«امیر حسین مهدوی» پژوهشگر مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه برندایس با انتشار مقاله ای در روزنامه واشگتن پست اشاره می کند که فوت آیت الله هاشمی این هراس را ایجاد کرده که اصلاح طلبان در ایران به شدت از آن متحمل ضرر شوند. او اشاره می کند که بسیاری نگران هستند که در فقدان حضور ایت الله هاشمی، حسن روحانی رییس جمهوری فعلی توسط تندروها احاطه شود. با این حال،  او باوری عکس این استدلال را دارد و اشاره می کند که در واقع می توان  از درگذشت ایت الله هاشمی انتظار حضوری قوی تر از روحانی را داشت. 

به گزارش سايت روزنو ، او می نویسد:«اخرین منصب ایت الله هاشمی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. او یکی از یاران اصلی رهبری انقلاب در سال ۱۹۷۹ میلادي نیز بود. حضور او در نقش های کلیدی در بیش از ۳۸ سال عمر جمهوری اسلامی ایران یکی از نشانه های ثبات در فضای سیاسی ایران بود و تضمین کننده آن بود. 

در سال گذشته ایت الله هاشمی روابط خود با روحانیت شیعه را در حوزه علمیه تحکیم و تثبیت کرد. پیوند قوی او با روحانیت او را از گزند احمدی نژاد محافظت کرده بود هم چنین از اسیب رسانی دیگر نیروهای تندرویی که می خواستند اورا حذف کنند. ایت الله هاشمی در سال های اخیر به خصوص پس از شکست در انتخابات سال ۲۰۰۵ میلادی از امامت جمعه تهران کناره گیری کرد و دو تن از فرزندانش در دادگاه محکوم شدند و اتهامات سیاسی به آنان وارد شد. با این حال، مقام عالی رهبری ایران هیچ گاه روابط خود را با ایت الله هاشمی قطع نکردند. 

در ایران از ایت الله هاشمی به عنوان تنها شخصیت میانه روی حامی تجارت ازاد و روابط با غرب یاد می شد. او هم چنین از حامیان اصلی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری بود و مسیر پیروزی او را  هموار کرد. روحانی دست راست ایت الله هاشمی از زمان آغاز جنگ ایران  و عراق در دهه ۸۰ میلادی  و در ادامه تا سال ۲۰۱۳ میلادی بود که به پیروزی او انجامید. روحانی در کارزار انتخاباتی پس از رد صلاحیت ایت الله هاشمي توسط شورای نگهبان جایگزین او شد. در سال های پس از پيروزی روحانی آیت الله هاشمی به طور اشکار از دولت حمایت کرد به خصوص از توافق هسته ای و از انتخابات پارلمانی که به نفع دولت تمام شد. بسیاری باور داشتند که در اصل این آیت الله هاشمی بود که دولت روحانی را مدیریت می کرد و اراده پشت سر آن بود». 

این پژوهشگر ایراني اما معتقد است که اکنون بار سنکین تری بر روی دوش روحانی قرار دارد. او می نویسد:«با توجه به حساسیت های موجود بر سر موضوع حصر و محدودیت های سخت گیرانه اعمال شده بر رییس جمهوری دولت اصلاحات و درگذشت ایت الله هاشمی مسئولیت روحانی سنگین تر شده است. او چاره ای جز برعهده گیری مسولیت رهبری جنبش اصلاحات را ندارد. این موضوع به خصوص کار را برای او در پنج ماه باقی مانده به انتخابات ریاست جمهوری در ماه ژوئن اینده دشوارتر می کند. 

او مربی خود را در مواجهه با تندروها در بدترین زمان ممکن از دست داد. در صورتی که روحانی در انتخابات بعدی شکست بخورد و دولتی رادیکال بر روی کار آید این موضوع می تواند پیامدهای منفی در بلند مدت برای ایران داشته باشد. این موضوع عواقبی ناخواسته برای اصلاح طلبان خواهد داشت. در نتیجه، اکنون لازم است که روحانی برخلاف موضع محتاطانه پیشین خود که برآمده از کارنامه سیاسی او به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی است و رویکرد اصلی اش در امور دفاعی و امنیتی بوده است به خواست ها و مطالبات اصلاح طلبانه مردم بپردازد.

 این موضوع سبب نزدیکی بیش تر روحانی به جامعه مدنی ایران در استانه  انتخابات خواهد شد. او اکنون این فرصت را دارد که به اصلاح طلبان بیش تر نزدیک شود. کسب حمایت اصلاح طلبان باعث افزایش اعتماد به نفس دولت در استانه انتخابات خواهد شد. اکنون نیاز جدی وجود دارد که روحانی مواضع صریح تری در بیان خواسته های طرفدارانش مبنی برا ازادی های سیاسی و فرهنگی و کاهش دخالت نظامیان در امور سیاسی را بیان کند». 

او در ادامه اشاره می کند که علیرغم ان که بیان خواسته های اصلاح طلبانه از سوی روحانی مسلما با واکنش منفی و انتقاد امیز بخش های انقلابی ارگان های حکومتی در ایران مواجه خواهد شد با این حال، می تواند امتیازی برای روحانی به منظور جذب طیف گسترده تری از حامیانش برای توسعه کشور باشد و به نفع او در دید افکار عمومی ایران و در میان ناظران خارجی تمام شود. 

این پژوهشگر در ادامه اشاره می کند که روحانی برای محافظت از دستاوردهای برجام در برابر مخالفانش در داخل نیاز ویژه ای به حمایت غرب و سرمایه گذاری های اقتصادی غربی ها در کشور دارد. 

به گزارش روزنو،او در پایان اشاره می کند که درگذشت ناگهانی ایت الله هاشمی حذف یکی از ستون های موثر نظام جمهوری اسلامی ایران بود اما  به معنای پایان یافتن امکان بدیل های موجود نیست. او می نویسد:«اکنون همه چیز بستگی به مهارت های روحانی دارد و این که او در اینده ای  نزدیک با چه کارت هایی بازی خواهد کرد و تا بتواند  حمایت پایگاه حامیان خود را برای مقابله با رادیکال ها کسب کند».