بن سلمان طی سالهای اخیر با تک روی و سلطه‌طلبی‌اش دست به اقدامات نامطلوبی در خاورمیانه به ویژه یمن زده و این اقدامات او مدتهاست که بدون حصول نتیجه به شکست انجامیده است. به همین دلیل هم، امارات به دنبال این شکست و تشدید اختلاف با عربستان، نیروهای خود را در مناطقی از یمن کاهش داد و پس از آن چند دیپلمات را برای دیدار با مقامات کشورمان و بهبود روابط به تهران فرستاد. اکنون پس از امارات، مصر سیگنال‌ها‌یی برای بهبود رابطه با تهران ارسال کرده است که حضور معاون وزیر خارجه مصر در مراسم سالگرد پیروزی انقلاب ایران در قاهره که توسط هیات ایرانی برگزار شده بود و همچنین اعلام عدم مشکل تردد کشتی‌ها‌ی ایرانی در کانال سوئر را می‌توان به عنوان سیگنال‌ها‌ی اخیر این کشور نسبت به تهران برشمرد. از این رو، پرسشی که به میان می‌آید این است که آیا ابراز تمایل مصر و امارات برای بهبود رابطه با ایران به دنبال شکست‌ها‌ی منطقه ای بن سلمان به ویژه در یمن رخ داده است؟ آیا اساسا سیاست‌های منطقه ای عربستان منجر به ایجاد شکاف میان او و متحدانش شده است که امارات و مصر به سمت ایران تمایل پیدا کردند؟ بر این اساس، جعفر قناد باشی کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است ‌که امارات به دلیل ایجاد بحران و محافظت از خود و نیز افزایش قیمت دلار و کاهش سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در این کشور درصدد بهبود رابطه با ایران است اما مصر به دلیل مشکلات اقتصادی ماهیت وابسته‌ای به عربستان و آمریکا دارد. به نظر می‌رسد که قاهره پس از روسیه این بار به دنبال بازی با کارت ایران است. به همین دلیل سیگنال‌های مصر را نمی‌توان مبتنی بر اتفاقات تازه در خاورمیانه تلقی کرد.
 
> فراز و نشیب‌ها‌ی یک رابطه
به گزارش روزنو :تهران و قاهره همواره فراز و نشیب‌های بسیاری را در روابط خود به ویژه پس از انقلاب 57 ایران تجربه کردند. در واقع قبل از انقلاب 57 و در دوران حکومت شاه سابق ایران، نزدیکی مصر به آمریکا منجر به ایجاد روابط مطلوب میان قاهره و تهران گردید و انعقاد معاهده صلح مصر و رژیم صهیونیستی نیز دو کشور را به یکدیگر نزدیک‌تر ساخت. با تحقق انقلاب اسلامی در 1357 روابط مصر و ایران دچار تحول شد. انورسادات به شاه ایران پناه داد و بدین ترتیب این کشور روابط دیپلماتیک خود را با تهران درسال 1359 قطع کرد. درسال 1370 روابط دیپلماتیک در سطح اقتصادی در دوره ریاست جمهوری حسنی مبارک به دلیل وجود منافع مشترک میان تهران - قاهره احیا شد. با این وجود، روابط دو کشور همچنان پرتنش بود. چراکه ایران معاهده صلح مصر و اسرائیل را محکوم کرده و محور "مقاومت" را انتخاب کرد. اما سیاست دوگانه مصر تنها به این ماجراها ختم نشد، قاهره همچنین از عراق در جنگ با ایران حمایت کرد. اگرچه مصر در سال 1378 از عضویت ایران در گروه 15 حمایت کرد اما در سال 1383 بازهم تنش‌ها‌ میان دو کشور بازگشت. زیرا مصر ایران را متهم به تلاش به ترور یکی از شخصیت‌ها‌ی مصری کرد که البته از آن شخصیت هیچ گاه نامی هم به میان نیاورد. اما در زمان ریاست جمهوری محمد مرسی، روابط دو کشور کمی گرم شد. مرسی که از رهبران جنبش اخوان المسلمین بود در سال 1391 برای شرکت در اجلاس جنبش عدم تعهد به تهران آمد. این اولین ملاقات یک رئیس جمهور مصر از ایران پس از انقلاب57 محسوب می‌شد به همین دلیل هم از این رویداد استقبال به عمل آمد. تا آنجا که بسیاری معتقد بودند فصل تازه ای در روابط دو کشور باز شده است. در سال 1392 مرسی از همتای ایرانی‌اش محمود احمدی نژاد دعوت کرد در اجلاس سازمان همکاری‌ها‌ی اسلامی در قاهره شرکت کند. اما پس از انقلاب 2013 مصر، یکبار دیگر روابط تهران و قاهره دستخوش تغییرات نامطلوب شد و تا به امروز این وضعیت در روابط دو کشور ادامه دارد.
 
> همه چیز از کانال کشورهای خلیج فارس!
رویکرد سیاست خارجی مصر در قبال ایران همواره پیچیده بوده است. چراکه کشورهای عرب خلیج فارس متحدان اصلی مصر به شمار می‌روند. این کشورها به ویژه عربستان در زمان شاه عبدالله و شاه سلمان نخستین کشورهایی بودند که از قاهره در پی انقلاب 2013 قاهره حمایت کردند. تا جایی که تاثیر پذیری مصر از عربستان و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس در بیانیه السیسی در سال 2014 به خوبی مشهود بود. رئیس جمهور مصر بعد از پیروزی در انتخابات اخیر این کشور گفته بود: « ایران به خوبی می‌داند که روابط با مصر از مسیر کشورهای عرب خلیج فارس می‌گذرد. آن‌ها‌ خانواده ما هستند و ما دوست داریم آن‌ها‌ در صلح زندگی کنند. تمام آنچه از ایران می‌خواهیم یک رابطه عادلانه است. » السیسی طی مصاحبه‌ای با بی‌بی سی عربی در سال 94 گفت: « ما هیچ رابطه‌ای با ایران نداریم. مصر مسئولیت سنگینی برای حفظ امنیت کشورهای عربی دارد، زیرا این بخش تفکیک ناپذیری از امنیت ملی مصر است.» با این همه، او پس از پیروزی در انتخابات 2014 ریاست جمهوری این کشور، از رئیس جمهور کشورمان برای حضور در مراسم تحلیفش دعوت به عمل آورد اما رئیس جمهور خود به مراسم تحلیف السیسی نرفت و به جای او، امیر عبداللهیان معاون وزیر خارجه به عنوان نماینده روحانی در مراسم السیسی حضور پیدا کرد. حضور معاون وزیر خارجه در مراسم تحلیف السیسی یکبار دیگر امیدها برای بهبود روابط را زنده کرد اما برخلاف تصور هیچ تغییری در روابط تا به امروز ایجاد نشد. در واقع به نظر می‌رسد آنچه که تهران را از بهبود رابطه با قاهره دور می‌سازد، ارتباط مصر با آمریکا، عربستان و اسرائیل به عنوان مخالفان ایران است. علاوه بر این، السیسی همانطور که خود طی سالهای اخیر اعلام کرد، روابط ایران با مصر از مسیر کشورهای عرب خلیج فارس می‌گذرد. از این رو، این اعتقاد وجود دارد تا زمانی که مصر در سیاست خارجه خود تحت تاثیر واشنگتن و ریاض باشد به هیچ روی نمی‌توان امیدی به بهبود عادی سازی روابط داشت.
 
> اکنون باز هم سیگنال برای بهبود رابطه
پس از سفر و ملاقات هیات اماراتی با مقامات کشورمان به دنبال بروز تنش میان ابوظبی و ریاض در مسئله یمن و درخواست برای بهبود روابط از تهران و تامین امنیت در تنگه هرمز، این بار مصری‌ها‌ هستندکه سیگنال‌ها‌یی برای تغییر اساسی در روابط ارسال می‌کنند. به نقل از رای الیوم، اخیرا روابط بین مصر و ایران شاهد تحولاتی بوده که شایسته تامل است؛ مصری‌ها‌ طی هفته‌ها‌ی اخیر رفتارها و سگینال‌ها‌ی خاصی ارسال کرده‌اند که حضور معاون وزیر خارجه مصر در جشن هیئت ایرانی در قاهره، که به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی برگزار شد، یکی از آنهاست. علاوه بر این، اتفاقات دیگری روی داد که بیانگر پیام‌ها‌ی نظام مصر برای همتای ایرانی اش است و مهمترین آنها تغییری است که خبرگزاری رسمی مصر در مورد حکم دادگاه برای گروهک متهم به تجسس برای ایران، اعمال نمود و به جای آوردن نام ایران، کلمه «دولت خارجی» را ذکر کرد. همچنین مدیر کانال سوئز، مهاب ممیش، تصریح کرد که مصر مانع عبور کشتی‌ها‌ی ایرانی از این کانال نمی‌شود؛ به این اعتبار که تجارت نفت مشروع و قانونی است. بر این اساس، پرسشی که به میان می‌آید این است که چرا پس‌از امارات، این بار مصر به دنبال ارسال سیگنال به تهران است؟ آیا سیاست منطقه ای بن سلمان، متحدانش را در منطقه متضرر ساخته و منجر به ایجاد شکاف میان او و متحدانش به ویژه مصر و امارات شده است؟
> نگرانی متحدان عربی از تضعیف بن سلمان
جعفر قنادباشی تحلیلگر مسائل خاورمیانه درباره شکاف میان متحدان عربستان با بن سلمان و همچنین چرایی تمایل امارات و مصر برای بهبود رابطه با ایران به آفتاب یزد گفت: سران کشورهای عربی علاقه مند نیستند که منافع خود را به سیاست‌ها‌ی بن سلمان گره بزنند. زیرا ممکن است ترامپ در انتخابات 2020 موفق نشود و در پی آن، به طور قطع قدرت بن سلمان در منطقه کاهش خواهد یافت. از این رو، به نظر می‌رسد که بن سلمان به دلیل مشکلات اقتصادی در عربستان و شکست در یمن، همسویی با اسرائیل در معامله بزرگ غرب در صورت شکست ترامپ در انتخابات پیش رو، آینده روشنی در انتظارش نباشد. او افزود: علت تمایل امارات به ایران به دلیل به خطر افتادن موجودیت این‌کشور در صورت بروز بحران، محافظت از خود، وابستگی بازارهای امارات به ایران و افزایش قیمت دلار و افت سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در این کشور است. زیرا اگر ایران معاملات اقتصادی اش با ابوظبی را کاهش دهد، خسارت‌های بسیاری به این کشور وارد می‌کند. اکنون گرانی قیمت دلار نشانه عقب‌نشینی امارات از مواضعش محسوب می‌شود.
 
> قاهره درصدد وجهه سازی برای خود
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با بیان اینکه مصری‌ها‌ قبل از این، از حضور در ناتوی عربی علیه ایران خودداری کردند، گفت: علیرغم تلاش آمریکا و برگزاری جلسه‌ها‌ی مکرر، السیسی ماه گذشته اعلام کرد که در ناتوی عربی شرکت نخواهد کرد. این خود نشانه‌ای برای بهبود روابط میان دو کشور به شمار می‌رفت. تا حدی که یکی از مقامات مصری اعلام کرد از مقابله با ایران خودداری می‌کنیم. قناد باشی افزود: جهان عرب از جمله مصر، به دلیل حمایت ایران از فلسطین و مقابله با اسرائیل؛ کشورمان را به عنوان قهرمان جهان اسلام می‌شناسند. مصری‌ها‌ نسبت به وهابیت به شدت نفرت دارند به همین دلیل افکار عمومی مصر و سودان بر این اعتقادند که تهران همواره به دنبال مقابله با استعمار بوده است. او افزود: به همین دلیل قاهره به نحوی وانمود می‌کند که در تخاصم با ایران نیست تا جهت گیری افکار عمومی نسبت به ایران را منحرف سازند و مردم مصر و سودان از ایران به عنوان دشمن عربستان و آمریکا یاد نکنند.
 
> مصر به دنبال تکرار بازی روسیه با ایران