قوانین «حوزه قدرت» باید اصلاح شود
اصلاح نظام انتخابات، قانون مادر است
جامعه ما هنوز اسیر جوسازی میشود
چندی است که برخی از فعالان سیاسی هر دو جناح اصلاحطلب و اصولگرا، درباره بازگشت پوپولیسم و ظهور یک احمدینژاد نوین هشدار میدهند و عوامل متعددی از جمله عملکرد ناموفق دولت در بخش اقتصادی، دعواهای جناحها و طیفهای سیاسی، نارضایتی معیشتی مردم و... را از عوامل عمده بازگشت و جولان موج سواران عوامفریب میدانند. رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است دولت باید به وعدههای خود عمل کند و از سویی باید قوانینی را تصویب کرد تا راه بازگشت پوپولیسم به عرصه سیاسی کشور ناهموار و سخت شود. وی در پایان نسبت به «انباشت مطالبات مردم» به مسئولان هشدار داد. متن گفتوگوی احمد مازنی با در ادامه آمده است که میخوانید.
به گزارش روز نو : یکی از عقلای اصولگرا ضمن هشدار بهاصلاحطلبان مبنی بر اختلاف نداشتن با دولت و پرهیز از به گفته او «تداوم جنگ»، نسبت به ظهور یک احمدینژاد جدید و بازگشت کشور به سال 84 و خطر پوپولیسم هشدار داد. نظر شما در این باره چیست؟
بله امکانش وجود دارد. ما در «عالم امکان» بسر میبریم. در سال 83و 84 شرایطی بهوجود آمد که اکنون در آن بسر میبریم. البته این امر صرفا به جریان اصلاحات و اعتدالیها باز نمیگردد و اصولگرایان هم تاثیر دارند. یعنی از ظرفیت اصلاحطلبان در انتخابات استفاده کردند، اما در عمل به مطالبات اصلاحطلبانه مردم پاسخ نمیدهند. اینکه گفته شود اختلاف بین اصلاحطلبان و اعتدالیها علت ظهور یک پوپولیست دیگری مانند سال84 خواهد بود، موافق چنین تعابیری نیستم. عمل نکردن به وعدههایی که به مردم داده شده است، میتواند به ظهور یک چهره پوپولیست منجر شود و نه اختلاف بین اصلاحطلبان و اعتدالیها.
پس عملکرد و نتیجه کار دولت را موثرتر از اختلافات میدانید که باعث موج سواری عدهای شود؟
بله عملکرد دولت تاثیر بیشتری دارد. اما نقدها و شکوه و گلایهها از دولت هم ممکن است تاثیر منفی در جامعه بگذارد. به جای اینکه مسائل و اختلافات را در اتاقهای دربسته حل کنند این اختلافات را رسانهای کنند و یا به فضای مجازی بکشانند، البته تاثیر دارد، اما عمل نکردن به وعده تاثیر بیشتری خواهد داشت که جامعه به سمت دیگری حرکت کند.
تحلیل شما به عنوان رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، از واکنشهای فرهنگی مردم نسبت به جریان عوامفریب و موج سوار را چگونه ارزیابی میکنید و آیا جامعه ایران به اندازهای رشد کرده است که در عرصه سیاسی فریب عوامفریبی را نخورد؟
ببینید یکی از مشکلات کشور ما این است که با هم تعارف داریم. ما از مردم تعریف میکنیم که ملت با فرهنگ و فرهیختهای داریم و مردم هم از مسئولان تعریف میکنند که نهایتا به شکلگیری نوعی تملق و چاپلوسی دوطرفه منجر شده است. همین امر باعث شده که واقعیتهای جامعه بیان نشود. واقعیت این است که هم مردم و هم مسئولان ظرفیت تحت تاثیر قرار گرفتن در برابر جنگ روانی، القائات و فضا سازیها قرار بگیرند. بنابراین هر چقدر هم مردم رشد فرهنگی داشته باشند؛ که البته فقط مختص ایران نمیشود، باز هم تحت تاثیر جنگ روانی و عوامفریبی قرار میگیرند.
بنابراین همچنان پتانسیل ظهور و گرایش به پوپولیسم و القائات مخرب آنها در جامعه ایران وجود دارد؟
بله همه انسانها در معرض چنین تاثیرپذیریهایی قرار دارند.
راهکار خنثی سازی این تبلیغات و القائات از سوی سیاسیون چیست؟ به تعبیری کنشگران سیاسی به چه شکل میتوانند ضربات این تبلیغات و عوامفریبی را کاهش دهند؟
تصور میکنم یکی از راهکارها این است که رهبران جامعه، مسائل را بسیار شفاف و صریح با مردم در میان بگذارند. تهدیدهای داخلی و خارجی، فرصتها، نقاط ضعف و قوت را برای مردم تبیین کنند. رابطه شفاف بین مردم و مسئولان راهکاری است که میتواند از حاکمیت پوپولیسم در جامعه جلوگیری کند. بحث بعدی وضع قوانینی است که حلقههای دموکراسی در ایران را تکمیل کند. برای مثال اصلاح قانون انتخابات میتواند تکلیف اقلیت و اکثریت را در عرصه سیاسی کشور مشخص کند. این امر میتواند کرسیهای احزاب و گروهها را در انتخابات مختلف از جمله پارلمان، به نسبت آرای هر حزب توزیع شود که میتواند ترکیبی از نظام اکثریتی و تناسبی باشد شکل بگیرد که نیاز جامعه امروز ایران است. حزبی شدن انتخابات هم امر مهمی است که میتواند از ظهور ناخواسته پوپولیسم جلوگیری کند. عمده مشکلات کشور در حوزه قدرت است. یعنی افراد بدون آنکه مسئولیت کاری را بر عهده بگیرند، اختیاراتی را دارند که در مقابل آن اختیارات هم پاسخگو نیستند و چون حزبی نیستند و در ساختار احزاب رشد نکردهاند در انتخابات از این گونه افراد برای مجلس یا شوراها استفاده میشود. که ما باید به سمت انتخابات حزبی پیش برویم. بحث بعدی و مهم برای جلوگیری از ظهور عوامفریبی در عرصه سیاسی کشور، تامین نیازهای معیشتی طبقات محروم و طبقهبندی متوسط جامعه است. اگر نیازهای طبقات پایین جامعه برطرف نشود، تحت تاثیر پوپولیسم شعارهای عوامفریبانه قرار خواهند گرفت. مثلا جذب شعار «نفت بر سر سفره» میشوند و یا از شعارهای پول پاشی در جامعه استقبال میکنند. طبقه متوسط جامعه هم هنگامی که احساس عزت و احترام نکنند، تحت تاثیر شعارهای عوامانه قرار میگیرند و ضمن آنکه برای طبقه ثروتمند هم باید زمینه سرمایهگذاری و کم کردن خطرپذیری سرمایهگذاری آنها را کاهش داد. نکته دیگر اینکه در سطوح مختلف جامعه باید گفتوگوی ملی و مفاهمه عمومی شکل بگیرد. البته تفاهمی که با گفتوگو حاصل شود تا همه ظرفیتهای کشور را برای رفع مشکلات داخلی و مقابله با مشکلات خارجی بهکار گرفت. این کارها و سامان دادن این امور به انجام برسد، میتوان امیدوار بود که از خطر پوپولیسم و لُمپنیسم [سیاسی] عبور کرد و کشور را از هجمه مغولوار این جریان انحرافی نجات داد.
امکان و بستر تصویب قوانین، طرحها یا لوایح مدنی در این مجلس و با توجه به حواشی که در جریان تصویب لوایح FATF برای نمایندگان بهوجود آمد، تا چه حد قابل تصور است؟
قانون مادر در هر کشوری، قوانینی است که حوزه قدرت را شامل میشوند. ببینید؛ بیماری کشورمان سیاسی است که به بخشهای دیگر هم سرایت کرده و تحت تاثیر قرار داده است. بنده قانون انتخابات و اصلاح نظام انتخابات را قانون مادر میدانم، اما در کنار آن قوانینی مثل ساماندهی تجمعات و راهپیماییها که در دست تهیه و کار است، به کمیسیون شوراها ارجاع شده است. یا ساماندهی نظامهای صنفی، NGOها و غیره که در فرصت باقی مانده در مجلس دهم، بتوانیم اینها را تصویب کنیم. اینها همه کمک میکند کشور ضمن اینکه در برابر تهدیدهای خارجی ایمن بماند از خطر گرایشهای انحرافی و تمایل مردم به عوامفریبان که از انباشت مشکلات و مطالبات و درخواستهای مشروع مردم سوءاستفاده میکنند نیز مصون بماند.
ارمان