در ماه‌های اخیر بالارفتن قابل توجه دستمزد ستاره‌های سینما به شدت خبرساز شد. بررسی این موضوع در کنار معافیت مالیاتی بازیگران، نکات قابل توجهی در بر خواهد داشت.

از چند ماه پیش و با نوسانات ارزی، برخی از تهیه‌کنندگان نسبت به بالارفتن قیمت ساخت یک فیلم سینمایی واکنش نشان دادند. یکی از عوامل اصلی این افزایش هزینه تولید، بالارفتن رقم دستمزد ستاره‌های سینما بود. اما در روز‌های اخیر در اخبار غیر رسمی ارقام قابل توجهی در توصیف میزان دستمزد بازیگران مطرح شد. از آن‌جایی که تقریباً هیچ‌کدام از ستاره‌های سینمای ایران خود را ملزم به اعلام رقم دستمزدشان نمی‌دانند ناچار به این ارقام غیر رسمی - که از کانال‌های مختلف سینمایی هم بار‌ها تأکید شده- رجوع و سپس به موضوع اصلی گزارش می‌پردازیم. آقایان و خانم‌ها رضا عطاران بیش از یک میلیارد تومان برای حضور در هر پروژه سینمایی، حمید فرخ‌نژاد حدود ۸۰۰ میلیون تومان.

جواد عزتی ۷۰۰ میلیون تومان، امیرجعفری و پژمان جمشیدی ۴۰۰ میلیون تومان، مهناز افشار و لیلا حاتمی ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان و ترانه علیدوستی ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان. با تأکید بر این که ما مستقلاً نمی‌توانیم این ارقام را تأیید یا رد کنیم، با استناد به این مبالغ لازم است به نکاتی توجه کرد.

در قانون مصوب مجلس شورای اسلامی برخی از مشاغل معاف از مالیات بردرآمد هستند. یکی از آن‌ها بازیگران و فعالان حوزه سینما هستند. حالا در چنین شرایطی که وضع اقتصادی مملکت به‌دلیل تحریم‌های غیرقانونی آمریکا مناسب نیست، اهمیت مالیات بیش از پیش نمایان شده است. طبق قانون کارگران و کارمندانی با دستمزد پایین در طول ماه موظف به پرداخت مالیات هستند، اما از طرفی برخی از بازیگران که در طول سال چند میلیارد تومان درآمد دارند، از پرداخت مالیات معاف‌اند. جالب است بدانید وضع ستاره‌های سینما در خارج از ایران به این شکل نیست و آن‌ها امکان فرار مالیاتی ندارند. فن بینگ‌بینگ، ستاره بین‌المللی سینمای چین که متهم به فرار مالیاتی گسترده شده بود باید چیزی نزدیک به ۷۰ میلیون دلار به‌عنوان جریمه به دولت چین بپردازد. ویزلی اسنایپس، بازیگر فیلم "Blade به دلیل عدم پرداخت مالیات بین سال‌های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۱، کارش به ۲۸ ماه زندان و حبس خانگی کشید. استیفن بالدوین بالدوین در ماه مارس به‌خاطر عدم پرداخت مالیات بر درآمد سه سال به ایالت نیویورک، مجرم شناخته شد و یک صورتحساب ۴۰۰ هزار دلاری برایش نوشتند. نیکلاس کیج یک بار ۱۴ میلیون دلار به IRS بدهکار شد، ولی در آوریل ۲۰۱۲ توانست ۶.۲۵ میلیون دلار آن را بپردازد.

او که به خاطر املاکش مالیات زیادی باید پرداخت می‌کرد مجبور شد چند خانه‌اش را ضبط رهن کند (که البته همه آن‌ها فروخته شدند) و مجبور شد از شر قصر ۲۸ اتاقه‌اش در آلمان هم خلاص شود. برای بررسی بیشتر معافیت مالیاتی بازیگران با دو نماینده از کمیسیون‌های فرهنگی و اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

قانون‌اصلاح‌می‌شود

آقای «محمد اسماعیل سعیدی» نماینده مجلس و عضو کمیسیون فرهنگی درباره این موضوع گفت: اتفاقاً این مورد در روز‌های اخیر در مجلس مطرح شد. این موضوع با بحث مالیات پزشکان مطرح شد. شخصاً معتقدم باید درباره تمام مشاغل سقفی مشخص شود که هرکس بیش از آن دستمزد داشته باشد موظف به پرداخت مالیات شود. این نکته‌ای است که در تمام دنیا مرسوم است البته برخی از مشاغل هستند که به‌دلیل شرایط خاص‌شان در گذشته توسط قانون‌گذار معاف از مالیات شده‌اند.

وی افزود: برای مثال مؤلفان یا ناشران حوزه کتاب از جمله این مشاغل‌اند. اما موضوع مربوط به مالیات بردرآمد بازیگرانی که دستمزد بالایی دارند، قاعدتاً باید اصلاح و سقفی برایش مشخص شود.

سعیدی با اشاره به سینماگرانی که در طول سال درآمد پایینی دارند بیان کرد: قطعاً همان‌طور که عرض کردم آن دسته از عوامل سینما که درآمد پائینی دارند موضوع بحث ما نیستند. امیدوارم سقف مورد نظر دراین حوزه اعمال بشود و همکاران عزیز هم همکاری لازم را برای تعیین این سقف انجام دهند. باید سقفی معقول تعیین شود که بالاتر از آن مشمول مالیات شود.

این نماینده مجلس درباره لزوم اصلاح قانون توضیح داد: باید قانون قبلی اصلاح شود. لازم است به شاخصه‌های مختلف توجه شود. برخی از هنرمندان مدعی‌اند در مقطع خاصی توانایی کار حرفه‌ای و کسب درآمد را دارند؛ خب این عدم برنامه‌ریزی اقتصادی درست برای آینده مشکل چه کسی است؟ غیر از این که مقصر خود فرد است؟ همه مشاغل باید از یک رقم مشخص به بالا مشمول مالیات باشند. عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به مسیر پیشرفت برخی از چهره‌ها بیان کرد: اخیراً در مجلس هم این بحث مطرح شد که برخی از چهره‌ها، مسیر مشهور شدن را از رسانه ملی آغاز کرده‌اند.

چطور یک بازیکن برای انتقال به باشگاهی دیگر مبلغ قابل توجهی به باشگاه اولیه پرداخت می‌کند، اما یک سلبریتی که بعضاً با پول بیت‌المال مطرح شده، برای حضور در برنامه‌های رسانه‌ملی مبلغ هنگفتی طلب می‌کند؟ باید همان «حق شهرت» را که در خارج از کشور هم وجود دارد در ایران جا بیا‌ندازیم.

سعیدی درباره پیگیری موضوع مورد نظر در کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: کمیسیون فرهنگی مجلس پیگیر این موضوع است و شخصاً چند بار این نکته را در جلسات مطرح کرده‌ام؛ البته برخی از دوستان آن‌چنان که باید به موضوع اقبال نشان نمی‌دهند. دلیلش عدم تمایل همکارانم برای سرشاخ شدن با سلبریتی‌ها نیست. شاید عمق موضوع هنوز آشکار نشده یا شاید من آن‌طور که باید مسأله را تشریح نکرده‌ام. این خیلی مهم است که افرادی سالانه چند میلیارد درآمد دارند، اما مسیر شهرت‌شان و وظایفی را که نسبت به جامعه دارند فراموش کرده‌اند. این نماینده مجلس در پایان گفت: شاید تعداد این سینماگران زیاد نباشد، اما پیگیری این موضوع باعث رضایت عمومی می‌شود لازم است که رسانه‌ها هم وظیفه خودشان را انجام دهند و این مسأله را تبدیل به یک مطالبه عمومی بکنند. باید مسوولان را دراین موضوع به چالش بکشید تا عمق اهمیت مسأله را درک کنند. تمام کسانی که با استفاده از منابع عمومی به شهرت رسیده‌اند باید حق و حقوق ملت را بپردازند. ما در مجلس مالیات بردرآمد ستاره‌های سینما را پیگیری خواهیم کرد.

طرح‌مالیات‌برعایدی‌کمک‌خواهدکرد

خانم «زهرا سعیدی»، نماینده مجلس و سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره قانون تبعیض‌آمیز معافیت ستاره‌های سینما از پرداخت مالیات گفت: قطعاً باید یک ساماندهی جدی درباره مالیات بر درآمد مشاغل صورت بگیرد. کمیسیون اقتصادی مجلس بابت ساماندهی این موضوع مصمم است. وقتی درباره شفافیت صحبت می‌شود، ابتدا باید خودمان پیش‌قدم شویم. برای مثال مجلس سامانه‌ای را در سایت خانه ملت ایجاد کرده که نمایندگان مجلس اگر بخواهند می‌توانند مرخصی، ورود و خروج و... در مجلس را در آن درج کنند. شروع بحث ساماندهی مالیات مشاغل با پیشنهاد یکی از همکاران ما در کمیسیون تلفیق با موضوع پزشکان بود.

سعیدی افزود: مهم ساماندهی است که اگر صورت بگیرد به مرور تمام مشاغل را دربرمی‌گیرد. هرچیزی تا فرهنگش ایجاد نشود به نتیجه نخواهد رسید و بایستی در این زمینه نسبت‌به فرهنگ‌سازی از طرق مختلف اقدام کرد. آن‌قدر بخشش و معافیت مالیاتی در کشورمان وجود دارد که اگر قرار باشد با همان شیوه عمل کنیم و به آن قانع باشیم همچنان فاصله طبقاتی روز‌به‌روز بیشتر خواهد شد. البته این محدود به یک گروه خاص نیست و به هر صنفی که سر بزنیم با این مسائل مواجه می‌شویم.

این نماینده مجلس با اشاره به پیگیری‌های مجلس درباره این موضوع بیان کرد: ما در کمیسیون اقتصادی این مسأله را از مجلس خواسته‌ایم. بهانه این هم طرح مالیات بر عایدی مسکن بود. آن‌چه مشخص است فاصله بین طبقات زیاد شده است. البته در هر صنفی تنها تعداد مشخص هستند که این مشکل را دارند و جامعه سینمایی هم همین‌طور است.

در کنار طرح مالیات بر عایدی خواستیم دولت لایحه‌ای ارائه کند که بازار‌ها و مشاغل دیگر هم که درآمد خاص دارند؛ سهمی از آن به عنوان مالیات و البته برای خدمت به مردم درنظر گرفته شود. وقتی صحبت از مالیات می‌شود برخی نگاه منفی نسبت به آن دارند؛ اما در واقع این‌طور نیست. وی ادامه داد: باید همه ما بپذیریم در هر شرایطی که هستیم در قبال امنیت، رفاه جامعه و سایر مردم وظایفی داریم. باید با بخشی از درآمدمان به پیشبرد اهداف و رفاه جامعه کمک کنیم. همان‌طور که گفتم طرح مالیات بر عایدی که توسط بنده و بیش از صد نفر از همکاران آغاز شد، در حال پیشرفت است و این قابلیت را دارد که مانند یک ظرف که در دستان ماست، گسترده‌تر بشود. کمیسیون این توان را دارد که تمام مشاغل را در این زمینه ساماندهی کند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس درباره طرح مالیات بر عایدی گفت: ما درباره تمام مشاغل و صنوفی که بخشی از آن‌ها درآمدشان با کمک مردم به دست آمده است، ساماندهی را درنظر داریم. با توجه به وجود قانون معافیت بخشی از مشاغل، باید اقدامات جدیدی برای اصلاح آن صورت بگیرد. تقریباً تا پیش از این گفتمانی درباره این موضوع وجود نداشته است. البته نظر من این است که ابتدا باید با دلالان کاذب و سوداگران برخورد شود. اولین سؤالی که از ما می‌شود، درباره این آدم‌هاست. البته شخصاً گلایه‌مندم که چرا پیگیری این طرح به درازا کشیده شده؛ اما به هرحال در حال حرکت است. به نظر شما سوداگران باید در اولویت ما باشند یا مشاغل؟

زهرا سعیدی بیان کرد: تاکنون هیچ گزارشی درباره مالیات بازیگران پردرآمد به دست ما نرسیده است. طرح مالیات بر عایدی را با گزارش‌های تشکل‌های مردم‌نهاد پیگیری کردیم. با رعایت اخلاق باید از طرق قانونی بحث درآمد‌های بالایی را که مشمول مالیات نیستند پیگیری کنیم. از دولت خواسته‌ایم ظرف مدت ۶ ماه طرح مالیات بر عایدی مسکن را ساماندهی بکند که ابتدا باید سرگذشت این طرح در مجلس مشخص شود. پس از آن دولت مکلف خواهد بود ظرف ۶ ماه ساماندهی مالیات سایر بازار‌ها را در قالب یک لایحه به مجلس ارائه کند. البته قانونمند شدن طرح‌ها در مجلس زمان‌بر است. طرح ممنوعیت به‌کارگیری بازنشستگان حدود دو سال طول کشید تا به سرانجام برسد. دولت، چون با تمام صنوف در ارتباط است، باید لایحه ارائه بدهد و البته تک‌تک ملت ایران از تمام مواردی که در راستای عدالت است استقبال خواهند کرد