روزنو : روسای جمهور روسیه و آمریکا شنبه شب در یک تماس تلفنی با همدیگر گفت‌وگو کردند. یکی از محورهای گفت‌وگوی آن دو فعالیت هسته‌ای ایران بود.

به گزارش روز نو؛ اما آیا این دو رفیق بنا دارند موضع همدیگر را نسبت به برجام تغییر دهند؟ هرچند از آغاز روی کار آمدن دولت ترامپ، مردم جهان رئیس جمهور آمریکا را در کانون توجهات خود قرار داده‌اند، کارشناسان مسائل بین‌الملل همزمان به پوتین توجه‌ نشان می‌دهند، به گونه‌ای که انگار بعد از روی کار آمدن ترامپ، شاهد سیاست‌های جدیدی در روسیه خواهیم بود.
گفت‌وگوی تلفنی ترامپ و پوتین
رفاقت ترامپ و برجام از رفاقت‌های عجیب آمریکا و روسیه به حساب می‌آید. حمایت‌های لفظی و تلویحی آن دو یادآور همان مثل فارسی «دل دادن و قلوه گرفتن» است. تحلیل‌گران سیاسی نیز منش این دو را شبیه به هم می‌دانند. اما یکی از اصلی‌‌ترین اختلافات دو رئیس جمهور رفیق، پرونده هسته‌ای است. پوتین از حامیان برجام است، اما ترامپ در همان تبلیغات انتخاباتی خود وعده می‌داد که بعد از پیروزی در انتخابات برجام را پاره می‌کند. آن‌گونه که کاخ کرملین اطلاع داده است، در گفت‌وگوی شنبه‌شب مسکو و واشنگتن، روسای جمهور آمریکا و روسیه برای همکاری دو کشور در عرصه بین‌المللی با هدف حل مسائل مختلف توافق کردند.
مبارزه با تروریسم، اوضاع خاورمیانه، مناقشه اعراب و رژیم صهیونیستی، مسائل مربوط به ثبات راهبردی، جلوگیری از گسترش جنگ‌افزارهای کشتار جمعی، فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و وضعیت شبه جزیره کره از موارد گفت‌وگوی مسکو و واشنگتن بود.
همچنین در روزهای گذشته کشورهای دیگر مذاکره کننده در پرونده هسته‌ای نسبت به مواضع ضدبرجام ترامپ موضع‌گیری کردند.
از جزئیات این گفت‌وگو اطلاع دقیقی در دست نیست، اما کارشناسان مسائل خارجی هر یک از زاویه‌ای به این تماس تلفنی می‌نگرند.
روسیه از مواضع ایران دفاع خواهد کرد
حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین الملل درباره تماس تلفنی روسیه و آمریکا می‌گوید: این دو کشور به عنوان دو قدرت جهان، سال‌های سال با همدیگر درباره مسائل بین‌المللی، منطقه‌ای و دوجانبه گفت‌وگو کرده‌اند که گفت‌وگوی شنبه‌شب پوتین و ترامپ را که در آن به برجام نیز پرداخته شده، باید در همین راستا ارزیابی کرد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره مواضع ضدبرجامی ترامپ به همدلی می‌گوید: ترامپ رئیس جمهور آمریکا درباره برجام مواضع نسنجیده‌ای را اتخاذ کرده بود که وزرای خارجه، دفاع و امنیت ملی او سعی کردند اظهارات او را به اصطلاح ماست‌مالی کنند. آنها می‌دانند برجام نه سندی بین ایران و آمریکا بلکه سندی بین‌المللی است که آمریکایی‌ها نمی‌توانند به راحتی آن را نادیده بگیرند.
بهشتی‌پور معتقد است: روسیه از مواضع ایران دفاع خواهد کرد. روسیه و چین زمانی به خاطر صدور 6 قطعنامه علیه ایران در میدان آمریکایی‌ها بازی می‌کردند. اما بعد رفتار آنها تغییر پیدا کرد، در واقع یکی از دستاوردهای برجام این بود که بهانه را از دست آمریکا و اسرائیل گرفت. امروزه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید می‌کند که ایران به همه تعهدات خود در برجام عمل کرده است. از طرف دیگر قطعنامه‌های ضدایرانی لغو شده است که جایی برای بهانه‌جویی آمریکایی‌ها قرار نمی‌‌دهد. بنابراین روسیه نیز تا زمانی که ایران برجام را اجرا می‌کند از موضع ایران حمایت می‌کند.
او ادامه می‌دهد: به گمان من پوتین در مذاکرات تلفنی خود با ترامپ سعی کرده او را مجاب کند که برجام دستاوردی برای همه امضاکنندگان سندی است که اگرچه ممکن است سند مطلوب آنها نباشد، اما سندی ممکن بوده است. احتمالا پوتین به ترامپ این را گوشزد کرده که برجام را نمی‌تواند به همین راحتی کنار بگذارد.
ترامپ همان‌طور که نسبت به ناتو تغییر موضع داد به برجام تن می‌دهد
این کارشناس روابط بین‌الملل می‌گوید: باید در نظر داشت که وزرای ترامپ به صراحت اعلام کرده‌اند که به تعهدات خود وفادارند. لذا من فکر می‌کنم آمریکایی‌ها نیز بر این اتفاق نظر دارند که برجام را به همین راحتی نمی‌توان نادیده گرفت. در واقع ممکن است آمریکا بخواهد برجام را نادیده بگیرد، اما باید هزینه‌هایی مثل منزوی شدن را هم بپذیرند. هیچ یک از کشورهایی مانند روسیه، چین و حتی ژاپن و کره جنوبی تا زمانی که ایران به تعهدات خود عمل می‌کند حاضر نیستند خود را با آمریکایی‌ها همسو کنند. آقای ترامپ در نهایت مجبور است به برجام تن دهد.
او ادامه می‌دهد: ترامپ درباره ناتو هم حرفش را عوض کرد. او که ناتو را به باد انتقاد می‌گرفت، در گفت‌وگو با «ترزا می» ‌نخست‌وزیر انگلیس موضعش را 180 درجه تغییر داد.
مطهرنیا: پوتین در دوراهی تهران- واشنگتن، به سمت واشنگتن می‌رود
مهدی مطهرنیا اما معتقد است پوتین در دوراهی ایران و آمریکا، آمریکا را انتخاب خواهد کرد. این کارشناس مسائل بین‌الملل به همدلی می‌گوید: ترامپ و پوتین هر دو واقع‌گرا و معامله‌گرند. هردو نیز گرایش‌های شوونیستی دارند. رئالیسم روسی در کنار خود رئالیسم آمریکایی نومحافظه‌کار را شاهد است. بنابراین هردوی اینها از نظر محتوای سیاسی هم‌سنخند و از نظر شیوه کار نیز به همدیگر نزدیک شده‌اند.
مطهرنیا ادامه می‌دهد: ایالات متحده آمریکا به دنبال بازگشت به دوران طلایی افتخار ناسیونالیستی است، افتخاری که در آن شهروندان ‌هارلم‌نشین نیز با تمام وجود به آمریکایی بودن خود افتخار کنند، در حالی که ممکن است در فقر به سر ببرند. بنابراین باید بگویم که در کنار پوتین امروز ترامپی قرار دارد که همان شیوه و همان نوع نگرش را دنبال می‌کند. این دو مولفه‌های همگرایی بیشتری را در وضعیت حاضر در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی نسبت به تیم پوتین و اوباما دارند.
روس‌ها می‌خواهند از برگ تهران برای امتیازگیری استفاده کنند
این استاد دانشگاه با اشاره به حمایت پوتین از ترامپ می‌گوید: سیگنال‌ها نشان می‌دهد که نشست آستانه در ارتباط با سوریه، روس‌ها با آمریکایی‌ها احساس قرابت بیشتری کرده‌اند. قبل از آن نیز با وجود اخراج حجم وسیعی از دیپلمات‌های روسی در آمریکا به واسطه هک کردن ایمیل‌های آمریکایی‌ها و شخص هیلاری کلینتون توسط روس‌ها، ما شاهد خویشتن‌داری پوتین در جهت به قدرت رسیدن ترامپ بودیم. این سیگنال‌ها نشان‌دهنده آن است که در ارتباط با مسائلی چون مسائل ایران نیز ارتباط نزدیک‌تری میان مسکو و واشنگتن ایجاد می‌شود و روس‌ها سعی می‌کنند از برگ تهران برای امتیازگیری بیشتر در سوریه و مناطق دیگر بهره
ببرند. مطهرنیا معتقد است: هرچند روس‌ها از ایران حمایت ضمنی می‌کنند اما در برابر این جمله ترامپ که «مسکو بین ما و تهران باید یکی را انتخاب کند»، به نظر می‌رسد به سمت واشنگتن تمایل پیدا کنند و تلاش کنند که در این زمینه حد متوسط متمایل به امتیازگیری با امتیازگیری با برگ تهران را در دستور کار قرار دهند. به این ترتیب آن‌ها در ارتباط با پرونده هسته‌ای بر اصل حفظ برجام تاکید خواهند کرد و از مواضع اصولی ایران در این زمینه حمایت می‌کنند، اما تفسیر ترامپ و تیم ترامپ را درباره مسئله هسته‌ای ایران و به ویژه برجام مورد توجه عملیاتی قرار خواهند داد.

*همدلي