استفاده از مدیران مستهلک موجب استمرار ناکارآمدی است

آرمان- علی خوشنام: چالش پدید آمده با استعفای محمدعلی نجفی از شهرداری با تعیین سرپرست شهرداری توسط شورای شهر تا حدی به پایان رسید. با تاکید نجفی بر استعفا، روز گذشته استعفای او مورد پذیرش قرار گرفت و سمیع‌ا... حسینی مکارم در 21 فروردین به‌عنوان سرپرست معرفی شد. در همین راستا با علی نجفی‌توانا حقوقدان گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید.

به گزارش روز نو :شورای شهر در نهایت استعفای نجفی را پذیرفت و طی حکمی حسینی مکارم را به‌عنوان سرپرست شهرداری تهران منصوب کرد. با توجه به شائبه‌هایی که در رابطه با استعفای آقای نجفی وجود داشت و مسائل پیش آمده، ارزیابی شما چیست؟

در راستای رعایت حقوق و تکالیف قانونی و در نهایت با اصرار آقای دکتر نجفی، شورای شهر تهران با استعفای ایشان موافقت نمود و در واقع چالش به وجود آمده در خصوص بروز اتهام نسبت به احترام به حقوق اشخاص و تکلیف قانونی در موافقت یا عدم موافقت با استعفای شخص منصوب، خاتمه یافت. اما آنچه کماکان پنهان مانده است استعفای شخص آقای شهردار تهران است که در نهایت سوالی بزرگ در افکار عمومی ایجاد کرده است. خوشبختانه دادستان محترم کل کشور با ورود به این مساله که می‌تواند با اموری مانند سوءمدیریت، سوءرفتار و یا فساد رابطه داشته باشد، وظیفه قانونی برای روشن کردن اتهامات مطروحه در خصوص عملکرد مدیریت سابق شهرداری را عهده‌دار شده و در این مسیر شاید با روشن شدن نکاتی علت واقعی استعفای شهردار هم مشخص شود. اگر چنین نشود این سوال در افکار عمومی نهادینه خواهد شد که شهردار شاید به‌علت فشارهای بیرونی از سوی کسانی استعفا داده که نگران پیگیری‌ها و افشاگری‌های آقای نجفی در خصوص برخی سوءاستفاده‌های احتمالی در دوره قبل از ایشان هستند. به هر حال، حالا که با رفتن دکتر نجفی زمینه‌ای فراهم شده است که ابهامات روشن و به سوالات پاسخ داده شود. اقتضا دارد که مراجع نظارتی و قضائی در این خصوص نسبت به شفاف‌سازی امور اقدام کنند زیرا در کنار بسیاری از پدیده‌های مبهم در مورد عملکرد برخی مدیران، این شرایط می‌تواند موجب تضعیف اعتماد عمومی گردد. امیدواریم که این موضوع با جدیت مورد عنایت قرار گیرد.

از انتهای سال گذشته آقای نجفی بر استعفای خود اصرار داشت تا اینکه روز گذشته شورای شهر به استعفای دوم نجفی رأی مثبت داد. ارزیابی شما از ظرفیت‌های قانونی در رابطه با رفتار شورای شهر در مخالفت با استعفای شهردار چیست؟

انتصاب افراد در مسئولیت‌های مربوط به نهادها و خدمات عمومی در چهارچوب ضوابط مقرر انجام می‌شود. پذیرش این مسئولیت توسط افراد، در حقیقت پذیرش مصوبات و مقررات حاکم در چنین انتخاب و نصبی است. شورای شهر برای آقای نجفی به‌عنوان شهردار تهران تکالیف و حقوقی مقرر کرده و تکلیفی تعیین شده بود. همانا اداره امور در چهارچوب قانون به‌صورت بهینه و با رعایت استانداردها در محدوده کلانشهر تهران است و حقوق و امتیازاتی که برای شهردار مقرر شده، شامل مباحث مادی و حق‌الزحمه پرداختی و مواردی خواهد بود که با تهیه سازوکارها و ابزار اجرای این مسئولیت‌ و اعمال مدیریتی که برای آن منصوب شده است، ارتباط دارد. در این فرآیند قانونگذار هم برای نهاد ناصب و هم شخص منصوب ضوابطی تعیین کرده است که رعایت آن از سوی ناصب و منصوب الزامی است.

به‌نظر شما دلایل عنوان شده برای استعفای نجفی قانع‌کننده بوده است؟

دلایل استعفای شهردار کاملا روشن نشده است. از یک طرف ایشان متوسل به بیماری و تبعات و مشکلات ناشی از آن شده و آن را مانعی برای انجام تکالیف خود عنوان کرد و از طرف دیگر اعلام علنی مشکلات و واگذری و حیف و میل‌ها و بذل و بخشش‌ها و در چهارچوب کلی برقراری رانت و فساد را مطرح می‌کند که موجب اعمال فشار به وی شده و نهایتا او را مجبور به پیدایش بهانه و توسل به آن برای استعفا کرده است.

یعنی اعضای شورا با استناد به این موارد استعفای نجفی را پذیرفتند؟

اینگونه نیست که هر شخص منصوبی به‌راحتی بتواند از سمت خود استعفا کند، زیرا امر نصب و انتصاب، هم برای نهاد ناصب و هم برای مردم و افکار عمومی مستلزم هزینه‌های مادی و معنوی خواهد بود. هرچند شورا حق لازم برای پذیرش یا عدم پذیرش استعفا را دارد اما اگر این بیماری به‌گونه‌ای باشد که ادامه این وظیفه را غیرممکن کند، شرایط فرق می‌کند. این بیماری همانگونه که آقای نجفی اعلام کرده است مانع از اجرای وظایف می‌شود لذا شورای شهر به بازنگری در رأی خود پرداخت چرا که هنگام انتصاب، هم سلامت روحی روانی و هم سلامت جسمی برای شخص منصوب پیش‌بینی شده است. اتفاقا در صورتی که بیماری ادامه وظایف نجفی را تحث‌الشعاع قرار دهد، حتی اگر خود شهردار استعفا نمی‌داد، شورای شهر باید ضمن تعیین شخص جایگزین، شخص شهردار را از سمت خود برکنار می‌کرد.

پیشنهاد شما به شورا برای انتخاب شهردار بعدی چیست؟

استفاده از مدیران قدیمی و امتحان پس داده موجب استمرار ناکارآمدی خواهد شد و بهتر این است که برای مدیریت از جوانان سالم و کارآمد و شجاع استفاده شود ولی در عین حال از مدیران باسابقه که توانایی اداره امور کشور در بخش‌های مختلف را دارند نباید غافل بود. کشور به‌صورت جناحی اداره می‌شود؛ به‌صورت جناحی با قطار و هواپیما و کشتی می‌آیند و افراد جناح دیگر با این ابزار خارج می‌شوند. مسلما جناحی که خارج می‌شود، آرام نمی‌گیرد و سعی در نقد مدیریت جدید، افشاگری رفتارهای خلاف قانون و حتی اتهام‌زنی مستند یا غیرمستند نسبت به گذشته این افراد خواهد داشت. مدیر منصوب در شرایط فعلی با فساد مواجه خواهد بود. جست‌وجو و پیگیری فسادها وظیفه مدیران شجاع است. اگر چنین مستمسکی در خفا و پنهانی مورد نظر آقای نجفی بوده است و این شیوه که به جای ایستادگی و ادامه پیگیری‌ها استعفا داده باشد، پذیرفتنی نیست. این فرار از مسئولیت است که نه در اخلاق سیاسی و نه در قوانین حاکم در کشور، مورد پذیرش نخواهد بود. امروز روز مبارزه با بداخلاقی‌ها، ناکارآمدی و قانون‌شکنی‌هاست. امروز اگر مدیران شانه خالی کنند با شرایطی که در مملکت در مسائل اقتصادی و فرهنگی و دعوای جناحی وجود دارد هیچ‌ قدرت و مقاومتی در برابر دشمن خارجی یا شرایط بد داخلی وجود نخواهد داشت. امروز نباید جا زد بلکه باید به پیش رفت.

آقای دادستان هم از رأی مخالف شورا به استعفای نجفی در دور اول انتقاد کردند.

تذکر ایشان به شورای شهر دائر بر ضرورت پذیرش استعفای آقای دکتر نجفی، شهردار تهران، لازم به توضیح است که با توجه به استقلال قوا این نحوه بیان ممکن است شائبه‌هایی ایجاد کند و حمل بر دخالت یک قوه در قوه دیگر شود، زیرا قوه قضائیه براساس اصل یکصد و پنجاه و شش به بعد وظیفه رسیدگی به دادخواهی و اختلافات حقوقی مردم و همچنین جرائم کیفری را دارد و تا زمانی که جرمی اتفاق نیفتاده است دخالت قوه قضائیه در قوای دیگر فاقد محمل حقوقی است مگر آنکه برآیند اقدامات مدیران یا شوراها تعرض به قانون و ارتکاب جرم باشد که در این صورت دادستان محترم کل می‌تواند به‌عنوان مدعی‌العموم دستور پیگیری و تعقیب اقدامات مجرمانه را بدهد و به همین ترتیب قوای دیگر نمی‌توانند برخلاف قانون در امور مربوط به قوه قضائیه دخالت کنند. لذا به‌نظر می‌رسد که شورای شهر در چارچوب قانون اختیار کامل را با لحاظ مطالبی که به آن اشاره شد، برای ارزیابی استعفا، قبول یا رد آن دارد.