني براي رياست جمهوري 1400 را دليل دور شدن او از مجلس مي‌دانند چون اصلاح‌طلبان و اعتداليون حامي او هستند، هر چند او اخيرا اين موضوع را منتفي اعلام کرده است.
پرنفودترين رئيس مجلس
به گزارش روز نو :آيت‌ا... هاشمي از 9 تير 1359 تا 24 مرداد 1368 رئيس مجالس اول و دوم بود. در مجلس نخست به عنوان عضوي از حزب جمهوري اسلامي و در مجلس دوم عضو جامعه روحانيت مبارز بود. شايد بتوان ادعا کرد رياست مجلس درهيچ دوره‌اي به اندازه دوران رياست آيت‌ا... هاشمي سخت نبوده چراکه اداره پارلمان درشرايطي که کشور در جنگ قرار داشت و هر روز يک اتفاق رخ مي‌داد، آيت‌ا... هاشمي با تدبيري که داشت توانست در درجه اول ميان نمايندگان گروه‌هاي مختلف تعامل ايجاد کند و پس از آن تصميمات مهمي در مجلسي به رياست آيت‌ا... هاشمي اتخاذ و درتاريخ ماندگار شد. مانند تعيين تکليف گروگان‌هاي آمريکايي يا راي به عدم کفايت بني‌صدر و برکناري او و... آيت‌ا... هاشمي پس از پايان مجلس دوم با پارلمان خداحافظي کرد و درانتخابات رياست جمهوري شرکت کرد که توانست آراي خوبي براي اين جايگاه کسب کند و تا 12مرداد سال 76 رئيس‌جمهور بود. آيت‌ا... هاشمي تا پايان حياتشان نيروي موثر کشور بودند.
حصر، عاقبت رئيس مجالس سوم و ششم
يک سال پس از تشکيل مجلس سوم بودکه آيت‌ا... هاشمي رئيس‌جمهور شد و در 25مرداد 1368 از 241 رايي که به گلدان ريخته شد، 145 نفر به مهدي کروبي رأي دادند، 92 نفر به علي‌اکبر ناطق نوري و يک نفر هم به قاسم معماري، سه رأي ممتنع و دو نفر هم رأي ندادند. به اين ترتيب کروبي نايب رئيس، در جايگاه رياست مجلس سوم نشست. او يک روز بعد درباره هاشمي گفت: «بيش از 9 سال است که آقاي هاشمي مسئوليت و رياست مجلس را دارد. در اين 9 سال باز همه مي‌دانيم که ما چه قضايايي، چه حوادثي، چه پستي و بلندي‌هايي و چه نشيب و فرازهايي داشتيم، هم در کل جامعه و هم در خود مجلس. آقاي‌هاشمي انصافاً و حقاً توانستند به بهترين وجه مجلس را اداره کنند، مجلس را هدايت کنند و اين مسئوليت سنگيني که رياست مجلس بايد داشته باشد حالا غير از مسئوليت‌هاي ديگرشان الحمدا... اين وظيفه و اين مسئوليت را به بهترين وجه ايفا کردند و مورد رضايت همه دوستان بود.» کروبي تا آخر عمر مجلس سوم رئيس ماند و دوره‌هاي چهارم و پنجم نبود تا درانتخابات مجلس ششم که اصلاح‌طلبان پيروز شدند او بار ديگر رئيس شد و آن دوره‌ها سرشار از فرازوفرود بود. تعداد زيادي از اصلاح‌طلبان براي حضور در انتخابات مجلس هفتم تاييد صلاحيت نشدند و بر همين اساس گروهي از نمايندگان مجلس ششم درانتقاد به اين شرايط تحصن کردند و استعفا دادند. واکنش کروبي چنين بود: «نمايندگان متحصن در مجلس ششم فکر مي‌کردند که در جامعه از اين کار آنها استقبال مي‌شود ولي مشت گره کرده آنها خالي باز شد و حتي دسته‌اي از نمايندگان مجلس به آنها طعنه و کنايه مي‌زدند و مي‌گفتند از جمعيتي که در حمايت از شما در خيابان جمع شده به سختي عبور کرديم.» مهدي کروبي پس از مجلس راه رياست جمهوري را در پيش گرفت و در سال 84 کانديدا شد که راي لازم را کسب نکرد و بار ديگر در سال 88 درانتخابات شرکت کرد که اتفاقات و حواشي آن سبب شد تاامروز در حصر باشد.
«نه» رئيس چهارم و پنجم به دلواپسان
مجلس چهارم به رياست حجت‌الاسلام ناطق‌نوري با حاشيه همراه بود. بسياري از اصلاح‌طلبان از شرکت در انتخابات مجلس چهارم باز مانده بودند و بر همين اساس شاکله اين مجلس اصولگرا شد. به نحوي که آيت‌ا... هاشمي در کتاب خاطراتش نوشته است: «انتخابات چهارمين دوره مجلس براي اينجانب بسيار پردردسر شد. براساس تفکر خودم و نيز انتظار بسياري از نامزدهاي خط‌امامي، مايل بودم اين انتخابات به صورت کاملا منصفانه برگزار شود و زمينه را هم با انتصاب آقاي عبدا... نوري به وزارت کشور فراهم کرده بودم که در عمل، موازنه‌اي بين دو مرکز مؤثر در مديريت انتخابات، يعني وزارت کشور و شوراي نگهبان باشد؛ ولي بعد از آنکه کار شروع شد، عملا نظر شوراي نگهبان در پذيرش و يا ردصلاحيت‌ها، دردسر زيادي براي من به بار آورد.» مشي اصولگرايانه ناطق نوري درآن مجلس هويدا بود و سبب شد جلوسش درمجلس پنجم هم بر کرسي رياست تمديد شود اما پس از مجلس، آينده ديگري براي شيخ نور رقم خورد. در سال 82 که احمدي‌نژاد شهردار شد برخي چنين مدعي شدند که اين سمت به سفارش ناطق نوري به او داده شده يا درانتخابات 88 حمايتش از يکي از کانديداها سبب شد تا مورد هجمه دلواپسان اصولگرا قرار گيرد که همين رفتارها سبب دور شدن ناطق نوري از فضاي قبلي شد به نحوي که حتي در سال 96 از رياست دفتر بازرسي مقام معظم رهبري هم استعفا داد و ترجيحش اين است مرد پشت پرده سياست باقي بماند.
ضعيف‌ترين رئيس مجلس که بود؟
برخلاف تصور بسياري افراد مجلس هفتم راي به رياست غلامعلي حدادعادل داد که البته بايد در نظر داشت در آن انتخابات کانديداهاي اصلاح‌طلب رد صلاحيت شده بودند. غلامعلي حداد عادل با حدود نيمي از آرايي که سيدمحمدرضا خاتمي، نفر اول انتخابات تهران در مجلس ششم کسب کرده بود، به عنوان نفر اول حوزه انتخابيه تهران به مجلس راه پيدا کرد و بر کرسي رياست نشست. او در مجلس هشتم رئيس کميسيون فرهنگي شد و قصد داشت در مجلس نهم به کرسي رياست بازگردد که آراي لاريجاني بيش از او بود. حدادعادل در مجلس دهم هم حضور نداشت. او در اندازه روساي قبلي قدرت اداره مجلس را نداشت و بنابراين به اعتقاد بسياري مجلس هفتم ضعيف‌ترين مجلس بوده است. حدادعادل اکنون تمايلي به آزمودن خود در انتخابات يازدهم مجلس ندارد و ترجيح مي‌دهد دور از سياست و قدرت به فعاليت‌هاي ديگري بپردازد مانند توجيه اظهارات همسرش مبني بر ساخت مدرسه براي تحصيل فرزندش!
آينده رئيس 12 ساله مجلس
علي لاريجاني رياست مجالس هشتم، نهم و دهم را بر عهده داشت که براي حضور در مجلس يازدهم ثبت نام نکرده است. 12 سال رياست مجالس با حضور نمايندگاني از طيف‌هاي مختلف چندان ساده نبود اما لاريجاني توانست آن را اجرا کند. در دوران رياست لاريجاني بيشترين هجمه از سوي دولت و حاميان دولت احمدي‌نژاد به لاريجاني وارد شد مانند روزي که احمدي‌نژاد در جايگاه رئيس جمهور در جلسه استيضاح وزير کار با پخش نواري ويدئويي جنجال آفريد. او با پخش اين نوار برادر لاريجاني، رئيس مجلس را به سوء‌استفاده از قدرت براي فعاليت‌هاي اقتصادي متهم کرد که ربطي نداشت. از سال 92 لاريجاني از پوسته اصولگرايي خارج شد و به اردوگاه اعتدالگرايي پيوست و با ناطق نوري و روحاني همراه شد. حتي در انتخابات مجلس دهم در ليست اميد اصلاح‌طلبان قرار گرفت. برخي آماده شدن لاريجاني براي رياست جمهوري 1400 را دليل دور شدن او از مجلس مي‌دانند چون اصلاح‌طلبان و اعتداليون حامي او هستند، هر چند او اخيرا اين موضوع را منتفي اعلام کرده است.
آرمان
