شایع ترین اختلال هورمونی در زنان چبیست؟
روزنو : افزایش هورمون های مردانه، شایع ترین اختلال غدد درون ریز خانم ها در سن باروری است که میزان شیوع آن 8 درصد است؛ یعنی از هر 12 نفر خانم یک نفر مبتلا به آن است.
هورمون های مردانه یا آندروژن ها فقط در بدن آقایان وجود ندارند، بلکه در بدن خانم ها نیز ساخته می شوند.
هورمون های مردانه در خانم ها توسط غدد فوق کلیه (آدرنال) و تخمدان ها تولید می شوند. ولی بافت چربی در خانم ها نیز می تواند هورمون های مردانه ضعیف را به هورمون های مردانه قوی تبدیل کند. هورمون ها، بافت ها و اعضای مختلف را می توانند تحت تاثیر قرار دهند و سبب ظهور علائم و نشانه های خاصی شوند.
در بدن خانم ها پنج نوع هورمون مردانه وجود دارد که عبارتند از: تستوسترون، دی هیدرواپی آندرسترون سولفات، دی هیدرواپی آندرسترون، آندروستندیون و آندروستندیول. تخمدان ها ۲۵ درصد تستسترون، ۵۰ درصد آندروستندیون و ۲۰ درصد دی هیدرواپی آندرسترون موجود در گردش خون را تولید می کنند. مطلب مهم، تبدیل آندروستندیون و مقداری از دی هیدرواپی آندرسترون در بافت چربی به تستوسترون است.
بنابراین خانم هایی که دارای بافت چربی زیادی هستند، میزان هورمون تستوسترون آنها بیشتر است. هورمون های مردانه موقعی می توانند اثرات خود را اعمال کنند که بتوانند روی گیرنده های خود در سلول ها بنشینند یا به آنها متصل شوند.
از پنج هورمون مردانه فوق فقط تستسترون و دی هیدرواپی آندرسترون است که می توانند گیرنده های خود را فعال کنند. در خانم ها که در سن باروری هستند، ۲۵ درصد تستسترون موجود در گردش خون از تخمدان ها و ۲۵ درصد آن نیز از غدد فوق کلیه منشا می گیرند. بقیه ۵۰ درصد در بافت چربی از سایر هورمون های مردانه ساخته می شود.
هورمون مردانه چه اثری دارد؟
هورمون های مردانه مسئول ایجاد خصوصیات هستند و باعث افتراق جنسیت جنین می شوند. اگر جنین از نظر ژنتیک پسر ولی فاقد هورمون مردانه باشد، به شکل دختر متولد خواهد شد.
در یک پسر اگر بعد از تولد به علت مشکلاتی، هورمون مردانه تولید نشود، خصوصیات جنسی مردانه در آنها ظاهر نمی شود.هورمون های مردانه باعث می شوند هنگام بلوغ خصوصیات مردانه ظاهر شود که به آنها خصوصیات جنسی ثانویه می گویند.
اگر در خانمی هم هورمون های مردانه افزایش یابد سبب ایجاد علائم مردانه خواهد شد که بعضی از این علائم غیرقابل برگشت هستند.
یکی از عوارض مهم بالا بودن هورمون مردانه در خانم ها، افزایش موهای زائد در صورت و بدن و افزایش ریزش موهای سر است. بد نیست بدانید عامل طاسی در مردان، هورمون تستوسترون است و بعضی از خانم هایی که دچار افزایش هورمون های مردانه هستند به طاسی مبتلا می شوند.
این بیماران بارها به از بین بردن موهای زائد اقدام می کنند، ولی به علت درمان نشدن عامل اصلی که همان افزایش میزان هورمون های مردانه است، مجدد موهای زائد رشد خواهند کرد.
علل افزایش هورمون مردانه در زنان
علل افزایش میزان هورمون های مردانه در خانم ها زیاد است و سردسته آنها بیماری تخمدان پلی کیستیک است که در آن، هر دو تخمدان پر از کیست هستند، اما خانم ها نباید آن را با بیماری کیست تخمدان اشتباه بگیرند.
همچنین بعضی از بیماری های غدد فوق کلیه مثل پرکاری آن سبب افزایش هورمون های مردانه می شود.
یک علت مهم دیگر که کم هم نیست، مصرف هورمون های مردانه به اشکال مختلف است که شایع ترین آن درورزشکاران برای بدنسازی است. بنابراین عضلانی شدن با دارو و مکمل، تاوان سختی دارد که گاهی هم غیرقابل جبران است (ناباروری از جمله عوارض این داروهاست).
گاهاً علت آن بعضی بیماری های خطیر مثل سرطان تخمدان می باشد.
همچنین مصرف برخی داروها نیز می تواند علت دیگری برای افزایش هورمون های مردانه باشد.
این پرمویی در نتیجه اثرات هورمونی دوران بارداری است و در فواصلی بعد از زایمان از بین می روند.بارداری نیز ارتباط معنی داری با این مساله دارد. بیشتر زنان در زمان بارداری به درجاتی از پرمویی دچار می شوند که در صورت، واضح تر از نواحی دیگر است .
علائم افزایش هورمون مردانه در زنان
وقتی هورمون های مردانه زیادی در خانم ها وجود داشته باشند سبب بروز علائم زیر می شوند که در عده ای شدید و در عده ای خفیف هستند. علائم زیادی هورمون های مردانه را با اثرات آنها بر روی بافت های مختلف بررسی می کنیم:
۱- اثر بر روی مو: هورمون های مردانه سبب رویش موی صورت و بدن و سبب ریزش موی سر می شوند. خانم ها هیچ وقت دچار طاسی سر نمی شوند، چون فاقد هورمون مردانه به مقدار زیاد هستند. اگر در خانمی میزان هورمون های مردانه افزایش یابد، موهای سر وی شروع به ریزش کرده و موهای صورت و تنه افزایش می یابند.
۲- اثر روی پوست: هورمون های مردانه با اثر بر روی غدد چربی پوست سبب ایجاد جوش صورت و تنه می شوند. یکی از علائم اولیه بلوغ در پسرها جوش صورت است.
۳- اثر بر روی طناب های صوتی: هورمون های مردانه سبب رشد طناب های صوتی و کلفت شدن صدا می شوند. در خانم هایی که دارای هورمون های مردانه زیادی هستند، صدا کم کم کلفت می شود و متاسفانه از مواردی است که حتی پس از درمان همچنان باقی می ماند.
۴- اثر بر روی دستگاه تناسلی: هورمون های مردانه زیادی سبب رشد کلیتوریس در خانم ها می شود که اگر زیاد باشد، سبب ایجاد مشکلات بعدی خواهد شد.
۵- اثر بر روی رحم: اگر میزان هورمون های مردانه خیلی زیاد شود عادات ماهیانه را به هم می زنند. در ضمن مشخص شده است که وجود مقادیر زیادی از هورمون مردانه به مدت زیاد سبب افزایش خطر سرطان رحم می شود.
تشخیص افزایش هورمون مردانه در زنان
تشخیص و درمان به موقع این بیماری دارای اهمیت زیاد است. گاها بعضی خانم ها فقط دارای یک افزایش مختصر در موهای بدن هستند که پس از بررسی مشخص می شود دارای سرطان تخمدان هستند. در ضمن در مواردی که علت بیماری خوش خیم است، اگر درمان دیر صورت بگیرد، خانم مبتلا به علائم مردزایی شده که حتی پس از درمان نیز برای وی مشکل ساز خواهند شد.
بعد از یک شرح حال و معاینه اولیه بالینی معمولا علت مشکل مشخص می شود. همچنین آزمایش هورمونی و سونوگرافی تخمدان به تکمیل و تعیین روند درمانی بیمار کمک خواهد کرد.
جهت تشخیص دقیق معمولا نیاز به بررسی های آزمایشگاهی اولیه است گه گاها نیز این بررسی ها پیچیده هستند. در صورت لزوم از روش های تصویر برداری نیز استفاده می شود.
درمان افزایش هورمون مردانه در زنان
درمان معمولا توسط داروهای خوراکی است که اثرات بهبود بالینی معمولا پس از ۶ تا ۱۲ماه درمان ظاهر می شوند. در طول درمان، باید از روش های جلوگیری از حاملگی قطعی استفاده کرد، چون داروهایی که تجویز می شوند بر روی جنین دارای اثرات سوء شدید هستند.
نتایج یک تحقیق جالب
نتایج یک تحقیق نشان داده است زنان وقتی هورمون مردانه تستوسترون دریافت می کنند کمتر به دیگران اطمینان می کنند.
پژوهشگران معتقدند که زنان همواره بیش از مردان به دیگران اطمینان می کنند و شاید به این خاطر که در طول تاریخ مانند مردها مجبور نبوده اند برای حفظ حیات بجنگند و مبارزه کنند.
در یک پژوهش دانشمندان کشف کردند هورمون تستوسترون که مردان را به لحاظ بدنی قوی و جنگنده می کند، ظاهرا با ایجاد بدگمانی و فقدان اطمینان به دیگران ارتباط دارد.
محققان دریافته اند وقتی این هورمون به بدن زنان تزریق شود، آنها هم سرسخت می شوند و حس اجتماعی آنها کاهش یافته و بیشتر مترصد و گوش به زنگ می شوند.
به لحاظ تاریخی برای زنان همواره مهم بوده که اجتماعی باشند تا به حیات خود ادامه دهند، در حالی که برای مردها، جنگجو و مبارز بودن بیشتر اهمیت داشته است. بنابراین مردها با سطح بیشتری از تستوسترون تکامل پیدا کردند تا بزرگ تر، قوی تر و خشن تر باشند و ظاهرا همین امر باعث شده که همواره محتاط و مراقب اطراف خود باشند.
هورمون های مردانه یا آندروژن ها فقط در بدن آقایان وجود ندارند، بلکه در بدن خانم ها نیز ساخته می شوند.
هورمون های مردانه در خانم ها توسط غدد فوق کلیه (آدرنال) و تخمدان ها تولید می شوند. ولی بافت چربی در خانم ها نیز می تواند هورمون های مردانه ضعیف را به هورمون های مردانه قوی تبدیل کند. هورمون ها، بافت ها و اعضای مختلف را می توانند تحت تاثیر قرار دهند و سبب ظهور علائم و نشانه های خاصی شوند.
در بدن خانم ها پنج نوع هورمون مردانه وجود دارد که عبارتند از: تستوسترون، دی هیدرواپی آندرسترون سولفات، دی هیدرواپی آندرسترون، آندروستندیون و آندروستندیول. تخمدان ها ۲۵ درصد تستسترون، ۵۰ درصد آندروستندیون و ۲۰ درصد دی هیدرواپی آندرسترون موجود در گردش خون را تولید می کنند. مطلب مهم، تبدیل آندروستندیون و مقداری از دی هیدرواپی آندرسترون در بافت چربی به تستوسترون است.
بنابراین خانم هایی که دارای بافت چربی زیادی هستند، میزان هورمون تستوسترون آنها بیشتر است. هورمون های مردانه موقعی می توانند اثرات خود را اعمال کنند که بتوانند روی گیرنده های خود در سلول ها بنشینند یا به آنها متصل شوند.
از پنج هورمون مردانه فوق فقط تستسترون و دی هیدرواپی آندرسترون است که می توانند گیرنده های خود را فعال کنند. در خانم ها که در سن باروری هستند، ۲۵ درصد تستسترون موجود در گردش خون از تخمدان ها و ۲۵ درصد آن نیز از غدد فوق کلیه منشا می گیرند. بقیه ۵۰ درصد در بافت چربی از سایر هورمون های مردانه ساخته می شود.
هورمون مردانه چه اثری دارد؟
هورمون های مردانه مسئول ایجاد خصوصیات هستند و باعث افتراق جنسیت جنین می شوند. اگر جنین از نظر ژنتیک پسر ولی فاقد هورمون مردانه باشد، به شکل دختر متولد خواهد شد.
در یک پسر اگر بعد از تولد به علت مشکلاتی، هورمون مردانه تولید نشود، خصوصیات جنسی مردانه در آنها ظاهر نمی شود.هورمون های مردانه باعث می شوند هنگام بلوغ خصوصیات مردانه ظاهر شود که به آنها خصوصیات جنسی ثانویه می گویند.
اگر در خانمی هم هورمون های مردانه افزایش یابد سبب ایجاد علائم مردانه خواهد شد که بعضی از این علائم غیرقابل برگشت هستند.
یکی از عوارض مهم بالا بودن هورمون مردانه در خانم ها، افزایش موهای زائد در صورت و بدن و افزایش ریزش موهای سر است. بد نیست بدانید عامل طاسی در مردان، هورمون تستوسترون است و بعضی از خانم هایی که دچار افزایش هورمون های مردانه هستند به طاسی مبتلا می شوند.
این بیماران بارها به از بین بردن موهای زائد اقدام می کنند، ولی به علت درمان نشدن عامل اصلی که همان افزایش میزان هورمون های مردانه است، مجدد موهای زائد رشد خواهند کرد.
علل افزایش هورمون مردانه در زنان
علل افزایش میزان هورمون های مردانه در خانم ها زیاد است و سردسته آنها بیماری تخمدان پلی کیستیک است که در آن، هر دو تخمدان پر از کیست هستند، اما خانم ها نباید آن را با بیماری کیست تخمدان اشتباه بگیرند.
همچنین بعضی از بیماری های غدد فوق کلیه مثل پرکاری آن سبب افزایش هورمون های مردانه می شود.
یک علت مهم دیگر که کم هم نیست، مصرف هورمون های مردانه به اشکال مختلف است که شایع ترین آن درورزشکاران برای بدنسازی است. بنابراین عضلانی شدن با دارو و مکمل، تاوان سختی دارد که گاهی هم غیرقابل جبران است (ناباروری از جمله عوارض این داروهاست).
گاهاً علت آن بعضی بیماری های خطیر مثل سرطان تخمدان می باشد.
همچنین مصرف برخی داروها نیز می تواند علت دیگری برای افزایش هورمون های مردانه باشد.
این پرمویی در نتیجه اثرات هورمونی دوران بارداری است و در فواصلی بعد از زایمان از بین می روند.بارداری نیز ارتباط معنی داری با این مساله دارد. بیشتر زنان در زمان بارداری به درجاتی از پرمویی دچار می شوند که در صورت، واضح تر از نواحی دیگر است .
علائم افزایش هورمون مردانه در زنان
وقتی هورمون های مردانه زیادی در خانم ها وجود داشته باشند سبب بروز علائم زیر می شوند که در عده ای شدید و در عده ای خفیف هستند. علائم زیادی هورمون های مردانه را با اثرات آنها بر روی بافت های مختلف بررسی می کنیم:
۱- اثر بر روی مو: هورمون های مردانه سبب رویش موی صورت و بدن و سبب ریزش موی سر می شوند. خانم ها هیچ وقت دچار طاسی سر نمی شوند، چون فاقد هورمون مردانه به مقدار زیاد هستند. اگر در خانمی میزان هورمون های مردانه افزایش یابد، موهای سر وی شروع به ریزش کرده و موهای صورت و تنه افزایش می یابند.
۲- اثر روی پوست: هورمون های مردانه با اثر بر روی غدد چربی پوست سبب ایجاد جوش صورت و تنه می شوند. یکی از علائم اولیه بلوغ در پسرها جوش صورت است.
۳- اثر بر روی طناب های صوتی: هورمون های مردانه سبب رشد طناب های صوتی و کلفت شدن صدا می شوند. در خانم هایی که دارای هورمون های مردانه زیادی هستند، صدا کم کم کلفت می شود و متاسفانه از مواردی است که حتی پس از درمان همچنان باقی می ماند.
۴- اثر بر روی دستگاه تناسلی: هورمون های مردانه زیادی سبب رشد کلیتوریس در خانم ها می شود که اگر زیاد باشد، سبب ایجاد مشکلات بعدی خواهد شد.
۵- اثر بر روی رحم: اگر میزان هورمون های مردانه خیلی زیاد شود عادات ماهیانه را به هم می زنند. در ضمن مشخص شده است که وجود مقادیر زیادی از هورمون مردانه به مدت زیاد سبب افزایش خطر سرطان رحم می شود.
تشخیص افزایش هورمون مردانه در زنان
تشخیص و درمان به موقع این بیماری دارای اهمیت زیاد است. گاها بعضی خانم ها فقط دارای یک افزایش مختصر در موهای بدن هستند که پس از بررسی مشخص می شود دارای سرطان تخمدان هستند. در ضمن در مواردی که علت بیماری خوش خیم است، اگر درمان دیر صورت بگیرد، خانم مبتلا به علائم مردزایی شده که حتی پس از درمان نیز برای وی مشکل ساز خواهند شد.
بعد از یک شرح حال و معاینه اولیه بالینی معمولا علت مشکل مشخص می شود. همچنین آزمایش هورمونی و سونوگرافی تخمدان به تکمیل و تعیین روند درمانی بیمار کمک خواهد کرد.
جهت تشخیص دقیق معمولا نیاز به بررسی های آزمایشگاهی اولیه است گه گاها نیز این بررسی ها پیچیده هستند. در صورت لزوم از روش های تصویر برداری نیز استفاده می شود.
درمان افزایش هورمون مردانه در زنان
درمان معمولا توسط داروهای خوراکی است که اثرات بهبود بالینی معمولا پس از ۶ تا ۱۲ماه درمان ظاهر می شوند. در طول درمان، باید از روش های جلوگیری از حاملگی قطعی استفاده کرد، چون داروهایی که تجویز می شوند بر روی جنین دارای اثرات سوء شدید هستند.
نتایج یک تحقیق جالب
نتایج یک تحقیق نشان داده است زنان وقتی هورمون مردانه تستوسترون دریافت می کنند کمتر به دیگران اطمینان می کنند.
پژوهشگران معتقدند که زنان همواره بیش از مردان به دیگران اطمینان می کنند و شاید به این خاطر که در طول تاریخ مانند مردها مجبور نبوده اند برای حفظ حیات بجنگند و مبارزه کنند.
در یک پژوهش دانشمندان کشف کردند هورمون تستوسترون که مردان را به لحاظ بدنی قوی و جنگنده می کند، ظاهرا با ایجاد بدگمانی و فقدان اطمینان به دیگران ارتباط دارد.
محققان دریافته اند وقتی این هورمون به بدن زنان تزریق شود، آنها هم سرسخت می شوند و حس اجتماعی آنها کاهش یافته و بیشتر مترصد و گوش به زنگ می شوند.
به لحاظ تاریخی برای زنان همواره مهم بوده که اجتماعی باشند تا به حیات خود ادامه دهند، در حالی که برای مردها، جنگجو و مبارز بودن بیشتر اهمیت داشته است. بنابراین مردها با سطح بیشتری از تستوسترون تکامل پیدا کردند تا بزرگ تر، قوی تر و خشن تر باشند و ظاهرا همین امر باعث شده که همواره محتاط و مراقب اطراف خود باشند.
