نادر قاضی‌پور
پشت‌پرده‌ناموفق‌سه‌استیضاح
روزنو :به‌رغم فراز و نشیب‌های بسیار در مجلس شورای اسلامی برای استیضاح وزرای دولت در نهایت استیضاح سه وزیرکار ورفاه اجتماعی، راه و شهرسازی و کشاورزی ناکام ماند. این در حالی است که جنجال و هیاهوی زیادی درباره این استیضاح‌ها به وجود آمده بود و پس از ناموفق بودن این استیضاح‌ها انتقاد‌های زیادی به بخش‌هایی از نمایندگان مجلس مطرح شد. بسیاری از تحلیل گران سیاسی با انتقاد از رویکرد دوگانه برخی از نمایندگان مجلس در ماجرای استیضاح‌ها معتقد بودند که مجلس وقت و هزینه خود و مردم را برای این استیضاح‌ها به هدر داده است. با این وجود نکته مهم در این زمینه عملکرد فراکسیون امید در ماجرای این استیضاح‌ها بود. به نظر می‌رسید برخی از نمایندگان فراکسیون امید از طراحان اصلی این استیضاح‌ها بودند اما در لحظه آخر به توصیه رهبران خود تغییر موضع دادند و رویکرد دیگری در پیش گرفتند. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی پشت پرده ناموفق بودن استیضاح سه وزیر با نادر قاضی‌پور از نمایندگان فعال در این استیضاح‌ها گفت‌وگو کردیم که در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
به‌رغم فراز و نشیب‌های بسیار در مجلس شورای اسلامی برای استیضاح وزرای دولت در نهایت استیضاح سه وزیرکار ورفاه اجتماعی، راه و شهرسازی و کشاورزی ناکام ماند. این در حالی است که جنجال و هیاهوی زیادی درباره این استیضاح‌ها به وجود آمده بود و پس از ناموفق بودن این استیضاح‌ها انتقاد‌های زیادی به بخش‌هایی از نمایندگان مجلس مطرح شد. بسیاری از تحلیل گران سیاسی با انتقاد از رویکرد دوگانه برخی از نمایندگان مجلس در ماجرای استیضاح‌ها معتقد بودند که مجلس وقت و هزینه خود و مردم را برای این استیضاح‌ها به هدر داده است. با این وجود نکته مهم در این زمینه عملکرد فراکسیون امید در ماجرای این استیضاح‌ها بود. به نظر می‌رسید برخی از نمایندگان فراکسیون امید از طراحان اصلی این استیضاح‌ها بودند اما در لحظه آخر به توصیه رهبران خود تغییر موضع دادند و رویکرد دیگری در پیش گرفتند. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی پشت پرده ناموفق بودن استیضاح سه وزیر با نادر قاضی‌پور از نمایندگان فعال در این استیضاح‌ها گفت‌وگو کردیم که در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
به گزارش روز نو : چرا با وجود هیاهوی زیاد درباره استیضاح سه وزیر کابینه آقای روحانی در نهایت هیچ کدام از استیضاح‌ها موفق نبود؟
در استیضاح‌های اخیر نمایندگان اصلاح‌طلب فراکسیون امید و همچنین نمایندگان مستقل مجلس به دنبال استیضاح وزرای کابینه بودند و از جمله افرادی بودند که روی استیضاح وزرای دولت پافشاری و اصرار داشتند. در این بین آقای تاجگردون با دار و دسته اش از یک طرف و از طرف دیگر آقای وکیلی و نمایندگانی که با ایشان هم رأی بودند میدان‌دار اصلی استیضاح وزرای دولت بودند. این افراد از ما نیز درخواست کردند که با آنها در استیضاح وزرای دولت همکاری کنیم که ما نیز به درخواست آنها پاسخ مثبت دادیم. به همین دلیل نیز موضوع استیضاح در مجلس مطرح شد و در نهایت اعلام وصول شد. با این وجود هنگامی که استیضاح اعلام وصول شد و وزرا در صحن علنی مجلس برای پاسخگویی به نمایندگان حاضر شدند از بالا به این افراد دستور داده شد که از استیضاح منصرف شوند و به بقای وزرای مورد نظر رأی بدهند. تا قبل از حضور وزرا در صحن مجلس قرار بود برخی از این افراد و از جمله آقای وکیلی علیه عملکرد وزرا صحبت و انتقادات خود را مطرح کنند. با این وجود در لحظه آخر آقای عارف اجازه صحبت به این افراد را نداد و در نهایت این افراد برخلاف وعده‌هایی که به ما دادند در استیضاح مشارکت نکردند و پشت تریبون مجلس قرار نگرفتند. در نتیجه ما با طناب پوسیده نمایندگان اصلاح‌طلب و مستقل مجلس به ته چاه رفتیم و در نهایت تنها ماندیم. نکته جالب در این زمینه این بود که کسانی که پشت تریبون مجلس قرار گرفتند و در مخالفت با وزرا صحبت کردند در نهایت به وزرا رأی موافق دادند و با استیضاح مخالفت کردند.
این افراد چه کسانی بودند؟
برخی از اعضای فراکسیون امید بودند که بنده از نام بردن آنها معذورم. با این وجود بنده به چشم خود دیدم که یکی از افرادی که در پشت تریبون مجلس قرار گرفت و در مخالفت با وزرای دولت صحبت کرد در نهایت رأی موافق به وزرا داد و برخلاف آنچه قبلا نشان داده بود عمل کرد.
چرا اعضای فراکسیون امید که خود طراح استیضاح بودن در لحظه آخر رویکرد دیگری در پیش گرفتند و با استیضاح مخالفت کردند؟
ما لحظه‌ای که متوجه شدیم اعضای فراکسیون امید قصد ندارد به استیضاح رأی موافق بدهند با آنها صحبت کردیم. با این وجود این نمایندگان عنوان می‌کردند که این یک تصمیم فراکسیونی و تشکیلاتی است و ما نمی‌توانیم خارج از چارچوب‌های فراکسیونی عمل کنیم و به همین دلیل با استیضاح‌ها مخالف هستیم. به نظر می‌رسد از بالا به این نمایندگان این دستور داده شده که از استیضاح وزرا منصرف شوند و این نمایندگان نیز این دستور را پذیرفته بودند.
سه وزیر مورد استیضاح به چه‌اندازه از لابی برای بقا در سمت خود استفاده کردند؟براساس برخی از اخبار منتشره آقای ربیعی و آخوندی از لابی گسترده‌ای در مجلس شورای اسلامی برخوردار بودند. آیا این مساله صحت داشت؟
به صورت کلی تصمیم گیری‌های مهم در مجلس شورای اسلامی تحت تاثیر لابی‌های صورت گرفته رخ می‌دهد و کسی نمی‌تواند این واقعیت را نادیده بگیرد. این وضعیت درباره طرح‌های مطرح شده در صحن علنی مجلس و همچنین لوایح نیز وجود دارد. بسیاری از این لابی‌ها نیز با وعده‌هایی مانند دادن پست و مقام، کمک به وضعیت منطقه نمایندگان، سفر خارجی، استخدام و... صورت می‌گیرد. در استیضاح‌های اخیر نیز لابی‌های گسترده‌ای در مجلس صورت پذیرفت و وزرا و افراد وابسته به وزرا به شکل‌های مختلف با نمایندگان صحبت کردند. این در حالی است که آقای آخوندی تاکنون سه بار در مجلس استیضاح شده و هر بار نیز موفق شده از نمایندگان مجلس رأی اعتماد بگیرد. در نتیجه این مساله نشان می‌دهد که وزارت راه و شهرسازی نیازمند رویکرد جدیدی در مدیریت خود و توجه جدی‌تر به دغدغه‌های مردم در این زمینه است.
ماجرای اختلاف آرا در استیضاح آقای ربیعی چه بود؟ آیا نمایندگان مجلس از شمارش آرا اطمینان خاطر داشتند؟ شما در این زمینه به شمارش آرا نظارت داشتید؟
آقای پزشکیان و آقای فرهنگی به خوبی به این مساله نظارت داشتند و هیچ مشکل خاصی در این زمینه وجود نداشت. به هر حال افرادی که مسئول نظارت شمارش آرا هستندنماینده مردم هستند و هر آنچه به ضرر مردم باشد انجام نخواهند داد. نکته دیگر اینکه در شمارش آرا از هر سه فراکسیون مجلس نماینده وجود دارد و نمایندگان فراکسیون‌های مجلس به خوبی به روند شمارش آرا نظارت می‌کنند. در نتیجه هر آنچه به عنوان نتیجه شمارش آرا در تریبون مجلس عنوان می‌شود مورد تایید همه نمایندگان مجلس است. در این قضیه این وضعیت به همین شکل بود و نمایندگان فراکسیون‌های مختلف مجلس در روند شمارش آرا حضور داشتند.
چرا آقای آخوندی در هر سه استیضاح قبلی موفق شده از مجلس رأی اعتماد بگیرد؟ چرا استیضاح ایشان مطرح شد و چه اتفاقی رخ داد که ایشان موفق شدند برای بار سوم نیز از مجلس رأی اعتماد بگیرند؟
عدم توانایی در مواجهه با بحران‌های موجود در سیستم حمل و نقل کشور، عدم پاسخگویی مناسب به مردم، عدم نظارت بر سیستم ناوگان هوایی و ریلی از مهمترین دلایل استیضاح وزیر ر اه و شهرسازی بود. نمایندگان مجلس به عنوان نماینده مردم خود را در برابر جان باختگان قطار مشهد- تبریز، کشته شدگان جاده‌ای و سقوط هواپیما مسئول می‌دانند. این اتفاقات ناگواری بوده که باعث داغدار شدن مردم و ناراحتی آنها شده است. این وضعیت درباره حادثه دیدگان زلزله کرمانشاه نیز وجود دارد و هنوز زلزله زدگان سرپل ذهاب در چادر زندگی می‌کنند. آقای آخوندی مسکن مهر را پنج سال است نگه داشته است. اگر ایشان کلنگ می‌زد در عرض پنج سال مسکن مهر را تمام می‌کرد نه اینکه به منافع ملی آسیب می‌زد. در ابتدا نیز بسیاری از نمایندگان با استیضاح آقای آخوندی موافق بودند و عنوان می‌کردند علاوه براینکه خود به استیضاح ایشان رأی می‌دهند دیگران را نیز به این مساله ترغیب می‌کنند. با این وجود در عمل این اتفاق رخ نداد و این افراد به وعده‌هایی که می‌دادند عمل نکردند.
آیا این تغییر رویکردها در وجهه مجلس شورای اسلامی در بین افکار عمومی تاثیر منفی نمی‌گذارد؟ این در حالی است که پس از ناموفق بودن سه استیضاح اخیر بسیاری از مردم و رسانه‌های گروهی با انتقاد از اینکه مجلس نباید وقت و هزینه خود را صرف این استیضاح‌های ناموفق می‌کرد به مجلس انتقاد داشتند. دیدگاه شما در این زمینه چیست؟
به نظر من مردم نباید نگران و ناراحت باشند. بدون شک مطرح شدن این استیضاح‌ها و حضور وزرا در مجلس دارای پیامی مهم بوده است. نخست اینکه مردم احساس می‌کنند که نمایندگانی که به مجلس فرستاده‌اند نسبت به مشکلات آنها حساسیت دارند و اجازه نمی‌دهند مسئولانی که دچار ناکارآمدی و ناتوانی در مجموعه مدیریتی خود هستند همچنان به کار خود ادامه بدهند. بدون شک استیضاح‌های صورت گرفته تنها برای منافع مردم و حل مشکلات آنها صورت گرفته است. نکته دوم اینکه مطرح شدن این استیضاح‌ها هشدار و زنگ خطر بزرگی برای مدیرانی است که احساس می‌کنند همواره در پشت میز ریاست خود خواهند نشست. استیضاح‌های صورت گرفته نشان داد که هیچ مدیر ناتوان و ناکارآمدی در حاشیه امنیت نیست و مردم و نمایندگان آنها به خوبی نسبت به عملکرد آنها نظارت دارند. بنده در پشت تریبون مجلس و در مخالفت با آقای آخوندی نیز عنوان کردم که ایشان دارای روحیه خاصی است و مردم با چنین مدیرانی مشکل دارند. مدیران مختلف نباید خود را در حاشیه امنیت ببینند و این زنگ خطر همواره باید در مقابل آنها وجود داشته باشد که اگر عملکرد مناسبی از خود نشان ندهند با واکنش مردم و نمایندگان آنها مواجه خواهند شد.
آیا این احتمال وجود دارد که وزرای دیگری نیز از دولت آقای روحانی در مجلس مورد استیضاح قرار بگیرند؟ کدام‌یک از وزرای دولت در معرض استیضاح قرار دارند؟
بله؛ احتمال این مساله وجود دارد. وزرا و مدیران دولت باید این نکته را در نظر داشته باشند که باب نظارت مجلس همچنان باز است و به محض اینکه یک مدیر دچار خطا و اشتباه و ناکارآمدی شود با واکنش مجلس مواجه خواهد شد و باید به مردم پاسخگو باشد. نمایندگان در مجلس قسم یاد کرده‌اند که مدافع منافع مردم و کشور باشند. در نتیجه نمایندگان در آینده و تا پایان کار دولت آقای روحانی عملکرد مدیران دولت را زیر ذره‌بین قرار می‌دهند تا مدیران دولتی با تلاش و جدیت بیشتری به حل مشکلات مردم اهتمام داشته باشند.
چرا نمایندگان مجلس این مقطع یعنی روزهای پایانی سال را به عنوان زمان استیضاح وزرای دولت در نظر گرفتند؟ آیا بهتر نبود این اتفاق در سال آینده و با فراغ بال بیشتری صورت می‌گرفت؟
به هر حال این اتفاق باید رخ می‌داد و براساس دستور کار مجلس این استیضاح‌ها قبل از پایان سال صورت گرفت. به نظر من زمان این اقدام زیاد دارای اهمیت نیست، بلکه کیفیت و نوع عملکرد نمایندگان مجلس در این زمینه دارای اهمیت است. من معتقدم این اقدام ترفند نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس بود تا با احضار وزرا به مجلس و پاسخگو کردن آنها از احضار رئیس‌جمهور و طرح سوال از ایشان خودداری شود. اصلاح‌طلبان به شکل‌های مختلف در استیضاح سه وزیر مطرح شده پیش قدم شدند و دیگر نمایندگان را نیز به استیضاح وزرا تشویق می‌کردند. در نتیجه جو و فضای مجلس به شکلی بود که ما گمان می‌کردیم استیضاح‌ها قطعا رأی خواهد آورد و حداقل یک یا دو وزیر کابینه استیضاح می‌شوند. با این وجود در لحظات آخر رویکرد اصلاح‌طلبان مجلس تغییر کرد و با استیضاح وزرا مخالفت کردند.
آیا همچنان مجلس به دنبال طرح سوال از رئیس‌جمهور خواهد بود و در این زمینه اراده جدی از سوی نمایندگان وجود دارد؟
بله؛ همچنان این اراده بین بخش‌هایی از نمایندگان مجلس وجود دارد و این احتمال وجود دارد که دوباره برای طرح سوال از رئیس‌جمهور امضا جمع شود. با این وجود بنده بعید می‌دانم این طرح نیز در مجلس موفق شود. به نظر می‌رسد فراکسیون امید مجلس که از نمایندگان اصلاح‌طلب تشکیل شده است اجازه چنین کاری را نمی‌دهند و مانع حضور رئیس‌جمهور در مجلس خواهند شد.
