دنیای سیاست دنیای احتمالات و گمانه‌زنی‌ها است. «قطعیتِ» تصمیم‌گیری در دنیای سیاست‌مداران، به‌ویژه در حوزه سیاست خارجی، در بیشتر موارد به منزله‌ سمی مهلک برای سیاست‌مداران و حاکمان است.

سیاست خارجی در دوران مدرن بر پایه منافع ملی کشورها پایه‌ریزی و برنامه‌ریزی می‌شود و برای همین، هرگاه که این منافع به خطر بیفتد یا در جایی دیگر سودمندتر باشد، سیاست خارجی تغییر می‌کند و شاید برای همین تغییر مواضع است که از قدیم می‌گویند، «سیاست، پدر و مادر ندارد».

مواضع این روزهای دولت «دونالد ترامپ» که شاید غیر معمولی‌ترین دولت ایالات متحده پس از جنگ جهانی دوم و حتی پیش از آن است، این روزها حول این محور در حال حرکت است. به این معنا که او خوب می‌داند که در انتخابات بعدی ریاست جمهوری آمریکا، علاوه‌بر راهی سخت، رقبای قدرتمندی مانند «جو بایدن» و «برنی سندرز» از حزب دموکرات را سر 

راه دارد و برای برداشتن آن‌ها باید بسیار سیاس باشد. 

همین سختی‌ها شاید او را به این صرافت انداخته که منتظر تماس تلفنی از تهران برای نشستن دوباره پای میز مذاکره است. شواهد و قرائن نشان از آن دارد که کشورهای اروپایی مانند فرانسه، انگلستان، آلمان و حتی اتحادیه آنان و از سوی دیگر روسیه و چین و یا حتی ترکیه نیز نمی‌توانند نقش پررنگی در بهبود روابط ایران و آمریکا بازی کنند و پالسی که آمریکایی‌ها می‌فرستند حاکی از گفت‌وگوهای رو در رو است.

البته چنین گفت‌وگوهایی برای نخستین بار هم نیست که چه به‌صورت علنی و چه پشت درهای بسته شکل می‌گیرد. در جریان قطعنامه 598، برجام و مسائل دیگر، همواره کانال‌هایی برای گفت‌وگوهای غیررسمی بین ایران و آمریکا وجود داشته که گویا غیر رسمی‌های آن مثمرثمر تر بوده، مانند آنچه چند سال پیش در عمان رخ داد و «علی‌اکبر صالحی» رئیس کنونی سازمان انرژی اتمی که در آن زمان وزیر امور خارجه بود، از آن پرده برداشت و منجر به توافق‌های بزرگ‌تری شد.

آنچه مسلم است هرچه فاصله بین ایران و آمریکا بیشتر شود، لابی‌های عبری- عربی، خوشحال‌تر می‌شوند، زیرا انزوا و در فشار قرار گرفتن ایران از دو بعد سیاسی و اقتصادی به نفع آنان است. از سویی ایران هم بازیگری نیست که آمریکا بتواند به‌راحتی از 

آن چشم بپوشد و چراغ سبز ترامپ برای تماس و دیدار با مسئولان ایران به دلیل همین تاثیرگذاری ژئوپولیتیک ایران در منطقه و جهان است.

برای گفت‌وگو با ترامپ قرار نیست امتیازهایی بیش از پیش به او داد، چه اینکه طرف آمریکایی نیز می‌داند که مذاکرات عرصه امتیاز دادن و گرفتن است و در این اثنا می‌توان بدون توجه به شروط 12 گانه «پمپئو»، با ترامپ سر میز نشست و امتیاز گرفت.

بی‌تردید بیرون آمدن از شرایط اسفبار اقتصادی- معیشتی‌ای که ایرانیان با آن دست به گریبانند تنها در سایه حل مشکلات و مسائل با دولت آمریکا و آن هم به‌صورت مستقیم میسر است و اگر قرار باشد تغییری در سیاست‌های دوطرف رخ ندهد، وضعیت اقتصادی ایران که بار مستقیم آن بر معیشت مردم است، از این نیز اسفبارتر خواهد شد. در چنین شرایطی بهتر است ریاست محترم جمهور به‌جای معرفی مسببان این وضعیت برای لعنت فرستادن به آنها، در فکر حل مشکل با همان مسببین باشد چرا که لعنت فرستادن به دولت ترامپ و متحدانش، نان و آبی بر سر سفره مردم ایران نمی‌آورد.

فرض بعدی این است که جمهوری اسلامی با همین فرمان «مذاکره نمی‌کنیم» جلو رفته و آرام آرام و مقطعی از برجام نیز خارج شود؛ اتفاقی که می‌افتد چیست؟ غیر از این است که طرف‌های اروپایی که به دلیل فلج شدن از تحریم‌های آمریکا طی یکسال گذشته هیچ کاری نتوانستند از پیش ببرند، با خیال راحت به جبهه مخالف پیوسته و پس از چندی دوباره نام جمهوری اسلامی ایران را ذیل بند ۷ سازمان ملل قرار دهند.

اما آنچه بیش از مذاکره کردن یا نکردن با رئیس جمهوری آمریکا برای جمهوری اسلامی حیاتی است، حل مشکلات و مسائل داخلی با منتقدان، جلوگیری از مختلسان و فساد اداری و آزادی‌های مدنی و مشروع است. برای مثال مسئولان ما در داخل با یک ترانه در دبستانی گرمی‌شان می‌شود، اما کک‌شان از مفسده‌هایی مخرب‌تر نمی‌گزد.

آنچه مسلم است اگر استانداردهای جامعه‌مدنی و آزادی‌های مصرح در قانون اساسی هرچه زودتر رعایت نشود؛ مذاکره با ترامپ حتی بر فرض اینکه او تمام شرایط جمهوری اسلامی را نیز بپذیرد، مشکلی از مشکلات این روزهای جامعه ایران را حل نخواهد کرد.

تصمیم ایران هشداری به اروپا برای نجات برجام

«جاناتان مارکوس»، تحلیل‌گر مسائل سیاسی، توقف تعهدات برجامی از سوی ایران را واکنشی به تصمیمات آمریکا دانست و گفت: ترامپ می‌خواهد فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را محدود کند و از سوی دیگر به جهان ثابت کند که برجام کارایی نداشت و توافقی که من در آن باشم توافق درست است. به‌طور کلی ترامپ به دنبال یک توافق جدید با محوریت خودش است.

تصمیم ایران در چارچوب برجام است

به گزارش ایلنا مارکوس در مورد کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران گفت: روحانی اعلام کرد که دو مورد از تعهدات برجامی خود را متوقف می‌کند و با این اقدام به اروپایی‌ها و سایر کشورهای برجامی زمان می‌دهد تا تعهدات خود را درقبال ایران انجام دهند. این تصمیم ایران در واکنش به تصمیمات دولت ترامپ برای فشار بر ایران اتخاذ شده‌است. در واقع این تصمیم ایران یک نشانه است که سایر اعضای برجام تعهدات خود را انجام دهند.

ایران به دنبال ترک کامل برجام نیست

این خبرنگار امور دیپلماتیک گفت: ایران نمی‌خواهد برجام را ترک کند. رئیس جمهور ایران گفت ایران از این توافق خارج نشده است و این تصمیم دولت ایران هم در راستای برجام است و خارج از این چارچوب نبوده است.مارکوس افزود: ایران به دنبال تعادل است، ایران از سویی می‌خواهد برجام را حفظ کند از سویی دیگر تحریم‌ها و فشارهای آمریکا مانع از اجرای برجام شده است و فشار زیادی را بر ایران تحمیل می‌کند این در حالی است که ایران تمامی تعهدات خود را تا به امروز اجرا کرده است.

ایران به واکنش سریع و فوری اروپا نیاز دارد

این تحلیلگر دیپلماتیک گفت: ایران به دنبال کمک اروپا است در واقع نیاز به کمک فوری و انجام سریع تعهدات از سوی اروپا دارد و این تصمیم اخیر نیز در واقع هشداری برای اروپا بود تا برجام را نجات دهد. چرا که آمریکا با سیاست‌های خود مانع از اجرای برجام شده‌ است.

اروپا در دوراهی میان ایران و آمریکا مانده است

جاناتان مارکوس در ادامه در مورد نقش اروپا گفت: اروپا یک دوراهی بزرگ را در پیش دارد؛ یا باید برجام را زنده نگه دارد یا باید آمریکا را راضی کند. در هر صورت هزینه‌ای باید پرداخت کند. ایران تهدید کرده و نشان داده است که در تهدیدش جدی است. از سوی دیگر ترک کلی برجام توسط ایران به یک فاجعه نظامی می‌تواند منجر شود. از سوی دیگر آمریکا با اقداماتش و تهدیداتش اروپا را نگران می‌کند و تصمیم‌گیری برای اروپا سخت شده است اما در هر صورت باید عواقبی را تحمل کند.

مخالفت اروپا با تصمیم‌های ترامپ

وی افزود: اروپا با تصمیمات ترامپ مخالف است و با راه‌اندازی اینستکس این را نشان داده است اما از سویی هم نمی‌خواهد بی احتیاط باشد و در این مسیر همواره آهسته و محتاطانه قدم بر می‌دارد.

تحلیل‌گر دیپلماتیک گفت: ایران به دنبال روابط اقتصادی و بانکی با جهان است. باید اروپا امکانی برای این موضوع فراهم کند و از این طریق و 

در این بازه زمانی از فشار بر ایران بکاهد و برجام را زنده نگه دارد.

وی در مورد مشکلات اقتصادی ایران گفت: مشکلات اقتصادی داخل ایران تحت‌تاثیر تحریم‌های آمریکا رخ داده است. ایران بعد از خروج ترامپ از برجام با تورم بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده و دسترسی آن به بانک‌های جهانی قطع شده‌ است. از سوی دیگر 

مهم‌ترین منبع درآمدش یعنی نفت را از این کشور گرفته است. این اتفاقات در حالی است که ایران تا کنون به تعهدات خود پایبند بوده است.مارکوس در ادامه به اختلاف ایران و آمریکا اشاره کرد و این اختلاف را ریشه دار و به قدمتی چهل‌ساله دانست و گفت: من معتقدم آمریکا به اقدام نظامی دست نخواهد زد ایران هم باید متعهد به برجام باشد تا از یک اتفاق فاجعه‌آمیز جلوگیری شود.