فرهادی بازهم اسکار گرفت، این بار نه لابی صهیونیست علیه او اقدام می کرد و نه شمقدری بود تا برای او لابی کند و جاده را برای دریافت اسکار صاف کند. اصغر فرهادی این بار به تنهایی اسکار گرفت و دولتی ها نه او را و نه جایزه اش را مصادره نکردند.

فرهنگ همیشه برای حاکمان ایران یک مساله اساسی بوده و هست. وجود شاعرانی بزرگ و تمدنهایی بزرگتر در تاریخ ایران نشانگر همین موضوع است. هر زمان حکام از فرهنگ به عنوان یک ارزش حمایت کرده اند، در آن برهه تاریخی، نه تنها خود حکام بلکه مردم نیز زندگی بهتری را تجربه کرده اند چرا که فرهنگ و هنر وظیفه ای ذاتی دارد و آن ایجاد همدلی و همراهی بین توده مردم است. اما اگر حکومت تلاش کند تا از پرنده آزاد هنر، ابزاری بسازد برای پیشبرد اهداف و سیاست های خود، آن زمان جامعه با هنر و فرهنگ بی گانه می شود. در سالهای اخیر فرهنگ سینمایی ایران دریچه های جدیدی را به سوی جهان بیرون گشوده و موفق به کسب جوایز قابل تاملی در عرصه های بین المللی شد.

اصغر فرهادی، تنها کارگردان ایران است که تا کنون دوبار موفق به گرفتن اسکار شده است. رفتار مدیران و مسئولسین در دو دولت متفاوت، رویکرد یکسانی نداشت. دریک دوره مسئولین سینمایی تلاش کردند اسکار را به نام دولت ثبت کنند و در دوره دیگر اسکار از آن کارگردان و مردم بود. در یک دوره مسئولین برای گرفتن اسکار خود را لابی گر و صحنه گردان معرفی کردند و در دوره دیگر تنها تبریک گفتند و خرسند شدند. این دو شیوه رفتار با یک رویداد ،عمق نگاه حاکمان به مساله فرهنگ و هنر را نمایان می کند.

"جدایی نادر از سیمین" و لابی شمقدری علیه لابی صهیونیست ها

"جدایی نادر از سیمین" اولین فیلم ایرانی بود که موفق به کسب جایزه اسکار شد. فرهادی با ساخت این فیلم موفق شد نوری از دریچه فرهنگ ایران به جهان پیرامون بتاباند و از فرهنگ بلند ایران سخنی به میان آورد. در آن زمان تنها مقام دولتی که این شاهکار سینمای ایران را دید و لب به سخن گشود معاون سینمایی وزیر ارشاد بود.

شمقدری چندی بعد از دریافت جایزه اسکار جدایی نادر از سیمین در مصاحبه با یکی از خبرگزاری ها گفت: "...در رابطه با اسکار هم چندبار گفته‌ام زمانی که قرار بود مسئولیت سینمایی آن زمان را برعهده بگیرم از آقای احمدی‌نژاد پرسیدم اگر بخواهید در یک جمله من را نصیحت کنید چه می‌گویید ایشان گفتند برو سینمای ایران را بین‌المللی کن و من گفتم اولین گام این است که اسکار بگیریم و او گفت خوب اینکار را انجام بده و این اتفاق افتاد. خیلی‌ها در این سی سال تلاش کردند اسکار بگیرند اما موفق نشدند اما الان شد... و ما طراحی کردیم و حتی لابی‌گری کردیم تا این اتفاق بیفتد و برای همه ایرانیان مهم بود که یک فیلم ایرانی اسکار بگیرد. فیلمساز برای ما مهم نبود بلکه مهم این بود که فیلم از سینمای ایران جایزه بگیرد..."

چندی بعد معاون کل نظارت و ارزیابی وزارت ارشاد سخنان شمقدری را تکمیل کرد و گرفتن این جایزه را به نوعی ثمره عملکرد دولت و وزارت ارشاد دانست. علیرضا سجادپور گفت: "بازهم تاکید می کنیم اگر ما این فیلم (جدایی نادر از سیمین) را به اسکار معرفی نمی کردیم شاید این همه جایزه نمی برد در کل ما راه را برای فرهادی وفیلمش برای کسب افتخار فراهم کردیم".

این رفتار بعد از موفقیت جدایی نادر از سیمین اعتراض بسیاری از اهالی فرهنگ ایران را برانگیخت. اینکه دولتی ها آنهم در رده مدیران میانی در تلاش بودند تا اسکار را به نام دولت تمام کنند. این امر سبب شد تا اصغر فرهادی نسبت به آن واکنش نشان دهد و در مصاحبه با روزنامه بهار در پاسخ به این سوال که "سخنان آقای شمقدری در زمینه لابی برای اسکار فیلم «یک جدایی» بسیاری را به واکنش واداشته است. خودتان این حرف‌ها را شنیده‌اید؟ آیا نکته‌ای در این‌باره ندارید؟" گفت: " قابل پیش‌بینی بود که بعد از آن میزان شادی که مردم، اندیشمندان، سینماگران و فعالان اجتماعی در واکنش به این اتفاق داشتند، حاشیه‌هایی هم ساخته و پرداخته خواهد شد. مشغول فیلم بعدی شدن بهانه خوبی بود برای دور ماندن از این‌گونه حواشی بی‌ارزش."

"فروشنده"، اسقبال عمومی بدون منت

حالا فرهادی برای بار دوم اسکار را به ایران آورد تا ثابت کند، تفکر او عمیق و متعالی است تا جایی که در زمره معدود کارگردانان دنیا قرار گیرد که دومین اسکار خود را دریافت کرده است. اسکار فرهادی برای فیلم فروشنده نه تنها همچون گذشته با اقبال عمومی رو به رو شد بلکه مدیران و دولتمردان نیز همانند مردم ابراز خوشحالی کردند.

اولین فرد سیاسی که نسبت به اسکار فرهادی واکنش نشاد داد محمد جواد ظریف بود پس از او معاون اول رییس جمهور و برخی دیگر از شخصیت های سیاسی نیز پیامهایی را صادر کردند. اسحاق جهانگیری حتی در همایش روز ملی حمایت از مصرف کنندگان اصغر فرهادی را ستود. در جدول واکنش مقامات دو دولت را به یک واقعه فرهنگی می بینیم:

اصغر فرهادی پس از آنکه موفق به کسب اولین اسکار شد و شمقدری نتوانست آن را به نام دولت تمام کند با یک بی مهری از سوی آنان رو به رو شد. وزارت ارشاد دولت دهم مانع برگزاری مراسم تقدیر از اصغر فرهادی از سوی اعضای کانون کارگردانان سینمای ایران و شورای عالی تهیه‌کنندگان سینمای ایران شد. همین امر سبب شد تا در آن زمان شورای عالی تهیه کنندگان سینمای ایران در بیانیه‌ای نسبت به لغو مجوز برگزاری این مراسم از سوی «متولیان فرهنگی» کشور واکنش نشان داده و ابراز تاسف کند. در این بیانیه خطاب به آقای فرهادی آمده‌است: «بنابود فقط بگوییم خسته نباشید. دست مریزاد. متولیان فرهنگی نگذاشتند، نشد، متاسفیم، افسوس.»