این سوال مهم و اساسی است چرا که روابط ایران و اروپا به شکل عجیبی پیچیده شده، اروپا اخیرا اعلام کرد که آزمایش موشکی ایران و نفوذ آن را به رسمیت نمی شناسد. این بیانات موجب شد تا تنش میان دو طرف بالا بگیرد. این تنش باعث شد که بسیاری نسبت به آینده خوش بین نباشند.با این شرایط به نظر می رسد برای زنده نگه داشتن برجام به چیزی بیش از ساز و کار مالی اروپا نیاز است.
 آلمان، فرانسه و انگلیس یک کانال مالی ویژه برای تجارت با ایران ایجاد کردند تا بدین شکل علی رغم تحریم های تازه آمریکا معاملات با این کشور ادامه یابد.
 
به گزارش روز نو ، فایننشال تایمز در مقاله ای به بررسی تاثیر ساز و کار مالی ویژه اتحادیه اروپا بر حفظ برجام پرداخت و نوشت: مکانیسم جدید که هفته گذشته به اصطلاح E3 معرفی شده است، تلاش برای حفظ معامله هسته ای بین المللی ای است که دونالد ترامپ در ماه مه گذشته ایالات متحده را از آن خارج کرد.
 
مکانیسم اعلام شده توسط سه قدرت اروپایی دقیقا چگونه انجام می شود؟
 
نهاد جدید که SPV نامیده می شود سیستم جدید پرداخت برای کمک "به شرکت‌های اروپایی است که مایل به ادامه تجارت با ایران می باشند.
 
تحت این مدل، یک مشتری اروپایی با خرید نفت ایران می تواند با یک تولید کننده اروپایی که ماشین آلات را به یک شرکت ایرانی عرضه می کند، مستقیما پرداخت ها را انجام دهد. در حقیقت خریدار اروپایی نفت به فروشنده ایرانی پولی پرداخت نخواهد کرد، بلکه در عوض پول آن را به تولید کننده اروپایی که به ایران کالا می فروشد خواهد داد. همین سازکار همزمان در ایران هم صورت می پذیرد به طوری که مشتری ایرانی ماشین آلات اروپایی پول خرید را به دولت بابت پول نفت می پردازد.
 
در این بین Instex یک شرکت با مسئولیت محدود ثبت شده در فرانسه است که به رهبری پر فیشر، یک بانک آلمانی کار می کند. آلمان، فرانسه و انگلیس، که جزو امضاکنندگان قرارداد هسته ای 2015 بودند، همه سهامداران آن خواهند بود.
 
اروپایی ها قصد دارند فعلا کار را محتاطانه شروع کنند و توجه خود را بر تامین کالاهای اساسی مانند دارو و مواد غذایی که احتمالا تحت معافیت های بشردوستانه از تحریم های آمریکا قرار می گیرند، متمرکز کنند.
 
E3 اذعان دارد که باید ابزارهای فنی و حقوقی را برای ایجاد SPV عملیاتی کند، فرایندی که ممکن است چند ماه طول بکشد.
 
چرا اروپایی ها Instex ایجاد کرده اند؟
 
اتحادیه اروپا می خواهد منافع اقتصادی ناشی از لغو تحریم ها را حفظ کند تا ایران را متقاعد به انجام ادامه تعهداتش نماید.
 
ایجاد SPV پس از آن است که اتحادیه اروپا سال گذشته یک "قانون محرمانه" را برای ممنوع کردن شرکت های اروپایی از تطابق با تحریم های مجدد ایالات متحده ایجاد کرد واعلام داشت که از آن ها در برابر تحریم های احتمالی آمریکا حمایت خواهد کرد.
 
حتی دیپلمات های اروپایی می گویند که مزایای مالی SPV احتمالا ناچیز خواهد بود، چرا که اکثر شرکت های بزرگ با منافع تجاری ایالات متحده نمی خواهند خطر واکنش واشنگتن را افزایش دهند. تنها شرکت های اروپایی کوچکتر که هیچ ارتباط قابل توجهی با آمریکا ندارند احتمالا تمایل به استفاده از Instex را داشته باشند.
 
ایجاد SPV که INSTEX ابزار آن محسوب می‌شود، بخشی از تلاش اروپا برای نجات توافق هسته‌ای با ایران است.
 
ایالات متحده چگونه به Instex واکنش نشان داد؟
 
واشنگتن برای ماهها مکانیسم پیشنهادی E3 را محکوم کرد. ایالات متحده در هفته گذشته، اثربخشی Instex را مورد سوال قرار داد و گفت کهبعید است کانال جدید که هیچ تاثیری بر کمپین اعمال فشار حداکثر اقتصادی بر ایران داشته باشد.
 
در واکنش به معرفی SPV آمریکا مجددا شرکت‌های اروپایی را تهدید کرده و گفته است شرکت‌هایی که از این طریق تحریم‌های آمریکا علیه ایران را نقض می‌کنند در معرض قطع دسترسی به نظام بانکی آمریکا قرار خواهند گرفت.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌
 
پیش‌تر در ماه ژانویه یک مقام دولتی آمریکا هشدار داده بود که در صورت اجرایی شدن SPV و فراهم شدن شرایط دور خوردن تحریم‌های آمریکا، واشنگتن ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اقدامات تنبیهی علیه اروپا اتخاذ خواهد کرد.
 
البته بحث دیگری هم وجود دارد و آن استفاده کشورهای ثالث نظیر چین و هند به عنوان مشتریان بزرگ نفت ایران است. حالی که SPV با هدف مصون نگاه داشتن شرکت‌های اروپایی از عواقب نقش تحریم‌های ایران تشکیل شده است، اما اروپایی‌ها در بیانیه خود اعلام کرده‌اند که طرف‌های ثالث نیز می‌توانند به این سامانه متصل شوند.
 
در بیانیه اروپایی‌ها آمده است: در بلندمدت قصد داریم INSTEX را بر روی کشورهای ثالث که می‌خواهند با ایران تجارت کنند، باز کنیم و سه کشور اروپایی به همکاری خود برای رسیدن به این هدف ادامه خواهند داد.
 
البته در این بیانیه در طور شفاف آمده است که هنوز مشخص نیست چگونه قرار است به کشورهای ثالث دسترسی به INSTEX داده شود.
 
اما سوال اصلی این است که آیا این ساز و کار برجام را حفظ می کند؟
 
این سوال مهم و اساسی است چرا که روابط ایران و اروپا به شکل عجیبی پیچیده شده، اروپا اخیرا اعلام کرد که آزمایش موشکی ایران و نفوذ آن را به رسمیت نمی شناسد. این بیانات موجب شد تا تنش میان دو طرف بالا بگیرد. این تنش باعث شد که بسیاری نسبت به آینده خوش بین نباشند.