باخت ایران خودرو در برابر سایپا / سهامداران ناراضی اند

بورس 24 - سحر خوشحال: ایران خودرو ((اسب تک شاخ)) صنعت خودرو سازی با وجود ارزش بازار 4000میلیارد تومانی، میدان را به رقیب 5500میلیارد تومانی خود یعنی سایپا باخت.باید بدانیم که ایران خودرو طی سال های اخیر  از راه تجاری و عملیاتی به سود نرسیده است و نقطه قوت شرکت بازی نکردن با صورت های مالی است که این نمونه بارز در سایر خودرو سازی ها دیده نشده است.

شرکت طی سال های اخیر به دلایل مختلفی متحمل زیان انباشته شده است و مدیریت شرکت نتوانسته با ابزار های مختلف مدیریت مالی این زیان را به صفر برساند. این در حالی است که شرکت رقیب "سایپا" چه به درست و چه نادرست با تجدید ارزیابی دارایی ها اصلاح ساختار مالی انجام داده تا به وضعیت خود سامان بدهد.

موضوع اصلاح ساختار مالی به موقع سایپا باعث شد که ارزش بازار ایران خودرو نسبت به سایپا تا حدود 1000میلیارد تومان تنزل داشته باشد و این در حالی است که ارزش روز دارایی های ایران خودرو اگر از سایپا بیشتر نباشد، کمتر هم نیست. سایپا پس از تجدید ارزیابی دارایی های خود توانست راه را برای تسهیلات گیری از بانک ها هموار نماید و این یک حسن بزرگ (پس از اصلاح ساختار) بود که ایران خودرو از آن محروم ماند.

در مجمع سال گذشته ایران خودرو، مدیرعامل شرکت اشاره کرده بود که واگذاری 28شرکت زیر مجموعه ایران خودرو در دستور کار است و برای تعدادی از آن ها مشتریان اعلام آمادگی کرده اند. این در حالی است که پس از یک سال از آن زمان ، فروش بانک پارسیان و سایر دارایی های مازاد شرکت که زمانی "گاو شیرده" ایران خودرو بودند و به "پاشنه آشیل" شرکت تبدیل شده اند؛ محقق نشده است. همچنین ایران خودرو نتوانسته زیان برخی شرکت های خود از جمله خاور را(که مانند "خکاوه" سایپا بوده)از تلفیق خارج کند.

آقای مدیر شما درست می گویید تولید شرکت به 600هزار دستگاه در سال رسیده است ، اما حساب نیروهای مازاد را هم داشته باشید. گروه ایران خودرو 58هزار نیروی انسانی دارد که تورم نیروی انسانی اوضاع نابسامان را وخیم تر کرده است که البته در مقابل این سیل عظیم نیروی انسانی تولید 600هزار دستگاه چندان عجیب نیست. اگر براساس استانداردهای خارجی بخواهیم میزان نیروی انسانی شرکت را محاسبه نماییم، باید نیروهای ایران خودرو یک ششم این میزان (( یعنی در حدود 15هزار نیروی انسانی))باشد.

مدیریت ، از همکاری جدید با سوزوکی "ژاپن" و عرضه محصولات جدید خبر می دهد که جای تقدیر هم دارد . اما، سایت های خارجی شرکت به دلیل بدهی های چند هزار میلیارد تومانی برای شرکت مشکل آفرین شده اند. سایت های، ونزویلا ، سوریه، بلاروس، سنگال، مصر و آذربایجان که عملا تعطیل شده و به جز زیان چیزی نداشته اند.( می توان این گونه عنوان کرد که تمام حدود چند هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری که در این سایت های خارجی توسط ایران خودرو انجام شده به نتیجه نرسیده است).

آیا ایران خوردو توانسته طی چند سال اخیرفاینانس خارجی دریافت نماید؟ در جواب باید بگوییم که مدت ها شرکت به دنبال دریافت یوزانس و فاینانس است که هنوز نتوانسته دریافت نماید.

یکی از مشکلات عدیده خودرو سازان عدم همکاری قطعه سازان با مجموعه های آنان است ولی این عدم همکاری همچنان موج عدم تفاهم را در بین این دو صنعت ادامه دار کرده است. این موج تاجایی کشیده شده که ظاهرا یکی از اعضای حقیقی هیات مدیره شرکت (نماینده قطعه سازی کروز) سال گذشته استعفا کرده و شخص دیگری را جایگزین آن کرده اند.

اگر بخواهیم از بدهی های شرکت بگوییم باید اشاره ای به صنعت لیزینگ هم داشته باشیم که چه میزان میراث برای این شرکت بر جای گذاشته است. به طور مثال لیزینگ خودرو کار بدهی 1000میلیاردی را بر گردن این شرکت گذاشته است که این بدهی ها ناشی از عدم بازپرداخت خرید لیزینگی توسط مشتریان بوده است. شرکت نیز به دلایل این مشکلات مجبور به دریافت وام از بانک پارسیان شده است که این بدهی در حال حاضر برای هر دو شرکت (زیر مجموعه و مادر) مشکل ساز شده است.

به گزارش خبرنگار بورس 24،    طبق محاسبات، حجم معاملات سایپا به صورت مطلق از ابتدای سال 95تا کنون حدود 3.5 برابر و به صورت نسبی ( تعدیل سرمایه و سهام شناور )  2 برابر ایران خودرو بوده است. از سال گذشته تا کنون  متوسط حجم معاملات"خساپا"92 میلیون سهم و ایران خودرو 26 میلیون سهم بوده است. این نشان می دهد که سهامداران عمده، حامی سهم "خساپا" بوده اند و خالص عملیاتشان در این مدت خرید بوده است.اما در "خودرو" سهامدار عمده عرضه کننده بوده است.

 شرکت سرمایه گذاری سمند که عمده فعالیت آن خرید و فروش سهام، اوراق مشارکت، اوراق قرضه و سایر اوراق بهادار ، بازارسازی و بازارگردانی سهام شرکت های تابعه گروه صنعتی ایران خودرو و سایر شرکت ها و موسسات پذیرفته شده در بورس است. طی آخرین اطلاعات ارائه شده به بورس نقدینگی معادل 670میلیون تومان در اختیار داشته است. این شرکت طی سال گذشته و سال جاری حداقل فعالیت بازارگردانی علی رغم مسئولیت خود انجام داده که این بازارگردانی منفعلانه در کنار شرایط نامناسب بازار سهام موجب شده ایران خودرو در این یک سال اخیر در قیمت های 260تا 270تومان در جا بزند.  طی آمار ارائه شده در همین گزارش از ابتدای سال 95 تاکنون متوسط حجم معاملات ایران خودرو 26میلیون سهم بوده که سهامدار عمده عرضه کننده شناخته شده است. وقتی شرکت بزرگی همچون ایران خودرو در دل خود شرکت های سرمایه گذاری و بازار گردانی همچون سمند و نگار نصر (با نقدینگی 2میلیارد و 500میلیون تومان) در اختیار دارد چرا باید با قیمت های غیر معقول و کمتر از ارزش واقعی معامله شود؟!

درست است که ایران خودرو به عنوان یک برند ملی همچنان فعالیت دارد اما، آقای مدیر برای اصلاح ساختار شرکت تلاش بیشتری لازم است . همانطور که خودتان در مجمع سال گذشته گفته اید، (قیمت فعلی زیبنده سهام ایران خودرو نیست) آن روزها "خودرو" در قیمت های بیش از ۳۰۰ تومان معامله می شد. امروز ایران خودرو در قیمت های ۲۶۰ - ۲۷۰ تومانی دست و پا می زند و هنوز هم قیمت زیبنده نیست !!!پس برای رشد قیمت سهام ایران خودرو که ارزش شرکت را بیشتر می کند، باید  آستین همت بالا زد.

اگر کشورهایی نظیر کره جنوبی که سابقه کمتری نسبت به ایران در خودروسازی دارند را فراموش کنیم در همین کشورهای همسایه مثل هند یا ترکیه کیفیت بالای محصولات، موجب گارانتی طولانی و بعضا 100 تا 150 هزار کیلومتری خودروها می شود و این در حالی است که در محصولات تولیدی ایران خودرو عمر مفید برخی قطعات به سختی به 40 هزار کیلومتر گارانتی شرکت می رسد و در چنین شرایطی است که مجموعه ایران خودرو برای خدمات پس از فروش محصولاتش، مبلغ  قابل اعتنایی را به نرخ مصوب محصولات اضافه می کند! طی چند ماهه نخست سال 96 که قیمت خودروها در بازار اندکی متغیر شده است، عمده محصولات ایران خودرو از رانا تا 206 و انواع مختلف سمند با ورود به فصل تابستان با افت تقاضا به دلیل ایرادات فنی و کیفیت پایین خدمات نسبت به رقبا مواجه شده اند.

همانطور که در بازار سرمایه اعتماد حرف اول را می زند ، در فروش کالا نیز اعتماد فاکتوری مهم در میان خریداران خودرو است و در شرایطی که محصولاتی جدید مانند ساندرو پارس خودرو با قیمت مشخص در چند دقیقه پیش خرید می شوند، ایران خودرو در فروش محصولات با سابقه مانند 207 با مشکل قیمت گذاری و عدم اعتماد بازار دست و پنجه نرم می کند و عمده پیش خریدها توسط دلالان به قصد سفته بازی صورت می گیرد تا از شرایط مشوش بازار برای عدم قیمت گذاری محصولات سوء استفاده کنند. حال آن که همین پیش فروش محصولات پاشنه آشیلی است برای خودش!

ایران خودرو همواره برای جذب مشتری و پیش فروش محصولات از سیاست سود مشارکتی بالاتر از نرخ مصوب بانک مرکزی برای جذب نقدینگی استفاده می کند و هزینه های بی موردی را به شرکت تحمیل می کند که زیان کنندگان اصلی این شیوه فروش، سهامدارانی هستند که سودشان را باید دو دستی تقدیم به کارخانه و خریداران ماشین کنند. در سال 94 حدود 20 تومان از سود عملیاتی هر سهم این شرکت صرف سود مشارکت پیش فروش محصولات گردید و این رقم در سال 95 از 47 تومان سود به ازای هر سهم گذشت. یعنی با فرض p/e معادل 4 رقمی بالغ بر 200 تومان از ارزش هر سهم شرکت صرف پرداخت سود مشارکت می شود و این یعنی سوخت شدن حدود 3 هزار میلیارد تومان ارزش مارکت ایران خودرو برای جلب رضایت خریداران خودرو!!! و این در حالی است که به سختی ارزش مارکت این شرکت به 4 هزار میلیارد تومان می رسد.

در چنین شرایطی است که ایران خودرو از جیب سهامداران شرکت برای بقای خود و فروش محصولاتش استفاده می کند و طبیعی است که تا زمان ادامه چنین سیاست هایی بازار سرمایه ترجیح می دهد گزینه های دیگری برای سرمایه گذاری پیدا کند.