روزنو : وزارت خارجه باید نقش موثری در تصمیمات داشته باشد
 
سیاست خارجی ایران تغییر ناگهانی نمی‌کند
 
استعفای وزیر امور خارجه در شرایطی مطرح شد که کشور در وضعیت خاصی قرار دارد اما دلواپسان به این شرایط توجه ندارند و اینگونه القا می‌کنند که با تغییر دولت و کابینه وضعیت کشور رو به بهبودی خواهد رفت. روز دوشنبه در اینستاگرام وزیر امور خارجه خبر استعفای او منتشر شد. اغلب مسئولان و مردم در ابتدا نمی‌توانستند این خبر را باور کنند، اما پس از تایید آن روشن شد که خبر درست است. اکنون باید در انتظار پاسخ رئیس‌جمهور باشیم. برخی معتقدند رفتن ظریف از وزارت خارجه درست نیست و ممکن است کشور با مشکلات بیشتری مواجه شود. برای واکاوی این موضوع  با دکتر حسام‌الدین واعظ‌زاده، استاد روابط بین‌الملل گفت‌وگویی داشته که در ادامه می‌خوانید.
 
عملکرد آقای ظریف را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
 
به گزارش روز نو :بعد از انقلاب همچون دکتر ظریف، فردی توانا، هوشمند، عالم و از نظر مواضع شفاف در وزارت خارجه و در دولت‌های گذشته نداشته‌ایم. وقتی مسئولیت هدایت و رهبری نهادی مانند وزارت خارجه به شخصی مدیر و مدبر واگذار می‌شود باید جایگاه و سهم آن نهاد در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ شود در غیر این صورت، ما در روابط خارجی با مشکلات جدی رو‌به‌رو می‌شویم. برخی می‌گویند ایران در برجام به قدرت‌ها اعتماد کرده است باید در اینجا تاکید کنم که نمی‌دانم این بحث اعتماد نسبت به قدرت‌ها از کجا وارد قاموس سیاسی و سیاستمداران ما شد. اصلا در روابط بین‌الملل که مملو از بی‌قانونی و بی‌عدالتی است و فضای بی‌اعتمادی غالب است، اعتماد کردن و اعتمادسازی موضوعیتی ندارد. توافق‌ها براساس مفاد مذاکره شده مکتوب و بده و بستان‌های روشن بسته می‌شود و هر لحظه احتمال نقض قرادادهای بین‌المللی از سوی امضاکنندگان آن وجود دارد. خروج آمریکا از برجام، به موضوع اعتماد ربطی ندارد و ایران برخلاف جوسازی‌هایی که صورت می‌گیرد، در این وضعیت مقصر نیست.
 
آقای ظریف چه کار خاصی توانسته انجام دهد؟
 
آقای ظریف در این 6 سال سیاست مبتنی بر شعار را به سیاست عقلایی تغییر داد. سیاست خارجی باید از اشتباه و احساسات دور باشد. رهبری نظام و رئیس‌جمهور قدر ایشان و زحمات بی‌دریغ و خدمات راهبردی ایشان را می‌دانند. وزارت خارجه علاوه بر حفظ منافع ملی در سازمان‌ها و عرصه بین‌المللی تلاش داشته کشورهای دیکتاتور و تک‌حزبی منطقه را به راه دموکراسی و تسلیم شدن در برابر قدرت و رأی مردم تشویق کند و اگر ما چنین نکنیم نمی‌توانیم الگویی برای استقلال و آزادی برای کشورهای منطقه باشیم. لذا اگر چنین سیاستی در روابط خارجی نباشد، با برخی دولت‌های غربی که از حکومت‌های موروثی و سلطنتی مطلقه حمایت می‌کنند و خواست مردم خود را به حساب نمی‌آورند، فرقی نخواهیم داشت.
 
آقای ظریف ضمن توصیه به همکاران خود در وزارت خارجه برای پرهیز از استعفا اظهار امیدواری کردند که این استعفا تلنگری برای بازگشت وزارت امور خارجه به جایگاه قانونی‌اش باشد. تحلیل شما از این سخن چیست؟
 
همانطور که در مورد جایگاه وزارت خارجه در روند تصمیم‌گیری در سیاست خارجی اشاره شد، اگرچه در همه کشورها نهادهای متعددی در تصمیم‌گیری شرکت می‌کنند، اما نقش کلیدی و کارشناسی وزارت خارجه در اولویت قرار دارد. وزارت خارجه و شخص دکتر ظریف در ایجاد اجماع داخلی در مورد اهداف سیاست خارجی در 6 سال گذشته نقش بسیار پررنگی داشته است اما بعد از خروج آمریکا از برجام، به نظر می‌رسد وزارت خارجه در حاشیه قرار گرفت و آقای ظریف از این مساله خرسند نبود. زیرا اگر مشکلی به ویژه در مورد رد FATF برای روابط خارجی ایران پیش بیاید، وزارت خارجه مقصر شناخته می‌شود در حالی که این نهاد جایگاه مورد انتظار را ندارد. باید بدنه کارشناسی وزارت خارجه و وزیر در همه تصمیم‌گیری‌ها نقش موثر داشته باشند.
 
در صورت تایید استعفا از سوی آقای روحانی، روابط کشور در حوزه بین‌المللی به چه سویی خواهد رفت؟
 
معلوم نیست آقای رئیس‌جمهور با این استعفا موافق باشند زیرا قرار نیست سیاست خارجی ایران تغییری ناگهانی داشته باشد مگر اینکه ایران قصد خروج از برجام و عدم تصویب لوایح FATF را داشته باشد. اگر چنین شود روابط خارجی ایران چالش‌های بیشتری پیش رو خواهد داشت.