«محمدعلي نجفي» شهردار تهران در نامه‌اي كه ۲۹ آذر ۱۳۹۶ تقويم شده است، تاكيد كرده «طي يك برنامه پنج‌ساله و با اختصاص ۷هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان، مشكل آلودگي در سطح كلانشهر تهران كاملا برطرف مي‌شود.

مانع حل بحران آلودگي هوا چيست كه موجب شده رييس سازمان حفاظت محيط زيست بگويد بايد دعا كنيم «باد» بيايد تا مساله حل شود. 

به گزارش روز نو ، شهردار قبلي تهران اختيار تام مي‌خواست تا ظرف ۶ سال ترافيك و آلودگي هواي تهران را حل كند و حالا شهردار كنوني تهران با ارسال نامه‌اي به رييس‌مجلس شوراي اسلامي و معرفي «برنامه جامع كاهش آلودگي هواي تهران» مدعي شده است كه در صورت اختصاص يك هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان در سال اول امكان كاستن از آلودگي هوا حداقل به ميزان ۲۲درصد ممكن مي‌شود. «محمدعلي نجفي» شهردار تهران در نامه‌اي كه ۲۹ آذر ۱۳۹۶ تقويم شده است، تاكيد كرده «طي يك برنامه پنج‌ساله و با اختصاص ۷هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان، مشكل آلودگي در سطح كلانشهر تهران كاملا برطرف مي‌شود.

آلودگی هوا برای‌مان چند آب خورده است؟/ چرا قانون هوای پاک اجرا نمی‌شود؟

با اين وصف پرسش اول دوباره قابل تكرار است؛ مانع حل بحران آلودگي هوا چيست؟ اختيارات تام از آن نوعي كه «محمدباقر قاليباف» مي‌خواست يا ۷هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان اعتبار براي كاري كه «محمدعلي نجفي» مي‌طلبد؟

آنچه اينك در زمستان ۱۳۹۶ بر تهران حاكم است نگراني از بازگشت دوباره وضعيت آلودگي هوا در آخرين هفته پاييز است. سومين روز زمستان را پايتخت‌نشينان درحالي آغاز كرده بودند كه بعد از مدتي توانسته بودند رخ دماوند را ببينند. اما همين كه ظهر سومين روز زمستان فرارسيد، رفته‌رفته هوا كدر و كدرتر شد آن هم در روزي كه محدوديت تردد زوج و فرد از در منزل مقرر شده ‌بود. گويي قرار نبود يك روز به روزهاي هواي سالم پايتخت افزوده شود. تهران براساس آمار شركت كنترل كيفيت هواي تهران در سال ۱۳۹۶ تاكنون ۲۱۳روز سالم و ۶۶ روز ناسالم داشته است و به نظر مي‌رسد تعداد روزهاي هواي ناسالم رو به فزوني داشته است.

پيشنهاد نجفي براي آلودگي هوا چيست؟

آيا پيشنهاد شهرداري تهران مي‌تواند راهگشا باشد؟ پيشنهادي كه «محمدعلي نجفي» بر آن تاكيد كرده و به مجلس شوراي اسلامي نيز آن را اعلام كرده است تعيين عوارض سوخت براي شهروندان تهراني ‌است. به اين معنا كه اگر قيمت سوخت براي هر ليتر در كشور عددي تعيين مي‌شود شهروندان تهراني رقمي بيشتر بپردازند. با اين پيشنهاد نجفي در جهت تامين منابع مالي پايدار شهرداري راهكار تعيين عوارض ‌سوخت را پيش كشيده است و اينكه بتواند از قبل آن با توسعه حمل و نقل عمومي به كاهش آلودگي هوا كمك كند. آنچه از اين پيشنهاد برداشت شده و در خبرگزاري‌ها نيز توصيف شده اين است كه اگر بنزين ليتري يك هزار و ۵۰۰ تومان تعيين شد تهراني‌ها آن را ليتري يك هزار و ۶۵۰ تومان بخرند. اما اين پيشنهاد هنوز در حد خبر باقي است. اينكه آثار تورمي چنين پيشنهادي به حمل و نقل عمومي فرصت توسعه خواهد داد يا نه بايد اقتصاد‌دانان و برنامه‌ريزان شهري وارد اين گود شوند و نظر دهند.

آلودگي هوا براي‌مان چند آب خورده است؟

هفته قبل ايرج حريرچي، سخنگوي وزارت بهداشت اعلام كرد سالانه ۳۴هزار ميليارد تومان خسارت ناشي از آلودگي هوا به كشور وارد مي‌شود.

آنچه حريرچي به عنوان خسارت ناشي از آلودگي هوا ياد كرده است مجموع عناويني از خسارت‌هاي به بارآمده‌ نيست بلكه تخميني است كه براساس فرمولي جهاني محاسبه مي‌شود. در اين شيوه محاسبه سال‌هاي عمر از دست رفته را با ميزان تاثيرات ناشي از آلودگي هوا، مرگ و مير و بيماري‌هاي ناشي از آلودگي هوا جمع مي‌كنند و براساس ضريبي به ميزان خسارت ناشي از آلودگي هوا معرفي مي‌شود.

ضريبي كه براي محاسبه خسارت ناشي از آلودگي هوا در ايران به آن استناد شده مشابه ساير كشورهاي خاورميانه ۲/۴۸ از توليد ناخالص ملي است.

در همين حال گزارش رسمي شركت كنترل كيفيت هواي تهران آماري در سايت خود منتشر كرده ‌است كه هزينه آسايش از دست رفته در سال ۱۹۹۰ ميلادي را با وضعيت سال ۲۰۱۳ مقايسه كرده است. براساس اين گزارش ۱۳هزار و ۹۴۰ميليون دلار هزينه اقتصادي آلودگي هوا به ايرانيان تحميل شده است و در سال ۲۰۱۳ يعني در سال ۱۳۹۲هزينه آسايش از دست رفته (يا درصد توليد ناخالص داخلي براساس قدرت خريد) معادل ۳۰هزار و ۵۹۹ ميليون دلار بوده است.

درهرحال همه ما، كلياتي را درباره علل آلودگي هواي تهران مي‌دانيم؛ اينكه اينك ۱۵درصد از آلودگي هواي تهران مربوط به عوامل ثابت و ۸۵ درصد مربوط به عوامل متحرك است. اينكه خودروهاي ديزلي و موتوسيكلت‌ها عاملان اصلي آلودگي هوا هستند. اينكه همين الان در تهران روزانه ۱۵ميليون ليتر بنزين مصرف مي‌شود. اما باز هم هيچ‌كس و هيچ نهادي اقدام عاجل و موثري عملياتي نمي‌كند. به همين دليل باز همان پرسش اوليه مطرح مي‌شود كه مانع حل بحران آلودگي هوا چيست؟ اگر آنچه «محمدباقر قاليباف» شرط كرده بود كه اختيار تام به او بدهند ممكن بود به جاي پل طبقاتي صدر و درياچه خليج‌فارس و هزاران مال در تهران اقدام ديگري صورت گيرد؟ اگر اينك مجلس شوراي اسلامي به خواسته «محمدعلي نجفي» پاسخ آري بگويد ظرف ۵ سال مشكل آلودگي هوا برطرف مي‌شود؟

پس اگر مشكل مربوط به شهرداري‌تهران است چرا ۸۵درصد از آلودگي هوا را ناشي از عوامل متحرك مي‌دانيم؟ شايد حق با «زهرا صدراعظم‌نوري» عضو شوراي تهران است كه تاكيد دارد هنوز سهم واقعي آلوده‌كنندگان هوا مشخص نشده است.

در تهران ۴ميليون خودرو تردد مي‌كنند و ۳ميليون و ۵۰۰هزار دستگاه موتوسيكلت در خيابان‌هاي شهر جولان مي‌دهند.

از سال ۱۳۹۵ شماره‌گذاري موتوسيكلت‌هاي كاربراتوري ممنوع شد ولي هنوز موتوسيكلت‌ها خيابان‌هاي شهر را زير يوغ خود دارند.

خلأ‌هاي قانوني برطرف شد

تا پيش از اين قانون هواي پاك را نداشتيم ولي اينك با قانون هواي پاك همه خلأهاي قانوني مقابله با آلاينده‌هاي هوا و آلوده‌كنندگان برطرف شده است. شايد حالا مثل آن تيم فوتبالي شده‌ايم كه همه‌چيز دارد ولي تمام‌كننده ندارد. يك نفر كه پاي همه تبعات اجراي اين قانون بايستد. و آن مدلي نباشد كه نظير سال‌هاي دهه ۸۰ كه خودروي پژو۴۰۵ نقص فني داشت و ناايمن بود ولي بازهم شماره‌گذاري مي‌شد.

برنامه‌هاي ۵ساله دوم شهرتهران كه اجرا نشد

شهرداري تهران با وجود داشتن ثبات مديريت در ۱۴ سال گذشته نتوانست اقدام موثري براي كاهش آلودگي هوا انجام دهد. براساس برنامه ۵ساله دوم شهرداري تهران به منظور كاهش آلودگي هوا مقرر شده بود اتوبوس‌هاي شهر به فيلتر جذب دوده مجهز شوند. همچنين مقرر شده بود كاتاليست‌هاي تاكسي‌هاي شهر نيز تعويض شود. اما گفته شد به دليل عدم تامين بودجه اجرايي نشد. سه هزار اتوبوس فرسوده در تهران در حال تردد هستند كه جايگزين نشد و توسعه خطوط مترو جاي خود را به توسعه خطوط بزرگراه‌هايي داد كه بيشتر و بيشتر به شهر خودرومحور بها مي‌داد. با چنين وصفي نمي‌توان گفت كه شهردار قبلي تهران با اختيارات تام مي‌توانست نسخه آلودگي هوا را بپيچد كمااينكه با بهره‌برداري از پل‌طبقاتي صدر ترافيك اين منطقه روان نشد.

قرص مسكن براي بيماري مزمن

كارگروه كاهش آلودگي هواي تهران در سومين روز زمستان مقرر كرد تا پايان دي۱۳۹۶ تردد كاميون‌هاي فرسوده و دودزا ممنوع ‌است. شايد چنين اقدام‌هايي كه معمولا حين بروز مشكل اتخاذ مي‌شود اين پرسش را جدي‌تر مي‌كند كه حل بحران آلودگي هوا مساله دولتمردان و مسوولان مربوط به اين حوزه نيست وگرنه همه مي‌دانند پاييز و زمستان فصل ايستايي هواست.

شهرداري تهران نيز مدعي است اگر توسعه مترو و حمل و نقل عمومي، معاينه فني خودروها، توسعه فضاي سبز، نوسازي ناوگان تاكسيراني همزمان با هم اجرا شود سالانه ۲۰درصد از ميزان آلودگي هوا كاهش مي‌يابد. به همين دليل است كه وقتي به جدول اين گزارش دوباره نگاهي بيندازيد، خواهيد ديد كه وضعيت نه‌تنها بهتر نشده است كه وخيم‌تر هم شده است.

آلودگي هوا با زلزله چندان تفاوتي ندارد اولي به مرور جامعه را معيوب و مختل مي‌كند و دومي به يك‌باره. اما هر در ايران شبيه هم هستند زيرا هيچ كس قاطعانه با آنها مواجه نشده است.

آفتاب نيوز