روزنو : دو موضع متفاوت درهمین یکی دو روز گذشته... یک موضع از سوی محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران و دیگری از سوی بهرام قاسمی سخنگوی این وزارتخانه .
از سویی ظریف می گوید: «حتما اگر دولت سعودی آمادگی این را داشته باشد که با عقلانیت نسبت به روابط خارجی رفتار کند، درهای جمهوری اسلامی به روی همسایگانش همیشه باز است و آماده هستیم و امیدواریم که رفتار مثبتی که در حج داشتند به سایر حوزه‌های روابط دوجانبه هم تسری پیدا کند. در حج امسال رفتار بهتر بوده حتما ما از این استقبال
می کنیم و حتما اگر دولت سعودی آمادگی این را
داشته باشد که به صورت معقول وارد یک مذاکره سیاسی شود جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه در را بر چنین مذاکره سیاسی نبسته است. اما این واقعیت را هم باید بپذیریم که دولت سعودی در روابطش با ایران حج را از روابط دو جانبه همواره جدا کرده است. »
به گزارش روز نو :اظهاراتی مثبت در شکل و شمایل یک دعوت به مذاکره با سعودی‌ها .
و از آن سو یک بیانیه تند علیه اروپا از سوی سخنگوی وزارت خارجه ایران. البته این واکنش هم جوابی است به لودریان وزیرخارجه فرانسه که اظهار کرده بود :« ایران نمی‌تواند مانع مذاکرات درباره موضوعاتی همچون برنامه موشک‌های بالستیک یا کشمکش‌های خاورمیانه شود.»این جمله باعث شد تا روز گذشته بهرام قاسمی
سخنگوی وزارت کشورمان اعلام کند :
« در شرایطی که نتایج آن همه تلاش و کوشش همه جانبه ایران و دیگر قدرت‌های جهانی با قلدری
و از سر زیاده خواهی توسط برخی شرکای وزیر امور خارجه فرانسه و به سادگی در برابر عدم توانایی آنان نقض می شود و دولتمردان اروپایی هم بیشتر تاکنون به اعلام مواضع سیاسی و تکرار آنها بسنده کرده و نتوانسته اند در جهت ارائه تضمین‌های لازم و کافی مورد انتظار اقدام چشمگیری برای حفظ یک توافق بین المللی - که به عنوان مهمترین دستاورد دیپلماسی عصر حاضر به شمار می رود - به عمل آورند، دلیل، ضرورت، اعتبار و اعتمادی برای مذاکره آنهم برای موضوعات غیرقابل مذاکره باقی نمی ماند. وزیر امور خارجه فرانسه می داند که در این شرایط و بر اساس تفاهمات انجام شده قبلی، آنان را گزیر و گریزی از انجام تعهدات شان نیست و ایران و ایرانی را نیز تا عدم انجام تمامی تعهدات آنان هیچ گزیری و گریزی از بی اعتمادی به آنان نیست. »
سخنانی که نه تنها پاسخی است به لودریان بلکه حمله ای است به عملکرد اروپایی‌ها در طی ماه‌های پس از خروج ترامپ از برجام .
 
> این نخستین بار نیست
اما این نخستین باری نیست که ایران بنا به شرایط از یک سو درباره درهای باز ایران برای مذاکره با عربستان می گوید و از طرفی با کنایه و طعنه‌های تند علیه اروپا .
مثلا حسن روحانی هم درست زمانی که به اروپا و آمریکا هشدار می داد ایران علاوه بر تنگه هرمز، تنگه‌های دیگری هم برای بستن دارد و در صورت اعمال تحریم‌های نفتی، ممکن است چنین اقداماتی انجام دهد، درباره آمادگی کشور
برای سخن گفتن باسعودی‌ها نیز سخن گفت .
یا زمانیکه محمد جواد ظریف در بزرگداشت
آیت الله‌هاشمی بیان کردکه یکی از اقدامات موثر
مرحوم‌هاشمی مذاکرات ثمر بخش با عربستانی‌ها بود، از اینکه اروپایی‌ها آن طور که باید در تداوم برجام جدی نیستند سخن به میان آورد .
کنایه زدن‌های پیاپی به اروپا در مقابل آغوش باز
ایران برای دوستی با عربستان، از نگاه عده‌ای اتخاذ یک استراتژی جدید در سیاست خارجه ایران است.
از آن جا که بسیاری در شرایط فعلی، ایران و اروپا را دو دوست می‌پندارند، حملات تند کشورمان به اروپا را غیر قابل درک می دانند . از سویی عده ای می پرسند در شرایطی که سعودی‌ها جزو محور سه گانه متخاصم آمریکا ، اسرائیل و عربستان هستند چرا باید تا این حد به آن‌ها برای برقراری رابطه اعلام آمادگی شود؟
 
> عربستانی‌ها هرگز نمی پذیرند چون...
داوود هرمیداس استاد حقوق بین الملل با تاکید بر اینکه تا زمانی که تحریم‌های آبان ماه آمریکا علیه ایران اعمال نشود، عربستانی‌ها تمایلی به مذاکره با ایران نخواهد داشت، به آفتاب یزد گفت: «عربستان به شدت خواهان اعمال تحریم‌ها علیه ایران است. بنابراین اینکه فکر کنیم رابطه ای بین دوکشور درخواهد گرفت، چنین نیست.»
باوند درباره اینکه چرا با علم به این موضوع که اظهار تمایل مذاکره با عربستان بی فایده است، ایران بارها چنین موضوعی را درخواست کرده است ، اظهارداشت:« ایران از مدت‌ها قبل با عنوان حل مشکلات و دوستی با همسایگان چنین اظهار تمایلی می کرد و دراینباره بارها نام عربستان را ذکر کرده است . بعد از ماجرای سفارت عربستان درایران، این اظهار تمایل به طور مرتب شده بود که به هر حال به سرانجام نرسید ، بدیهی است که در شرایط فعلی که موضوع تحریم‌های ایران در میان است، قابل پیش بینی است که سعودی‌ها تمایل به مذاکره نداشته باشند. آن‌ها بارها از تصمیمات ترامپ مبنی بر تحریم ایران حمایت کرده اند . عربستان روزشماری می کند که هرچه زودتر تحریم‌های ما آغاز شود.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا بعد از اعمال تحریم‌های جدید ایران در آبان ماه، ممکن است عربستان و ایران مذاکره کنند، اظهار کرد: «طبیعتا بعد از این تحریم‌ها، سعودی‌ها گستاخ تر
می شوند . عربستان روی چند موضوع در باره مذاکره با ایران امتیاز می خواهد . بحث در باره تنگه هرمز و باب المندب و عدم از استفاده از موشک‌های جدید ایران ، از جمله آن‌هاست . اما یکی از مهم ترین این خواسته‌ها این خواهد بود که ایران از یمن ، عراق ، سوریه و لبنان خارج شود .
این موضوع هم چیزی نیست که فورا از سوی کشورمان پذیرفته شود، ایران در این کشورها هزینه مالی و جانی داده است.»
 
> صلح طلبی مان را نشان می دهیم
علی خرم دیگر استاد حقوق بین الملل نیز در مورد تلاش ایران در برقراری رابطه با عربستان به آفتاب یزد می گوید: «در رابطه با عربستان هر اقدام مثبتی ، هم به نفع ایران ، هم به نفع عربستان و هم به نفع منطقه است .»
وی تاکید می‌کند: «عربستان تمایلی برای برقراری رابطه با کشورمان نشان نمی‌دهد اما این موضوع دلیل نمی شود تا ایران صلح طلبی و حسن همجواری خود را با عربستان نشان ندهد ، اینکه ایران به جهان ثابت کند همواره مثبت است و تلاش دارد روابطش با عربستان را گسترش دهد، اهرمی است علیه اقدامات خصمانه عربستان . ایران هرچه دراین زمینه اظهار تمایل کند برای کشورمان مفید است و عربستان را گیر می اندازد .
اگر عربستان با ایران به مذاکره تن داد که
چه بهتر. در غیر اینصورت نیز ایران نمایش خوبی از صلح به جای گذاشته است .»
بسیاری اظهار می کنند که درچنین شرایطی، ایران که می داند سعودی‌ها متحد
بلامنازع اسرائیل و آمریکا علیه ایران هستند ، تلاش دارد تا یک ضلع ازاین مثلث را به سمت خود متمایل کند .
موضع ایران و اسرائیل در مقابل هم مشخص است. از سویی کشورمان در دوران ترامپ هم موضع‌اش مشخص شده است. در این بین تنها ضلع عربستان است. بهانه‌های متفاوتی بین دوکشور وجود دارد که می تواند روابط خاص فعلی را اندکی تسکین دهد؛ بهانه‌هایی مثل همسایگی ،
دین ، حج و... با این حال از نظر کارشناسان چنین برمی‌آید که احتمال برقراری رابطه بااین کشور در دوره بن سلمان و در آستانه تحریم‌های جدید علیه ایران صفر است ، اما مسئولین ما با اعلام اینکه آمادگی مذاکره با سعودی‌ها را دارند،
می توانند حسن نیت و نگاه صلح آمیزانه شان را به جهان ثابت کنند.
 
> آن قول‌ها
اما اگر ایران به دنبال نمایش صلح طلبی خود است، پس موضع گیری‌های تند اخیرش نسبت به اروپا از برای چیست؟ آیا این مواضع و کنایه‌ها را باید به معنای دلسردی مقامات کشورمان از قاره سبز بدانیم؟
هرمیداس باوند در اینباره اظهار می‌کند: «اروپا همواره مسئله موشک‌ها، دخالت در کشورهای همسایه و حمایت از تروریسم که معنایش کمک‌های ما به حماس و جهاد اسلامی است را پیرامون ایران مطرح کرده است. در حال حاضر اروپایی‌ها وسواس خاصی روی استفاده ایران از موشک‌های IBM قاره پیما دارند و در این مورد مواضع همسویی با آمریکا گرفته اند. آمریکایی‌ها معتقدند سیستم‌های موشکی مرتبط با مسائل هسته ای است از همین رو وزیر خارجه فرانسه نیز اخیرااظهاراتی درباره این موضوع داشت که واکنش مقامات ایران را شاهد بودیم . در کنار این موارد اکثر شرکت‌های فعال در ایران، کشورمان را ترک کردند. آن قولی هم که اروپا به ما داد تا یک نهاد مالی بدون تعامل با آمریکا ایجاد کند تا خارج از تحریم‌های مضاعف بتوانیم با آن ارتباط داشته باشیم نیز تاکنون محقق نشده است. اروپایی‌ها اظهارداشتند که یک سوم نفت ایران را می خرند اما کجدار و مریز رفتار می کنند . آن‌ها تنها به شرکت‌های کوچک توصیه می کنند درایران بمانند و شرکت‌های کوچک نیز از لحاظ انتقال تکنولوژی نمی توانند امیدی برای ایران باشند. این‌ها را درکنار این بگذارید که آن‌ها دائما موضوعات جدیدی علیه ما مطرح می کنند که معنای عقب نشینی از مواضع حمایتی قبلی شان دارد ..»
 
> به شرق هم امیدی نیست
از هرمیداس باوند پیرامون اینکه سیاست ایران در چنین شرایطی باید چگونه باشد، می‌پرسیم، می گوید : «نگاه به شرق هم فایده ای برای ایران نداشته است . هندوستان قبلا اعلام کرده بود نفت ایران را بارقم بیشتری خریدار است اما شاهد کاهش خرید نفت از سوی این کشور هستیم . ژاپن و کره جنوبی و .... هم که نفت‌شان را از آمریکا خریده اند . چین هم با وجود حمایتش از ایران 600 میلیارد دلار صادرات با آمریکا دارد .
بنابراین نگاه به شرق نیز چندان امیدوار کننده نیست. در مجموع تنها امیدی که به خنثی سازی تحریم‌های آمریکا وجود دارد ، اروپا بود که در زمینه اروپا نیز اما و اگرهایی به وجود آمد .»
 
> کف روی آب را می بینیم
علی خرم اما درباره مواضع ایران نسبت به اروپا، انتقادات را متوجه مسئولین ایران هم می داندو می‌گوید: « اروپایی‌ها اگر می خواهند گام‌هایی را برای تداوم برجام بردارند باید دستاوردهایی را نیز در مقابله با ترامپ به دست آورند. اسرائیل و آمریکا مرتبا روی اروپا فشار می آورند تا اروپا دست به هیچ اقدامی به نفع ما نزند. متاسفانه مسئولین ما در چنین شرایطی در صدد این برنیامده اند که ببینند چه عوامل پشت پرده ای در حال منصرف کردن اروپا است. ایران باید جلو این عوامل را بگیرد نه اینکه به آن دامن بزند.»