در گفتوگو با جعفر قنادباشی نارضایتی در خاندان سعودی و آینده ولیعهد عربستان را بررسی می‌کند
خبرگزاری رویترز از «نارضایتی» در خاندان آل‌سعود نسبت به بن‌سلمان پس از حملات آرامکو خبر داده و مدعی است؛ برخی اعضای خاندان سلطنتی عربستان و افراد بانفوذ این کشور نسبت به نوع مدیریت و رهبری محمد بن‌سلمان، ولیعهد این کشور، پس از بزرگترین حملات صورت گرفته به تاسیسات و زیرساخت‌های نفتی در تاریخ عربستان ابراز «نا امیدی» کرده‌اند.
خبرگزاری رویترز از «نارضایتی» در خاندان آل‌سعود نسبت به بن‌سلمان پس از حملات آرامکو خبر داده و مدعی است؛ برخی اعضای خاندان سلطنتی عربستان و افراد بانفوذ این کشور نسبت به نوع مدیریت و رهبری محمد بن‌سلمان، ولیعهد این کشور، پس از بزرگترین حملات صورت گرفته به تاسیسات و زیرساخت‌های نفتی در تاریخ عربستان ابراز «نا امیدی» کرده‌اند.
به گزارش روز نو :رویترز که به گواه بسیاری از تحلیلگران، ماهیتی انگلیسی ـ ضدایرانی دارد و معمولاً با شوق و ذوقی زاید الوصف! اخبار ضد ایرانی منتشر می‌کند این بار پرده از رازی برمی‌دارد که حکایت از یک بیمِ عمیق و یک نارضایتی آشکار دارد. این خبرگزاری می‌نویسد: «برخی از اعضای خاندان آل‌سعود نسبت به توانایی بن‌سلمان در «دفاع از بزرگترین کشور صادرکننده نفت» نه تنها ابراز تردید کرده‌اند که معتقدند، سیاست‌های تهاجمی بن‌سلمان علیه ایران یکی از دلایل وقوع اتفاقات اخیر بوده است.»
در این گزارش که روی خروجی دیگر رسانه‌های بین‌المللی نیز قرار گرفته است؛ برخی از افراد بانفوذ که به خاندان سلطنتی نیز نزدیک هستند به رویترز گفته‌اند: «نارضایتی‌های متعددی در خصوص نوع رهبری ولیعهد وجود دارد و نیز سوالات بی پاسخی از جمله این که؛ «چگونه آنان متوجه انجام چنین حملاتی به آرامکو نشده بودند؟» و نیز تاکید بر این نکته بسیار مهم که «هیچ گونه اطمینان و اعتمادی» به بن‌سلمان و آینده ی وی در نظام سلطنتی عربستان سعودی ندارند.
نکته ی پرابهام و قابل توجه این که خبرگزاری رویترز در ادامه می‌نویسد: «خبر منتشر شده را برخی دیپلمات‌های ارشد سعودی نیز تایید کرده‌اند.»
تبعات حملات روز شنبه ۱۴ سپتامبر/23شهریور به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان که موجب اختلال در دست کم نیمی از تولید نفت روزانه عربستان شد به طوری که در همان برآوردهای اولیه معلوم شد عربستان بیش از پنج میلیون بشکه از ظرفیت ۱۰میلیون بشکه‌ای روزانه خود را از دست داده است، اندک اندک ابعاد وسیع تری به خود می‌گیرد و اما اصل خبر منتشر شده از سوی رویترز با توجه به پیشینه و وابستگی‌هایی که دارد و نیز شیوه ی اطلاع‌رسانی در موقعیتی که حملات رسانه‌ای به خاندان سعودی از سوی رسانه‌های عمدتاً غربی عجیب به نظر می‌رسد، ما را بر آن می‌دارد تا از چند زاویه به این ماجرا و با دقت بیشتری بنگریم!
>خاندان سلطنتی همچنان برآشفته است!
یک استاد روابط بین‌الملل در گفتوگو با روزنامه آفتاب یزد می‌گوید: در تحلیل چنین اخباری که از برخی رسانه‌های خاص منتشر می‌شود باید با دقت و حساسیت بیشتری به اصل خبر پرداخت و تمامی ابعاد ماجرا را مورد مداقه قرار داد.
دکتر جعفر قنادباشی با اشاره به حواشی روی کار آمدن محمد بن سلمان به عنوان اولین ولیعهدی که فرزند ذکور ارشد پادشاه عربستان نیست! می‌گوید: اگر روی جریانات این چند سال اخیر یعنی از لحظه معرفی محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد عربستان تا زمان حاضر به نیکی بنگریم پیش روی ما 5 تئوری و فرضیه قرار می‌گیرد که نشان می‌دهد بدون توجه به خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز که به نظر من ماهیتی انگلیسی و ضد ایرانی دارد این ولیعهد جوان برای رسیدن به پادشاهی دردسرهای فراوان‌تری از دیگر ولیعهد‌های کشورهای سلطان‌نشین باید بر خود هموار کند.
نخست اینکه در میان خاندان سلطنتی همچنان بحث بر سر غیر مشروع بودن ولیعهدی بن سلمان در جریان است آنچه در ادوار دولت‌های عربستان معمول و مرسوم بوده است اینکه، فرزند ارشد ذکور پادشاه به مقام ولیعهدی می‌رسیده است و اما با معرفی محمد بن سلمان این رویه دچار خدشه شده و این خدشه خاندان سلطنتی را برآشفته کرده است تا جایی که همچنان بخشی از خاندان سلطنتی حاضر به بیعت با محمد بن سلمان نشده‌اند!
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا می‌گوید یک ولیعهد یا یک مقام ارشد دولتی برای رسیدن به جایگاهی مستحکم باید از سه پایگاه محکم برخوردار باشد؛ نخست پایگاه مردمی، دوم پایگاه مذهبی و عقیدتی و سوم پایگاه اطرافیان و خانواده.
دکتر جعفر قنادباشی می‌گوید با توجه به شناختی که از سیستم حکومتی عربستان وجود دارد این روزها محمد بن سلمان فاقد این سه پایگاه یعنی پایگاه مردمی، پایگاه مذهبی و عقیدتی و پایگاه خانوادگی می‌باشد! محمد بن سلمان در جامعه مذهبی عربستان چهره‌ای ساختارشکن و هنجار‌گریز است که مجامع مذهبی از دست او به شدت عصبانی هستند!
مسئله مهمتر اینکه اساساً ولیعهد عربستان هیچ پایگاه مشخص و مستحکم مردمی ندارد و از طرف دیگر این ولیعهد جوان به دلیل شیوه به روی کار آمدن و انتخاب شدن در میان خاندان و اطرافیان خود نیز چهره‌ای منفور و غیرقابل قبول است. مسئله دیگری که نباید از نظر دور داشته شود اتفاقاتی است که در خلال سال‌های روی کار آمدن محمد بن سلمان رخ داده است؛ از بگیر و ببند شاهزاده‌ها و وابستگان خاندان پادشاهی تا برخورد با منتقدین، روزنامه‌نگاران، نویسنده‌ها و جوامع شیعی عربستان و نیز کشورهای منطقه که با عربستان دچار چالش‌های عمیقی بوده‌اند از جمله ایران، قطر و یمن.
محمد بن سلمان از لحظه روی کار آمدن با ایران سرناسازگاری می‌گذارد؛ قطر را تحریم و به یمن حمله نظامی! می‌کند. برای نخستین بار فجیع‌ترین قتل در حوزه روزنامه‌نگاری و خبرنگاری شامل حال خاشقجی می‌شود که در کنسولگری عربستان در ترکیه به طرز فجیعی سلاخی می‌شود! از همه اینها مهمتر این که بسیاری از تحلیل گران داخلی و منطقه‌ای و نیز بین‌المللی بر این عقیده‌اند که بی‌تدبیری‌های محمد بن سلمان رشته امور را از دست او بیرون آورده است تا جایی که رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا از اصطلاح گاو شیرده برای یک کشور چند ده میلیونی که یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا نیز به شمار می‌آید استفاده می‌کند. همه اینها را که کنار هم بگذاریم خواهیم دید محمد بن سلمان حداقل‌های نشستن روی صندلی پادشاهی عربستان را دارا نیست مضافاً اینکه یک پادشاه برای پادشاهی باید ملزوماتی را برای خود آماده کند که محمد بن سلمان نه تنها برای آماده کردن آن موارد و ملزومات هیچ گام مثبتی بر نداشته است بلکه تمامی راه‌های منتهی به پادشاهی را از چالش‌های دردسرساز پر کرده است!
>خبر رویترز مشکوک است!
دکتر قنادباشی این ابهام و ایهام ما در مورد منشاء خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز را تایید می‌کند که حق داریم نسبت به خبر منتشر شده به دیده تردید نگاه کنیم زیرا رویترز معمولا اخبار ضد ایرانی را با شوق و ذوق فراوانی پوشش می‌دهد اما در ادامه، این تحلیلگر مسائل بین‌المللی به ویژه مسائل جهان عرب می‌گوید: به بازی‌های پشت پرده رسانه‌های معتبر جهان نیز باید توجه داشته باشید چه بسا بخشی از زنجیره یک برنامه جهانی برای اعلام خطر‌های آتی که پیش روی پادشاه احتمالی عربستان می‌تواند قرار داشته باشد همین خبرگزاری رویترز و خبر منتشر شده باشد!
قنادباشی تاکید می‌کند در جهان اطلاع رسانی مسبوق به سابقه بوده از آنجایی که غربی‌ها معمولاً نگاه به آینده، آن هم آینده خیلی دور دارند چه بسا خواسته‌اند هشدارهای لازم را به ولیعهد عربستان و هم‌پیمانان و شرکای تجاری عربستان توامان ارسال کنند! از یک سو به محمد بن سلمان هشدار داده‌اند که شاید تاریخ مصرف او رو به اتمام باشد و از سوی دیگر به هم‌پیمانان و شرکای تجاری ریاض هشدار داده‌اند که اساساً محمد بن سلمان نمی‌تواند مهره قابل اتکایی برای سال‌ها و دهه‌های پیش رو باشد و از همین الان باید به فکر یک «آلترناتیو» موثرتر که در خاندان سعودی و محیط عربستان پذیرفتنی‌تر باشد؛ باشند!
قنادباشی تاکید می‌کند هنوز وقت باقی است تا تمامی ابعاد وسیع و تاثیرگذار حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان پیش روی جهانیان گذاشته شود. اگر اخبار را از همان بدو شروع حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان دنبال کنیم خواهیم دید که غربی‌ها با تلاش برای نشان دادن اهمیت آرامکوی عربستان به جمله‌ای اتکا کردند که بعد‌ها برای آنها بسیار گران تمام شد اگرچه آمریکایی‌ها امنیت عربستان را امنیت ملی آمریکا معنا می‌کنند اما این که جوامع غربی حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان را حمله به اقتصاد جهان بدانند تبعاتی به دنبال دارد که احتمالاً رویترز و دیگر خبرگزاری‌ها تلاش می‌کنند این تبعات را به حداقل برسانند.
>حق با رویترز است
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی به این نکته نیز اشاره می‌کند که شاید خالی از لطف نباشد که به خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز به معنای خبر نگاه کنیم و به ابعاد آن نپردازیم و صرفاً بپذیریم که در خاندان پادشاهی عربستان امید و اعتمادی به محمد بن سلمان وجود ندارد و نارضایتی‌های موجود به اندازه‌ای زیاد شده است که بخشی از آن از در و دیوار کاخ‌های سلطنتی عربستان عبور کرده و به اتاق خبرِ خبرگزاری رویترز رسیده است. قنادباشی می‌گوید: طبیعتاً اگر چه عربستان بزرگترین خریدار سلاح در همه ادوار به شمار می‌آمده اما در نبرد پنج ساله با یمن تقریباً ذخایر اسلحه این کشور خالی شده است و آن چه باقیمانده دیگر به درد نمی‌خورد پس نشر چنین اخباری که بیانگر ناامیدی و بی اعتمادی به ولیعهد باشد قطعا او را مجاب خواهد کرد تا برای برطرف کردن نیت‌های منفی که از انتشار این خبر حاصل می‌شود آن هم از سوی خبرگزاری رویترز چاره‌ای بیندیشد!
>محمد بن سلمان چهره‌ای ناکارآمد اما باهوش
همگان می‌دانند و باید تایید کنیم که محمد بن سلمان چهره باهوشی است و معمولاً توانسته است حواشی اطراف خود را مدیریت کند. اگر به گذشته نگاه کنیم هم در بحث برخورد با شاهزاده‌های عربستانی هم در قضیه خاشقجی و هم در قضیه برخورد با قطر با مدیریت رسانه‌های بین‌المللی و با به کار گرفتن دلارهای نفتی همه رسانه‌ها را مجاب می‌کند تا اخبار منفی علیه عربستان را به تحلیل‌های امیدوار کننده و مثبت و به نفع ریاض تبدیل یا حداقل سکوت اختیار کنند اصلا چرا راه دور برویم وقتی دبیرکل سازمان ملل متحد با صراحت و بدون لکنت می‌گوید:«عربستان پول داده تا بحث کشتار کودکان یمنی برای او دردسر ساز نشود!» طبیعتاً برای قتل خاشقجی هم دلارهای زیادی را هزینه کرده تا حاشیه‌های ویران کننده این حادثه به انتها برسد. این استاد روابط بین‌الملل در ادامه به یک مسئله بسیار مهم اشاره کرده و می‌گوید: در جهان اطلاع‌رسانی برخی خبرگزاری‌های مهم و فوق حرفه‌ای خبرهایی را منتشر می‌کنند که خود این خبرها زمینه‌ای است برای تحلیل‌ها و خبرهایی که می‌تواند فاجعه بار یا امیدوار کننده باشد! البته انتخاب با صاحب خبر است نه با خبرگزاری! یعنی اگر صاحب خبر پالس‌هایی را به سمت خبرگزاری ارسال کند که آنها را مجاب به تبدیل اخبار فاجعه آمیز به تحلیل‌های امیدوارکننده نمایند طبیعتاً آن چالش به یک فرصت تبدیل خواهد شد و اگر توجهی به این مسئله نداشته باشند قطعاً و حتماً دردسرهای فراوانی پیش‌روی صاحب خبر به‌وجود خواهد آمد! البته هم ما می‌دانیم هم اتاق فکر رویترز که محمد بن سلمان در این گونه موارد ولیعهد دست و دلبازی است و رابطه بسیار خوبی با رسانه‌ها دارد و ابایی از مدیریت رسانه و مهندسی اخبار منفی ندارد.
>رویترز و سهم خواهی برای انگلیسی‌ها!
قنادباشی به یک پشت پرده بسیار مهم و پیچیده سیاسی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید از آنجایی که خبرگزاری رویترز نزدیکی بیشتری با انگلیسی‌ها دارد چه بسا در یک تقابل پشت پرده بین قدرت‌های غربی که تلاش می‌کنند سهمی از دلارهای نفتی عربستان داشته باشند این فضا را به‌وجود آورده‌اند تا در این سهم‌خواهی تنها نمانند! رویترز اگرچه یک خبرگزاری حرفه ای، رسمی و مشهور در سطح جهان است اما بازی‌های این چنینی را به خوبی بلد است و می‌داند چه زمانی و با چه درونمایه‌ای خبر منتشر کند.
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی در جمع بندی مباحث مطرح شده روی چند موضوع دست می‌گذارد؛ نخست این که محمد بن سلمان از لحظه روی کار آمدن چالش‌ها و حاشیه‌های فراوانی برای ریاض و خاندان سلطنتی عربستان به‌وجود آورده است دوم اینکه حمله به تاسیسات نفتی آرامکو از آن دست مسائلی است که تبعات آن به این آسانی جمع شدنی نیست اگرچه برخی کشورها از جمله آمریکا و شرکای اروپایی آنها و نیز دولت عربستان همچنان انگشت اتهام خود را به سوی ایران نگه داشته‌اند اما به یک نکته واقف شده‌اند که متهم شدن نهایی ایران یعنی ناکارآمدی 6 پایگاه راداری و متهم شدن یمن یعنی ناکارآمدی یک پایگاه راداری! پس این مسئله به خودی خود می‌تواند برای امنیت خلیج‌فارس و امنیت خاورمیانه و در ابعادی وسیع تر! برای امنیت جامعه جهانی بسیار خطرناک باشد و آن اعتراف به قدرت موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی ایران است که اینچنین تمیز تاسیساتی را در پس 6 پایگاه راداری هدف قرار داده! البته این فرض نادرستی است زیرا جمهوری اسلامی ایران به صراحت این موضوع را رد می‌کند که اگر دخالتی داشت همچون ساقط کردن پهپاد امریکایی از آن پرده برداری می‌کرد!
موضوع سوم اینکه عربستان باید کم کم برای چالش‌های به‌وجود آمده در محور تقابل با یمنی‌ها چاره‌ای عقلانی بیندیشد و این مسئله را سر و سامان دهد که اگر خواسته باشد مسئله به‌وجود آمده را همچنان لاینحل باقی بگذارد برای این کشور تبعات سنگین تر و ویران کننده تری به‌وجود خواهد آورد.
چهارمین موضوع که شاید مهمترین موضوع نیز به شمار آورده شود آن است که عربستان نمی‌تواند به عنوان یک کشور از مجموعه کشورهایی که در حوزه خلیج فارس قرار دارند به همان گونه‌ای که تصور می‌کند تنها و تنها برای او مفید است رفتار کند! عربستان چاره‌ای جز این ندارد تا به امنیت و منافع دیگر کشورها نیز احترام بگذارد و اگر چنین نکند قطعا دچار دردسرهای ناتمامی خواهد شد. موضوع پنجم که کشورهای منطقه نیز به آن توجه دارند و جمهوری اسلامی ایران با دقت آن را دنبال خواهد کرد بازی‌های پشت پرده‌ای است که خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز نیز می‌تواند بخشی از یک زنجیره پنهان برای ایجاد یک فضای کاذب در اذهان تحلیلگران سیاسی و بین‌المللی عمل کند.
دکتر جعفر قناد باشی در پایان بر این موضوع اصرار دارد که محمد بن سلمان دو سناریو پیش رو بیشتر ندارد یا اینکه مسالمت‌آمیز از عرصه قدرت کنار می‌رود و فردی خوشنام تر و با تدبیر تر از او بر صندلی ولیعهدی و در نهایت سلطنت عربستان تکیه خواهد زد یا غربی‌ها با انواع و اقسام ترفندها و نقشه‌ها از آنجایی که دیگر مطمئن نشده‌اند تاریخ مصرف محمد بن سلمان رو به اتمام است! او را به آسانی از سپهر سیاسی عربستان، منطقه خلیج فارس و جامعه بین‌الملل حذف خواهند کرد و این یعنی به طور قطع باید گفت با توجه و یا بدون توجه به خبر منتشر شده از سوی رویترز باید پذیرفت که تاریخ مصرف محمد بن سلمان برای اهدافی که غربی‌ها و اروپایی‌ها در نظر داشته‌اند به پایان رسیده است.
به گزارش روز نو :رویترز که به گواه بسیاری از تحلیلگران، ماهیتی انگلیسی ـ ضدایرانی دارد و معمولاً با شوق و ذوقی زاید الوصف! اخبار ضد ایرانی منتشر می‌کند این بار پرده از رازی برمی‌دارد که حکایت از یک بیمِ عمیق و یک نارضایتی آشکار دارد. این خبرگزاری می‌نویسد: «برخی از اعضای خاندان آل‌سعود نسبت به توانایی بن‌سلمان در «دفاع از بزرگترین کشور صادرکننده نفت» نه تنها ابراز تردید کرده‌اند که معتقدند، سیاست‌های تهاجمی بن‌سلمان علیه ایران یکی از دلایل وقوع اتفاقات اخیر بوده است.»
در این گزارش که روی خروجی دیگر رسانه‌های بین‌المللی نیز قرار گرفته است؛ برخی از افراد بانفوذ که به خاندان سلطنتی نیز نزدیک هستند به رویترز گفته‌اند: «نارضایتی‌های متعددی در خصوص نوع رهبری ولیعهد وجود دارد و نیز سوالات بی پاسخی از جمله این که؛ «چگونه آنان متوجه انجام چنین حملاتی به آرامکو نشده بودند؟» و نیز تاکید بر این نکته بسیار مهم که «هیچ گونه اطمینان و اعتمادی» به بن‌سلمان و آینده ی وی در نظام سلطنتی عربستان سعودی ندارند.
نکته ی پرابهام و قابل توجه این که خبرگزاری رویترز در ادامه می‌نویسد: «خبر منتشر شده را برخی دیپلمات‌های ارشد سعودی نیز تایید کرده‌اند.»
تبعات حملات روز شنبه ۱۴ سپتامبر/23شهریور به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان که موجب اختلال در دست کم نیمی از تولید نفت روزانه عربستان شد به طوری که در همان برآوردهای اولیه معلوم شد عربستان بیش از پنج میلیون بشکه از ظرفیت ۱۰میلیون بشکه‌ای روزانه خود را از دست داده است، اندک اندک ابعاد وسیع تری به خود می‌گیرد و اما اصل خبر منتشر شده از سوی رویترز با توجه به پیشینه و وابستگی‌هایی که دارد و نیز شیوه ی اطلاع‌رسانی در موقعیتی که حملات رسانه‌ای به خاندان سعودی از سوی رسانه‌های عمدتاً غربی عجیب به نظر می‌رسد، ما را بر آن می‌دارد تا از چند زاویه به این ماجرا و با دقت بیشتری بنگریم!
>خاندان سلطنتی همچنان برآشفته است!
یک استاد روابط بین‌الملل در گفتوگو با روزنامه آفتاب یزد می‌گوید: در تحلیل چنین اخباری که از برخی رسانه‌های خاص منتشر می‌شود باید با دقت و حساسیت بیشتری به اصل خبر پرداخت و تمامی ابعاد ماجرا را مورد مداقه قرار داد.
دکتر جعفر قنادباشی با اشاره به حواشی روی کار آمدن محمد بن سلمان به عنوان اولین ولیعهدی که فرزند ذکور ارشد پادشاه عربستان نیست! می‌گوید: اگر روی جریانات این چند سال اخیر یعنی از لحظه معرفی محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد عربستان تا زمان حاضر به نیکی بنگریم پیش روی ما 5 تئوری و فرضیه قرار می‌گیرد که نشان می‌دهد بدون توجه به خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز که به نظر من ماهیتی انگلیسی و ضد ایرانی دارد این ولیعهد جوان برای رسیدن به پادشاهی دردسرهای فراوان‌تری از دیگر ولیعهد‌های کشورهای سلطان‌نشین باید بر خود هموار کند.
نخست اینکه در میان خاندان سلطنتی همچنان بحث بر سر غیر مشروع بودن ولیعهدی بن سلمان در جریان است آنچه در ادوار دولت‌های عربستان معمول و مرسوم بوده است اینکه، فرزند ارشد ذکور پادشاه به مقام ولیعهدی می‌رسیده است و اما با معرفی محمد بن سلمان این رویه دچار خدشه شده و این خدشه خاندان سلطنتی را برآشفته کرده است تا جایی که همچنان بخشی از خاندان سلطنتی حاضر به بیعت با محمد بن سلمان نشده‌اند!
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا می‌گوید یک ولیعهد یا یک مقام ارشد دولتی برای رسیدن به جایگاهی مستحکم باید از سه پایگاه محکم برخوردار باشد؛ نخست پایگاه مردمی، دوم پایگاه مذهبی و عقیدتی و سوم پایگاه اطرافیان و خانواده.
دکتر جعفر قنادباشی می‌گوید با توجه به شناختی که از سیستم حکومتی عربستان وجود دارد این روزها محمد بن سلمان فاقد این سه پایگاه یعنی پایگاه مردمی، پایگاه مذهبی و عقیدتی و پایگاه خانوادگی می‌باشد! محمد بن سلمان در جامعه مذهبی عربستان چهره‌ای ساختارشکن و هنجار‌گریز است که مجامع مذهبی از دست او به شدت عصبانی هستند!
مسئله مهمتر اینکه اساساً ولیعهد عربستان هیچ پایگاه مشخص و مستحکم مردمی ندارد و از طرف دیگر این ولیعهد جوان به دلیل شیوه به روی کار آمدن و انتخاب شدن در میان خاندان و اطرافیان خود نیز چهره‌ای منفور و غیرقابل قبول است. مسئله دیگری که نباید از نظر دور داشته شود اتفاقاتی است که در خلال سال‌های روی کار آمدن محمد بن سلمان رخ داده است؛ از بگیر و ببند شاهزاده‌ها و وابستگان خاندان پادشاهی تا برخورد با منتقدین، روزنامه‌نگاران، نویسنده‌ها و جوامع شیعی عربستان و نیز کشورهای منطقه که با عربستان دچار چالش‌های عمیقی بوده‌اند از جمله ایران، قطر و یمن.
محمد بن سلمان از لحظه روی کار آمدن با ایران سرناسازگاری می‌گذارد؛ قطر را تحریم و به یمن حمله نظامی! می‌کند. برای نخستین بار فجیع‌ترین قتل در حوزه روزنامه‌نگاری و خبرنگاری شامل حال خاشقجی می‌شود که در کنسولگری عربستان در ترکیه به طرز فجیعی سلاخی می‌شود! از همه اینها مهمتر این که بسیاری از تحلیل گران داخلی و منطقه‌ای و نیز بین‌المللی بر این عقیده‌اند که بی‌تدبیری‌های محمد بن سلمان رشته امور را از دست او بیرون آورده است تا جایی که رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا از اصطلاح گاو شیرده برای یک کشور چند ده میلیونی که یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا نیز به شمار می‌آید استفاده می‌کند. همه اینها را که کنار هم بگذاریم خواهیم دید محمد بن سلمان حداقل‌های نشستن روی صندلی پادشاهی عربستان را دارا نیست مضافاً اینکه یک پادشاه برای پادشاهی باید ملزوماتی را برای خود آماده کند که محمد بن سلمان نه تنها برای آماده کردن آن موارد و ملزومات هیچ گام مثبتی بر نداشته است بلکه تمامی راه‌های منتهی به پادشاهی را از چالش‌های دردسرساز پر کرده است!
>خبر رویترز مشکوک است!
دکتر قنادباشی این ابهام و ایهام ما در مورد منشاء خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز را تایید می‌کند که حق داریم نسبت به خبر منتشر شده به دیده تردید نگاه کنیم زیرا رویترز معمولا اخبار ضد ایرانی را با شوق و ذوق فراوانی پوشش می‌دهد اما در ادامه، این تحلیلگر مسائل بین‌المللی به ویژه مسائل جهان عرب می‌گوید: به بازی‌های پشت پرده رسانه‌های معتبر جهان نیز باید توجه داشته باشید چه بسا بخشی از زنجیره یک برنامه جهانی برای اعلام خطر‌های آتی که پیش روی پادشاه احتمالی عربستان می‌تواند قرار داشته باشد همین خبرگزاری رویترز و خبر منتشر شده باشد!
قنادباشی تاکید می‌کند در جهان اطلاع رسانی مسبوق به سابقه بوده از آنجایی که غربی‌ها معمولاً نگاه به آینده، آن هم آینده خیلی دور دارند چه بسا خواسته‌اند هشدارهای لازم را به ولیعهد عربستان و هم‌پیمانان و شرکای تجاری عربستان توامان ارسال کنند! از یک سو به محمد بن سلمان هشدار داده‌اند که شاید تاریخ مصرف او رو به اتمام باشد و از سوی دیگر به هم‌پیمانان و شرکای تجاری ریاض هشدار داده‌اند که اساساً محمد بن سلمان نمی‌تواند مهره قابل اتکایی برای سال‌ها و دهه‌های پیش رو باشد و از همین الان باید به فکر یک «آلترناتیو» موثرتر که در خاندان سعودی و محیط عربستان پذیرفتنی‌تر باشد؛ باشند!
قنادباشی تاکید می‌کند هنوز وقت باقی است تا تمامی ابعاد وسیع و تاثیرگذار حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان پیش روی جهانیان گذاشته شود. اگر اخبار را از همان بدو شروع حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان دنبال کنیم خواهیم دید که غربی‌ها با تلاش برای نشان دادن اهمیت آرامکوی عربستان به جمله‌ای اتکا کردند که بعد‌ها برای آنها بسیار گران تمام شد اگرچه آمریکایی‌ها امنیت عربستان را امنیت ملی آمریکا معنا می‌کنند اما این که جوامع غربی حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان را حمله به اقتصاد جهان بدانند تبعاتی به دنبال دارد که احتمالاً رویترز و دیگر خبرگزاری‌ها تلاش می‌کنند این تبعات را به حداقل برسانند.
>حق با رویترز است
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی به این نکته نیز اشاره می‌کند که شاید خالی از لطف نباشد که به خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز به معنای خبر نگاه کنیم و به ابعاد آن نپردازیم و صرفاً بپذیریم که در خاندان پادشاهی عربستان امید و اعتمادی به محمد بن سلمان وجود ندارد و نارضایتی‌های موجود به اندازه‌ای زیاد شده است که بخشی از آن از در و دیوار کاخ‌های سلطنتی عربستان عبور کرده و به اتاق خبرِ خبرگزاری رویترز رسیده است. قنادباشی می‌گوید: طبیعتاً اگر چه عربستان بزرگترین خریدار سلاح در همه ادوار به شمار می‌آمده اما در نبرد پنج ساله با یمن تقریباً ذخایر اسلحه این کشور خالی شده است و آن چه باقیمانده دیگر به درد نمی‌خورد پس نشر چنین اخباری که بیانگر ناامیدی و بی اعتمادی به ولیعهد باشد قطعا او را مجاب خواهد کرد تا برای برطرف کردن نیت‌های منفی که از انتشار این خبر حاصل می‌شود آن هم از سوی خبرگزاری رویترز چاره‌ای بیندیشد!
>محمد بن سلمان چهره‌ای ناکارآمد اما باهوش
همگان می‌دانند و باید تایید کنیم که محمد بن سلمان چهره باهوشی است و معمولاً توانسته است حواشی اطراف خود را مدیریت کند. اگر به گذشته نگاه کنیم هم در بحث برخورد با شاهزاده‌های عربستانی هم در قضیه خاشقجی و هم در قضیه برخورد با قطر با مدیریت رسانه‌های بین‌المللی و با به کار گرفتن دلارهای نفتی همه رسانه‌ها را مجاب می‌کند تا اخبار منفی علیه عربستان را به تحلیل‌های امیدوار کننده و مثبت و به نفع ریاض تبدیل یا حداقل سکوت اختیار کنند اصلا چرا راه دور برویم وقتی دبیرکل سازمان ملل متحد با صراحت و بدون لکنت می‌گوید:«عربستان پول داده تا بحث کشتار کودکان یمنی برای او دردسر ساز نشود!» طبیعتاً برای قتل خاشقجی هم دلارهای زیادی را هزینه کرده تا حاشیه‌های ویران کننده این حادثه به انتها برسد. این استاد روابط بین‌الملل در ادامه به یک مسئله بسیار مهم اشاره کرده و می‌گوید: در جهان اطلاع‌رسانی برخی خبرگزاری‌های مهم و فوق حرفه‌ای خبرهایی را منتشر می‌کنند که خود این خبرها زمینه‌ای است برای تحلیل‌ها و خبرهایی که می‌تواند فاجعه بار یا امیدوار کننده باشد! البته انتخاب با صاحب خبر است نه با خبرگزاری! یعنی اگر صاحب خبر پالس‌هایی را به سمت خبرگزاری ارسال کند که آنها را مجاب به تبدیل اخبار فاجعه آمیز به تحلیل‌های امیدوارکننده نمایند طبیعتاً آن چالش به یک فرصت تبدیل خواهد شد و اگر توجهی به این مسئله نداشته باشند قطعاً و حتماً دردسرهای فراوانی پیش‌روی صاحب خبر به‌وجود خواهد آمد! البته هم ما می‌دانیم هم اتاق فکر رویترز که محمد بن سلمان در این گونه موارد ولیعهد دست و دلبازی است و رابطه بسیار خوبی با رسانه‌ها دارد و ابایی از مدیریت رسانه و مهندسی اخبار منفی ندارد.
>رویترز و سهم خواهی برای انگلیسی‌ها!
قنادباشی به یک پشت پرده بسیار مهم و پیچیده سیاسی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید از آنجایی که خبرگزاری رویترز نزدیکی بیشتری با انگلیسی‌ها دارد چه بسا در یک تقابل پشت پرده بین قدرت‌های غربی که تلاش می‌کنند سهمی از دلارهای نفتی عربستان داشته باشند این فضا را به‌وجود آورده‌اند تا در این سهم‌خواهی تنها نمانند! رویترز اگرچه یک خبرگزاری حرفه ای، رسمی و مشهور در سطح جهان است اما بازی‌های این چنینی را به خوبی بلد است و می‌داند چه زمانی و با چه درونمایه‌ای خبر منتشر کند.
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی در جمع بندی مباحث مطرح شده روی چند موضوع دست می‌گذارد؛ نخست این که محمد بن سلمان از لحظه روی کار آمدن چالش‌ها و حاشیه‌های فراوانی برای ریاض و خاندان سلطنتی عربستان به‌وجود آورده است دوم اینکه حمله به تاسیسات نفتی آرامکو از آن دست مسائلی است که تبعات آن به این آسانی جمع شدنی نیست اگرچه برخی کشورها از جمله آمریکا و شرکای اروپایی آنها و نیز دولت عربستان همچنان انگشت اتهام خود را به سوی ایران نگه داشته‌اند اما به یک نکته واقف شده‌اند که متهم شدن نهایی ایران یعنی ناکارآمدی 6 پایگاه راداری و متهم شدن یمن یعنی ناکارآمدی یک پایگاه راداری! پس این مسئله به خودی خود می‌تواند برای امنیت خلیج‌فارس و امنیت خاورمیانه و در ابعادی وسیع تر! برای امنیت جامعه جهانی بسیار خطرناک باشد و آن اعتراف به قدرت موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی ایران است که اینچنین تمیز تاسیساتی را در پس 6 پایگاه راداری هدف قرار داده! البته این فرض نادرستی است زیرا جمهوری اسلامی ایران به صراحت این موضوع را رد می‌کند که اگر دخالتی داشت همچون ساقط کردن پهپاد امریکایی از آن پرده برداری می‌کرد!
موضوع سوم اینکه عربستان باید کم کم برای چالش‌های به‌وجود آمده در محور تقابل با یمنی‌ها چاره‌ای عقلانی بیندیشد و این مسئله را سر و سامان دهد که اگر خواسته باشد مسئله به‌وجود آمده را همچنان لاینحل باقی بگذارد برای این کشور تبعات سنگین تر و ویران کننده تری به‌وجود خواهد آورد.
چهارمین موضوع که شاید مهمترین موضوع نیز به شمار آورده شود آن است که عربستان نمی‌تواند به عنوان یک کشور از مجموعه کشورهایی که در حوزه خلیج فارس قرار دارند به همان گونه‌ای که تصور می‌کند تنها و تنها برای او مفید است رفتار کند! عربستان چاره‌ای جز این ندارد تا به امنیت و منافع دیگر کشورها نیز احترام بگذارد و اگر چنین نکند قطعا دچار دردسرهای ناتمامی خواهد شد. موضوع پنجم که کشورهای منطقه نیز به آن توجه دارند و جمهوری اسلامی ایران با دقت آن را دنبال خواهد کرد بازی‌های پشت پرده‌ای است که خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز نیز می‌تواند بخشی از یک زنجیره پنهان برای ایجاد یک فضای کاذب در اذهان تحلیلگران سیاسی و بین‌المللی عمل کند.
دکتر جعفر قناد باشی در پایان بر این موضوع اصرار دارد که محمد بن سلمان دو سناریو پیش رو بیشتر ندارد یا اینکه مسالمت‌آمیز از عرصه قدرت کنار می‌رود و فردی خوشنام تر و با تدبیر تر از او بر صندلی ولیعهدی و در نهایت سلطنت عربستان تکیه خواهد زد یا غربی‌ها با انواع و اقسام ترفندها و نقشه‌ها از آنجایی که دیگر مطمئن نشده‌اند تاریخ مصرف محمد بن سلمان رو به اتمام است! او را به آسانی از سپهر سیاسی عربستان، منطقه خلیج فارس و جامعه بین‌الملل حذف خواهند کرد و این یعنی به طور قطع باید گفت با توجه و یا بدون توجه به خبر منتشر شده از سوی رویترز باید پذیرفت که تاریخ مصرف محمد بن سلمان برای اهدافی که غربی‌ها و اروپایی‌ها در نظر داشته‌اند به پایان رسیده است.
و اما یک موضوع حاشیه‌ای که بی ارتباط به موضوعات دو سه هفته اخیر نیست و آن اینکه وقتی پوتین در نشست اخیر خود با حضور رئیس جمهوری ایران به صراحت می‌گوید که ما در جمع بندی‌های حادثه حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان به این جمع‌بندی نرسیدیم که ایرانی‌ها نقشی داشته باشند باید یک پیام آشکار از این اظهار نظر پوتین به جامعه جهانی رسیده باشد و آن اینکه اگرچه روسیه در بسیاری از موارد به عنوان پشتیبان از مواضع جمهوری اسلامی ایران دفاع کرده است اما در مواجهه با عربستان از آنجایی که روس‌ها معامله‌گران قهار و بی رحمی در زمینه‌های اقتصادی هستند و خود از منابع بی شمار نفت و گاز برخوردار! طبیعتاً پوتین هم به غربی‌ها و اروپایی‌ها تاکید کرده است که برای فیصله دادن به موضوع حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان به دنبال راه‌هایی به جز متهم کردن جمهوری اسلامی ایران باشند که اگر روس‌ها هم در این فقره نفعی برای خود می‌توانستند متصور باشند حتی در چشم‌اندازی دور! قطعاً اظهارنظری با این صراحت نمی‌کردند. دکتر جعفر قنادباشی به عنوان آخرین مسئله می‌گوید: هم عربستان، هم محمد بن سلمان و هم منطقه خلیج فارس همواره آبستن حوادث بیشماری خواهند بود اما بسیاری از تحلیلگران در نگاهی به آینده در پس زمینه‌های خود یک کودتای گسترده علیه خاندان سلطنتی ریاض را پیش‌بینی می‌کنند و اما همچنان با احتیاط از آن سخن می‌گویند اما معتقد و مطمئن هستند که آینده خاندان سلطنتی قطعاً با یک کودتای ویران‌کننده روشن خواهد شد و به پایان خواهد رسید و در این مسیر طبیعتاً وقتی کل خاندان سلطنتی آل سعود در خطر سقوط باشند طبیعتاً محمد بن سلمان جزئی از این کل است که نابودی و از بین رفتن او قطعی و طبیعی است. از این منظر نارضایتی‌های درون خاندان سلطنتی و جامعه مدنی عربستان و دیگر اقشار مردم این کشور باید جدی گرفته شود که اگر جز این باشد آینده خاندان آل سعود آینده‌ای وحشتناک و چه‌بسا ترسناک خواهد بود.
افتاب یزد
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
