محمود واعظی ؛ از تمایل به حذف مطهری تا نامزدی معاونت رئیس جمهور

 از همان روزهای اول دولت یازدهم، نام تعدادی از مردان روحانی با حساسیت ویژه‌ای در فضای سیاسی روبه‌رو بوده است. اغلب این افراد به ناچار لباسی از حواشی بر تن کرده‌اند که دلواپسان برای آنها دوختند. عباس آخوندی و دانش‌آشتیانی از جمله این وزرا هستند که هرچند برعکس فرجی‌دانا به پست وزارت رسیدند، اما هر چند وقت یک بار در تیررس دلواپسان قرار می‌گیرند و برایشان حاشیه‌ جدیدی ساخته می‌شود. با این حال دولت وزرایی هم دارد که دلواپسان در حاشیه‌سازی برای آنها نقشی ندارند. درباره آنها گاه مطالبی گفته و شنیده می‌شود که مرز خبر و شایعه را نمی‌توان تشخیص داد. نمونه‌ای از این وزرا محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت است. نام او چندین بار در روزهای بعد از انتخابات اردیبهشت مطرح شد که یک‌بار از آنها صحبت از دخالت او برای بر هم زدن ترکیب هیات رئیسه مجلس بود. 

از مردان محبوب روحانی تا واعظی

کمتر پیش آمده واعظی به صورت علنی وارد جناح‌بندی‌های سیاسی شود. همین مسئله باور به اینکه واعظی یکی از پرحاشیه‌ترین وزرای دولت در یکی دو هفته اخیر بوده را سخت می‌کند. در روزهای بعد از هر انتخاباتی گمانه‌زنی‌هایی درباره ترکیب دولت منتخب شکل می‌گیرد. در این گمانه‌زنی‌ها درست مثل معیارهای رئیس جمهور برای انتخاب وزرا، میزان محبوبیت و کارآمدی افراد در نظر گرفته می‌شود. به باور بسیاری از تحلیل‌گران، محمدجواد ظریف و حسن قاضی‌زاده‌هاشمی از محبوب‌ترین مردان روحانی بودند. البته اسحاق جهانگیری هم با حضورش در انتخابات و دفاع از دستاوردهای دولت توانست محبوبیت خود را به سطح بالایی برساند. به همین خاطر در کمتر گمانه‌زنی‌هایی خداحافظی از این افراد به چشم می‌خورد.

شایعاتی از جنس خانه پوشالی برای واعظی

با این حال در روزهای بعد از انتخابات، مطالبی درباره ترکیب کابینه جدید گفته و شنیده می‌شد که یادآور سریال‌هالیوودی خانه پوشالی (یا House of Cards) بود؛ سریالی که شخصیت اصلی آن (فرانک آندروود) خود را محق وزارت خارجه می‌داند اما وقتی به آن نمی‌رسد به معاونت اول رئیس جمهور چشم می‌دوزد. بسیاری از این مطالب ظاهرا به سود محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت بودند. مثلا یکی از آنها می‌گفت: قرار است به جای ظریف، محمود واعظی وزیر خارجه شود. جالب‌تر از اصل چنین ادعایی، این بود که در طرح آلترناتیوهای ظریف، نام چهره‌های دیپلماتیکی مثل عباس عراقچی، صادق خرازی و علی‌اکبر صالحی بعد از واعظی قرار می‌گرفتند. 

واعظی: معاون اول نمی‌شوم

شایعه‌پردازی دیگری اما وعده بیشتری به وزیر ارتباطات می‌داد و آن جایگزینی واعظی با جهانگیری بود. این شایعه با نگاهی به خیابان بهشت ساخته و پرداخته شده بود. دولت دوازدهم و شورای شهر جدید تهران همزمان با هم در مردادماه کار خود را آغاز می‌کنند. شورای شهر جدید که تمام اعضایش اصلاح‌طلبند تغییر شهردار پایتخت را یکی از اولین برنامه‌های خود می‌داند. این مطلب غیرواقع‌گرایانه مدعی شده بود که اسحاق جهانگیری بر مسند شهرداری تهران می‌نشیند و به جای او واعظی اصول‌گرا معاون اول روحانی خواهد شد. اما واعظی خودش در برابر تریبون خبرنگاران اعتراف کرد که موضوع معاون اولی او شایعه است. 

باز هم شایعه است!

روزهای زیادی از طرح این دست شایعات نگذشت که زمان انتخاب هیات رئیسه جدید مجلس فرا رسید. بعضی از نمایندگان خبر می‌دادند که چند وزیر بدون دلیل موجهی به مجلس رفت‌و‌آمد داشته‌اند. نمایندگان می‌گفتند علت رفت و آمد این چند وزیر دخالت بر سر هیات رئیسه مجلس بوده است؛ سناریویی که حذف مطهری از نایب رئیسی مجلس را هدف گرفته بود، اما در نهایت با شکست رو‌به‌رو شد. بعضی از شبکه‌های مجازی نام محمود واعظی را دوباره بر سر زبان‌ها انداختند. واعظی البته چند روز دیرتر هنگامی که بسیاری از نمایندگان مجلس حذف مطهری را خط قرمز خود خواندند، باز دخالت خود را برای حذف مطهری شایعه عنوان کرد. او روز سه‌شنبه، یک روز پیش از برگزاری انتخابات هیات رئیسه ابراز امیدواری کرد مطهری نایب رئیس مجلس بماند. او به ایرنا گفت: «آقای علی مطهری شخصیتی آزاده، صادق و معتدل هستند و در جایگاه نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در یک سال گذشته عملکرد مناسبی داشته‌اند.» واعظی با اشاره به مطالبی که از دخالت او برای هیات رئیسه خبر می‌داد نیز گفت: این گونه جوسازی‎های رسانه‌ای دارای مقاصد سیاسی است.

واعظی کیست؟

اما محمود واعظی کیست؟ با روی کار آمدن دولت روحانی در سال92 واعظی با این سوابق معرفی شد:

-مدیرعامل شرکت مخابرات ایران از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۵

-مشاور وزیر امور خارجه از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۶

-مشاور وزیر و رئیس ستاد روابط اقتصادی خارجی از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۸

-معاون سیاسی اروپا و آمریکا وزارت امور خارجه از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶

-معاون اقتصادی وزارت امور خارجه از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸

-معاون پژوهش‌های سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۲ 

اما شاید بهتر باشد واعظی با حزب یا همان هویت سیاسی‌اش معرفی شود. او از اعضای موثر حزب اعتدال و توسعه است. حزب اعتدال و توسعه در سال 78 تاسیس شد که رهبر معنوی این حزب حسن روحانی است. به همین خاطر بعد از انتخابات92 نام این حزب که در فضای سیاسی کمتر به چشم می‌خورد، برجسته شد. به ویژه آنکه روحانی تعدادی از مردان کابینه‌اش مثل علی جنتی، محمدرضا نعمت‌زاده، اکبر ترکان و واعظی را از حزب اعتدال و توسعه انتخاب کرد. همانطور که از نام و لوگوی این حزب برمی‌آید این حزب خود را نه اصلاح‌طلب و نه اصول‌گرا بلکه در میانه راه و اعتدالی می‌داند. اما این‌گونه نیست که اعضای حزب قائل به تقسیم‌بندی اصلاح‌طلب و اصول‌گرا نباشند. آنها یا اصلاح‌طلبند یا اصول‌گرا. محمود واعظی هم در دسته اصول‌گرایان اعتدال و توسعه می‌گنجد. دو سال پیش هنگامی که کشور آماده انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌شد، اصلاح‌طلبان از حزب اعتدال و توسعه هم برای تصمیم‌گیری‌های خود دعوت کردند. یکی از نظرات موثر حزب اعتدال و توسعه قرار دادن نام افرادی مثل کاظم جلالی و بهروز نعمتی در لیست امید بود. 

در همان زمان که اعتدال و توسعه در جلسات شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان شرکت می‌کرد، شنیده می‌شد اصول‌گرایان این حزب از جمله واعظی دنبال آن بودند که به بهانه امتیاز بیشتر گرفتن از اصلاح‌طلبان ائتلاف را بر هم بزنند. البته این مسئله با مقاومت اصلاح‌طلبان اعتدال و توسعه رو‌به‌رو شد به این امید که مجلس دهم در اکثریت تندروهای اصول‌گرا نیفتد. 

شنیده دیگر فضای سیاسی به موضع‌گیری زودهنگام تعدادی از اعضای اعتدال و توسعه برای انتخابات ریاست جمهوری1400 بازمی‌گردد. ظاهرا در سال‌های اولیه دولت یازدهم، اصول‌گرایان حزب در یکی از جلسات اعتدال و توسعه از اعضا می‌خواهند برای انتخابات سال 1400 بر روی محمدباقر نوبخت کار کنند. مطلبی که بعد از رسیدن به اطلاع رئیس جمهور با واکنش او همراه شد و اعضای حزب هم با واکنش رئیس جمهور به این موضوع ورود 

نکردند. 

واعظی در دولت دوازدهم جایگاهی دارد؟

افراد زیادی هستند که معتقدند واعظی به خاطر فیلتر نشدن شبکه‌های مجازی و توسعه اینترنت همراه صلاحیت این را دارد که مجددا بر کرسی وزارت ارتباطات تکیه بزند. واعظی هرچقدر که در این مسائل ایستادگی کرده باشد، اما دلیلی برای حضور او در سمت‌هایی مانند وزارت خارجه یا معاونت اول رئیس جمهور وجود ندارد. آن هم در شرایطی که روحانی ژنرال‌هایی مثل ظریف و جهانگیری را در کابینه خود دارد. از سوی دیگر فیلتر نشدن فضای مجازی و افزایش پهنای باند یکی از برنامه‌های حسن روحانی بود که در انتخابات سال92 وعده می‌داد. اگر مجلس نهم با وزارت واعظی مخالفت می‌کرد، روحانی هم از گزینه‌هایی استفاده می‌کرد که بتوانند به برنامه او جامه عمل بپوشانند. حالا با این تفاصیل این سوال مطرح می‌شود که اصلا واعظی در دولت دوازدهم جایی دارد یا خیر؟