پيش بيني الجزیره از پيامدهاي رياست جمهوري رييسي در سياست خارجي ايران

روزنو :«مروان بشاره» در گزارشی در شبکه خبری «الجزیره» اشاره می کند که انتخابات ایران احتمالا پیامدهای ناخواسته ای برای سیاست های منطقه ای ایران خواهد داشت.

«مروان بشاره» در گزارشی در شبکه خبری «الجزیره» اشاره می کند که انتخابات ایران احتمالا پیامدهای ناخواسته ای برای سیاست های منطقه ای ایران خواهد داشت.

به گزارش سايت روزنو، الجزیره می نویسد:«رای دهندگان ایرانی روز جمعه پای صندوق های رای خواهند رفت تا بین حسن روحانی اصلاح طلب و ابراهیم رئیسی اصولگرا یکی را انتخاب کنند. یکی توافق هسته ای تاریخی با قدرت های جهانی را در سال ۲۰۱۵ میلادی به امضا رساند و دیگری دادستان بوده و نزدیک به موضع تندروها در ایران.

نتیجه انتخابات ۱۹ مه بدون شک بر روی سیاست داخلی ایران برای سال های آینده تاثیرگذار خواهد بود اما آیا به همان نسبت بر روی سیاست خارجی نیز تاثیرگذار است. واقعیت آن است که این انتخابات بر روی سیاست ها و اهداف مطنقه ای ایران تاثیر می گذارد.

شکاف اصلی بین اصولگرایان و اصلاح طلبان درباره مسائل مرتبط با سیاست داخلی است. در حوزه سیاست خارجی رییس جمهوری فرد دوم تصمیم گیرنده است وسیاست های کلی را مقام رهبری در آن کشور تعیین می کنند. سیاستگذاری های مرتبط با امنیت ملی و سیاست خارجی در حوزه صلاحیت و اقتدار مقام رهبری و شورای عالی امنیت ملی است.

قدرت اصلی نظارت بر شورای امنیت ملی و اعضای آن تحت اختیار مقام رهبری است. هنگامی که تصمیمی مورد تایید شورا قرار می گیرد رییس جمهوری تاثیر قابل توجهی بر اجرای آن دارد اما بیش تر در حوزه دیپلماتیک. با این حال،‌به همین سادگی نمی توان گفت که اختیارات کم رییس جمهوری در این حوزه سبب می شود تا ریاست جمهوری فردی چون رئیسی عواقب ناخواسته خاصی برای سیاست های منطقه ای ایران نداشته باشد».

الجزیره می نویسد:«قبل از توضیح عواقب ناخواسته رویکرد شخصی چون رئیسی بر سیاست خارجی ایران باید گفت که تفاوت میان سیاست احمدی نژاد و روحانی سبب شد تا قرارداد هسته ای منعقد شود. رییس جمهوری در ایران دارای نفوذ است و می تواند از محبوبیت مردمی برخوردار باشد اما او قدرت اجرایی از نوع رییس جمهوری در ترکیه، روسیه یا امریکا را ندارد.

برخلاف دیدگاه بسیاری از ناظران، جناح میانه رو در ایران از شعارهای تند و تحریک کننده کمتر استفاده می کند اما آنان کمتر از محافظه کاران ملی گرا نیستند.

واقعیت آن است که محیط استراتژیک و منطقه ای زمان احمدی نژاد متفاوت از دوره روحانی بوده است. در دوره دوم ریاست جمهوری اوباما امریکا نسبت به انجام توافق هسته ای با تهران مشتاق تر بود. ایران نیز با موقعیت قوی تر در مذاکرات در آن زمان درباره تعلیق برنامه هسته ای خود مذاکره می کرد چرا که می دید امریکا در عراق، افغانستان، سوریه و لیبی و جاهای دیگر به بن بست رسیده است وضعیت منطقه ای ایران را در مذاکرات جسورتر کرده بود.

علاوه بر این، رکود اقتصادی ایران تحت ریاست جمهوری احمدی نژاد دلیل اصلی ای بود که روحانی پس از به قدرت رسیدن و پیروزی در انتخابات دستور کار شکستن انزوای دیپلماتیک و بهبود اقتصاد ایران برای افزایش درآمدهای نفتی و جذب سرمایه گذاری را در دستور کار خود قرار داد.

پیروزي چشمگیر روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سبب شد تا او بتواند حمایت مقام رهبری را در قضیه برجام کسب کند. مقام رهبری از فرصت ایجاد شده استفاده کردند و اجازه دادند تا روحانی توافق را به ثمر برساند و در راستای بهبود روابط اقتصادی با جهان خارج گام بردارد.

مقام رهبری علیرغم انتقاد از عدم تحقق وعده های اقتصادی برجام از سوی قدرت های غربی هیچ گاه کلیت توافق هسته ای را زیر سوال نبرده اند. در هفته های اخیر نیز در مناظره رقبای روحانی یعنی رئیسی و قالیباف آنان عدم منافع اقتصادی از توافق هسته ای و نه خود برجام را زیر سوال بردند».

تحلیلگر الجزیره ضمن پیش بینی این که در صورت تداوم ریاست جمهوری روحانی ایران سیاست عملگرایانه خود را در قبال امریکا و غرب ادامه می دهد می نویسد:«برخلاف تصور رایج تهران در قبال امریکا همواره موضع خصمانه اتخاذ نکرده است در دهه ۹۰ میلای پس از جنگ اول خلیح فارس در دوران ریاست جمهوری هاشمی و در دوران خاتمی پس از حمله یازدهم سپتامبر و تهاجم امریکا به افغانستان ایران موضعی نسبتا عملگرایانه در قبال امریکا در پیش گرفت.

ایران به طور گسترده ای از تغییر سیاست امریکا در دوران اوباما در قبال خاورمیانه به خصوص درباره مداخله کم تر آن دولت در عراق، افغانستان ودیگر کشورهای منطقه سود برده است. این استراتژی اوباما سبب افزایش قدرت قابل توجه ایران در عراق و گسترش نفوذ آن کشور در کشورهای همسایه عربی شد. اصرار اوباما بر خروج زودهنگام از عراق و عدم تمایل او برای مداخله در سوریه عملا باعث افزایش نفوذ ایران در منطقه شد».

این شبکه خبری اشاره می کند که رییس جمهوری بعدی ایران فارغ از هویت یا ایدئولوژی اش نمی تواند دستاوردهای ایران از توافق هسته ای را نادیده گیرد و یا ایران را به انزوا بکشاند.

با این حال از دید بشاره ریاست جمهوری فردی چون رئیسی پیامدهای ناخواسته ای برای سیاست خارجی ایران خواهد داشت. او می نویسد:«قدرت گیری رییس جمهوری ایدئولوژیکی چون رئیسی به احتمال زیاد نقش منطقه ای ایران را پیچیده تر خواهد ساخت.

در حوزه سیاست خارجی اگرچه اصلاح طلبان شعارهای تند برعکس محافظه کاران سر نمی دهند اما آنان نیز ملی گرا هستند و میانه روهایی مانند روحانی به باز شدن درهای ایران رو به جهان خارج علاقمند هستند در حالی که محافظه کارانی چون رئیسی حس خصمانه ای نسبت به امریکا دارند.

آنان روابط با غرب را سبب ایجاد مفسده می دانند و ضد آن هستند. ایران در دوران ریاست جمهوری روحانی تحت لوای شعار اصلاحات و اعتدال توانسته نفوذ خود را در خاورمیانه افزایش دهد. این خواست مقام رهبری نیز بوده است. با این حال در صورتی که رییس جمهوری ایدئولوژیک در ایران به قدرت برسد بهانه به دست امریکا، عربستان سعودی و اسرائیل می دهد تا با توجیه راحت تری علیه استراتژی ایران در عراق، سوریه و کشورهای حوزه خلیج فارس اقدام کنند.

در همین حال، ایران در حال رصد سفر ترامپ به عربستان سعودی در اواخر هفته جاری خواهد بود . سعودی ها در تلاش برای جلب نظر مساعد ترامپ به سوی خود به منظور متقاعد کردن او برای اقدامات ضد ایرانی بیش تر هستند.

گزارش ها حاکی از خرید ۱۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلاری تسلیحات امریکایی از سوی عربستان سعودی است. عربستان امیدوار است با این خرید اهرم نفوذی بر دولت ترامپ به منظور تاثیرگذاری بر تصمیم گیری ها و سیاستگذاری های آن دولت کسب کند. با تشدید شعارهای ترامپ علیه ایران رهبران عربستان سعودی در حال حاضر اظهارات جنگ طلبانه تری را علیه ایران بیان می کنند و خواستار اقدام امریکا علیه تهدید ایران شده اند.

در صورتی که این منازعه دردناک ادامه یابد و در ایران یک ایدئولوگ افراطی چون رئیسی رییس جمهور شود برای ریاض، واشنگتن و تل آویو ایجاد یک ائتلاف منطقه ای علیه تهران راحت تر است در غیر این صورت انتظار می رود که همان سیاست دور نخست روحانی در دور دوم نیز ادامه یابد»