لاریجانی برای آینده سیاسی خود درباره یارانه سخن گفت
تفاوت ارز رسمی و ارز بازار، رانت ایجاد میکند
از همان زمانی که پرداخت یارانهها آغاز شد، زمزمه موثر بودن یا نبودن این روش وجود داشت. در این میان محمود احمدینژاد در سخنانی که حاشیههایی پدید آورد به افزایش بیست برابری یارانه مستقیم اشاره کرد. طرح این سخنان از سوی رئیس دولتهای نهم و دهم بهعنوان آغازگر پرداخت یارانهها، جالب بود. به گفته کارشناسان دولت احمدینژاد این کار را مطابق برنامه انجام نداد و برای مثال سهم تولید در نظر گرفته نشد. با توجه به اینکه پرداخت یارانهها، هرماه هزینه سنگینی که میتوانست در خدمت تولید و افزایش خدمات به شهروندان باشد، روی دوش دولت سنگینی میکند، قطع پرداخت یارانهها، ادامه پرداخت و یا تغییر در روش اجرا همواره مورد بحث و گفتوگوی کارشناسان بوده است. برای بررسی کم و کیف این موضوع و برخی جنبههای مربوط به مابهالتفاوت قیمتها با سیدمحمد غرضی گفتوگوی کوتاهی انجام داده که میخوانید.
پرداخت مستقیم یارانهها را که از دولت محمود احمدینژاد آغاز شد چگونه ارزیابی میکنید؟
به گزارش روز نو : از آغاز مطرح شدن بحث یارانهها موضوع این بود که با این روش و کم کردن بار مالی سنگینی که بر دوش دولت قرار داشت، به اقتصاد کشور کمک شود. به یاد دارم بحث پرداخت یارانه در دهه70 هم مطرح بود به این شکل که یکسوم یارانهها را به حمل و نقل، یک سوم به تولید و یک سوم هم به مردم داده شود تا به این طریق بتوانیم تحرک اقتصادی کشور را افزایش دهیم اما در همان زمان هم با تغییر قیمتهای پایه مخالفت شد. با آغاز کار دولت نهم و در ادامه در دولت دهم، موضوع پرداخت یارانهها حالت جدیتری به خود گرفت. در آن زمان 45 هزار تومانی که داده میشود تقریبا معادل 45 دلار بود و با این نگاه پرداخت مستقیم یارانه میتوانست کمک محسوب شود، اما در شرایط کنونی دیگر پرداخت مستقیم یارانه به همان شکل و همان مقدار موضوعیت خود را از دست داده است. ضمن اینکه این مبلغ دیگر برای بسیاری از مردم نمیتواند تعیین کننده باشد، بار سنگینی بر دوش دولت است. اینجا باید به نکتهای توجه کرد که برخی از کارشناسان مطرح کردهاند که اگر یارانهای که دولت به بنزین اختصاص داده همچنان باقی بماند و فکری به مابهالتفاوت قیمت بنزین با نرخ واقعی آن نشود، قاچاق آن به شدت بالا میرود و چنین وضعیتی میتواند ما را به عقب برگرداند و موجب وارد شدن ضربههای شدیدی به اقتصاد کشور شود. همچنین نباید اجازه دهیم که گرفتاریهای مربوط به حمل و نقل سنگین شود. با توجه به موضوع مهم حمل و نقل میتوانیم تا حد زیادی از بار روی دوش مردم برداریم.
برخی معتقدند که تقسیم یارانهها به شیوهای که انجام میشود نه تنها موثر نیست بلکه به ابزاری سیاسی تبدیل شده است.
بله؛ چرا که در آن زمان دولت قصد داشت تا اینگونه به مردم بگوید که به تمام جامعه با یک چشم نگاه میکند و اصلا به همین جهت یارانهها را مستقیم و مساوی پرداخت میکنیم. زمان چندانی نگذشت که مشکلات و معضلات چنین رویهای روشن شد و این مساله که حل آن روزبهروز سختتر میشود هنوز هم روی دوش دولت بسیار سنگینی میکند. اگر قصد مسئولان این باشد که درآمدهای کشور به گونهای تقسیم شود که هم به فقرا کمک شده و هم با دادن خدمات صحیح به عموم مردم، رضایت جامعه را جلب کرد، نمیتوان کارهای غیراصولی و هزینهزا انجام داد و برای هرکاری در این سطح باید جوانب کار به دقت مورد توجه قرار گیرد. این موضوعی بدیهی و روشن است که اگر قیمت بنزین و یا گازوئیل در ایران با قیمت آن در کشورهای همسایه تفاوت داشته باشد، قاچاق همواره با شدت ادامه خواهد داشت. بنابراین باید به این مطلب به طور جد توجه کرد که مابهالتفاوت در مرزها از بین برود. اگر قرار باشد این موضوع به شکل قدیم و همیشگی به بودجه دولت برود، همین اتفاقی که برای دولت افتاده و مشکلات متعددی پدید آورده در آینده هم موجب گرفتاری خواهد بود.
آقای لاریجانی درباره حذف یارانهها گفته است که الان زمان حذف یارانه نیست، چرا که کشور شرایط عادی ندارد.
آقای لاریجانی و برخی از دولتمردان در سمتهایی قرار دارند و طبیعی است که به فعالیتها و آینده سیاسی خود نگاه کنند. بنابراین اغلب این صحبتها به این خاطر است که آرامش جامعه باقی بماند. این گونه سخنان بیشتر جنبه سیاسی دارد و کمتر به اصلاح رویهها و کم کردن هزینههای کشور توجه میشود. به طور مثال در موضوع قیمت ارز گفته میشود قیمت آن 4200 تومان است و با این قیمت هزینه میشود، اما مشاهده میکنیم که قیمتها ربط چندانی به ارز با این قیمت ندارد. پافشاری بر این تفاوت، یعنی تفاوت ارز رسمی و ارز بازار آزاد موجب افزایش قاچاق و بهرهمندی و رانتخواری عدهای خواهد شد. دولت باید به سمت یکسان ساختن قیمت ارز حرکت کند. باید توجه داشت که در برخی موارد وقتی این سخنان از زبان مسئولان گفته میشود به این خاطر است که مسئول نمیخواهد جایگاه خود را از دست بدهد. باید به دولتیان و دیگر مسئولان گفت که صحبت از کاهش قیمت دلار میکنید اما هنوز در بازار تاثیر کاهش قیمت دلار دیده نشده است. کاهش نیافتن قیمتها به این خاطر است که مابهالتفاوت وجود دارد و به صورت رانت درمیآید.
آرمان