امروزه اگر از مردم شهر تهران سوال شود كه مهمترين مشكل كلان شهر تهران چيست همگان متفق القول خواهند گفت "ترافيك"، ناگفته نماند كه مشكل ترافيك مشكلات آلودگي هوا و محيط زيست را به دنبال دارد.
شهرداري به عنوان متولي مديريت شهري بايد به اين باور رسيده باشد كه حل معضل ترافيك به حل معضل آلودگي هوا ميانجامد و در اين راستا شهرداري مسئوليت اجتماعي دارد.
اما اين سوال مطرح است كه شهرداري تهران در زمينه حل مشكل ترافيك چه اقداماتي انجام داده است؟
مديريت عالي شهرداري تهران چنين پاسخ خواهد داد كه مثلا در دوران تصدي ايشان توسعه اتوبانها و بزرگراه شتاب بيشتري داشته است هرچند كه آن را جزو افتخارات خود ميدانند اما آيا توسعه بزرگراهها كه امروزه در كلان شهرهاي پيشرفته جهان منسوخ شده است به معضل ترافيك كمك كرده است و آيا توسعه بزرگراه به مردم اين پيام را نميدهد كه بيشتر از وسايل نقليه شخصي استفاده كنند مادامي كه خطوط حمل و نقل عمومي پاسخگوني نيازهاي شهروندان نيست؟!
تجربه ساخت اتوبان در شهرهاي بزرگ جهان نشان داده كه با توسعه اتوبانها، مردم نيز به استفاده بيشتر از خودرو ترغيب ميشوند بنابراين علاوه بر تحميل هزینههای چشمگير نگهداری اتوبانها كه متوجه شهرداري است، به توسعه فیزیکی شهر نيز دامن ميزند و آسیبهای اجتماعی بسیاری را نيز در پی دارد.
مخلص كلام اينكه امروزه مجموعه اقداماتي كه در حوزه حمل و نقل عمومي از سوي شهرداري صورت گرفته به ساخت پل و بزرگراه و اتوبان معطوف شده و نوعي سياست خودرو محوري در شهرداري حاكم است بنابراين حل معضل ترافيك به مثابه يك رويا ميباشد.
در مديريت شهري اين موضوع اثبات شده كه هزينه تمام شده يك كيلومتر اتوبان به فرض تامين زمين و هزينههاي متفرقه آن از ساخت يك كيلومتر مترو بيشتر است ضمن اينكه هزينه استفاده از خطوط مترو براي مردم مرقون به صرفه تر از اتوبانها است بنابراين ميزان رضايت مندي مردم از توسعه مترو به مراتب بيشتر از توسعه بزرگراه و اتوبان است با اين حال دليل عدم توسعه خطوط مترو از سوي شهرداري تهران مبهم است!
به فرض اينكه شهردار تهران عدم توسعه يافتگي مترو را بودجه عنوان كند آنگاه اين سوال بايد ايشان پرسيده شود كه آيا بهتر نيست هزينه ساخت اتوبان و بزرگراه را در بخش مترو هزينه كنيم كه مردم راضي تر هستند؟! و در حالي كه با معضل ترافيك مواجه هستيم بهتر نيست كه مترو را بر اتوبان ارجحيت دهيم تا مردم را به عدم استفاده از خودرو ترغيب كنيم در حالي كه نيك ميدانيم بيش از نیمی از آلودگي هواي شهر تهران مربوط به تردد خودروها در سطح شهر است.
آنچه در برنامهریزیهای شهری به عنوان اولویت در نظر گرفته شده است، انسانها هستند. در واقع ایجاد محیطی مطلوب و با كيفيت برای انسانها، حرف اول برنامهریزی و طراحیهای شهری را در دنیا میزند.
با بیشتر کردن ظرفیت بزرگراهها، تعداد خودروها روزبهروز افزایش پیدا میيابد و باعث ایجاد ترافیک، آلودگی هوا و آلودگی صوتی بیشتری میشود. ادامه این فرآیند باعث ميشود شهرهایی ساخته شود كه انسانها اسير خودروها باشند ضمن اينكه از خطرات و خسارات احتمالی مانند ریزش پل یا بلایاهای طبیعی نیز در امان نخواهند بود.
آنچه به ذهن متبادر می سازد این است که نه تنها عزم جدی برای توسعه مترو وجود ندارد بلکه سیاست خودرومحوری شهرداری تهران تاحدی است که پروژه مونوریل هم که می توانست به کاهش آلودگی هوا و حجم ترافیک کمک کند عقیم مانده است و گویا سازمان های دیگر این موضوع را دنبال می کنند و اخیرا اتاق بازرگانی تهران از توسعه مونوریل در تهران با مشارکت فرانسوی خبر داده است.