روزنو :  محمود سلامیان پس از انتصابش به ریاست صندوق بازنشستگی، کنفرانسی خبری ترتیب داد و به نقل از خبرگزاری‌ها از جمله ایسنا از فساد گفت. او در گوشه ای از سخنانش گفت: «...در یکی از این موارد، فردی که ساکن آمریکاست، از یکی از شرکت‌های پتروشیمی زیرمجموعه صندوق، علاوه بر سود ١,۴‌درصدی که برای انتقال دریافت می‌کرد، ١٢٠‌میلیون دلار را نیز به صندوق بازنگردانده است.» او ادامه داد: «...ما یکسری چک از این فرد داریم، همچنین به دلیل اینکه این فرد ساکن لس‌آنجلس است.....»، «.....تخلف دیگر مربوط به زمینی با متراژ بالا در اتوبان صدر است که بسیار کمتر از ارزش واقعی زمین به فروش رفته، به‌طوری که ۱۵۰‌میلیارد تومان قیمت زمین بوده، اما ۳۲‌میلیارد تومان آن را...... ».

به گزارش روز نو؛  خبر وقوع تخلف در صندوق بزرگ ذخیره فرهنگیان نیز چندی است در رسانه‌ها، همچنین در صحن مجلس شورای اسلامی مطرح است . اهدای ماشین‌های لوکس توسط این صندوق به برخی اشخاص از سوی مقامات آموزش وپرورش تکذیب شد، معوقات بانک زیرمجموعه آن در قالب وام‌های کلان به کمتر از 10 نفر (در کل بیش از 4000 میلیارد تومان ) تا کنون به صورت رسمی تکذیب نشده است. اعتراض بازنشستگان صندوق بازنشستگی فولاد که ماهها حقوق خود را دریافت نکرده اند و اخباری از این دست خبر از وجود مشکلی اساسی در سیستم بازنشستگی می دهد . مشکلی که سعید لیلاز، اقتصاددان آن را «فقر و پیر شدن توامان وحشیانه» خواند. هدف از تشکیل صندوق‌های بازنشستگی و سیستم تامین اجتماعی ساده است. در طول تمام سالیان دوره کاری مبلغی از حقوق افراد کسر می شود تا در دوران بازنشستگی دغدغه ای در تامین معاش و درمان و تامین آرامش نباشد. در هیچ کدام از اساسنامه‌های 18 صندوق بازنشستگی موجود در کشور هدف از تاسیس را اعطای پاداش نجومی به مدیران یا سفرهای خارجی و امثالهم قید نکرده اند.
**تجلی توامان فقر و پیری در صندوق‌های بازنشستگی
هزاران نفر که هر ماه بخشی از حقوقشان به یک صندوق واریز می شود باعث فربه شدن و تجمع پرقدرت سرمایه در صندوق‌های بازنشستگی می شوند. در آمریکا بزرگ‌ترین سرمایه گذاران در وال استریت صندوق‌های بازنشستگی هستند. این صندوق‌ها و کمک‌های مالی‌شان نقش بسزایی در انتخابات اخیر این کشور ایفا کردند. این سرمایه گذاری‌های ایمن و حرفه ای و شفاف و تحت نظارت دولت در این کشورها به ویژه در مثال‌های طلایی همچون ژاپن و آلمان باعث افزون تر شدن ثروت این صندوق‌ها و در نتیجه افزایش خدمات به بازنشستگان می شود. اداره صندوق‌های بازنشستگی در کشور ما اما ممکن است کمی با آلمان و ژاپن فرق داشته باشد.
سعید لیلاز ، اقتصاددان در گفتگو با ایلنا، در خصوص وضعیت صندوق‌های بازنشستگی در ایران اظهار داشت: «سال‌ها پیش در مقاله‌ای عنوان کردم که یکی‌ از مهم‌ترین ‌مشکلات اتحاد جماهیر شوروی، بی‌توجهی به صندوق‌های بازنشستگی بود.»
وی افزود : «شوروی توسط آموزه‌های سوسیالیستی اداره می‌شد. آنها زمانی‌که جمعیت‌شان بسیار جوان بود سن بازنشستگی را پایین آوردند و حقوق‌ها را بالا بردند و به طور کلی به آینده و سرنوشت صندوق‌های بیمه و بازنشستگی بی‌توجهی کردند. در نتیجه در سال 1985 و پنج سال مانده به فروپاشی، تعداد بازنشسته‌ها از تعداد شاغلان جلو زد و اتحاد جماهیر شوروی حدود 102 میلیون بازنشسته داشت. در نتیجه صندوق‌های بازنشستگی این کشور، ورشکسته شدند.»
وی خاطرنشان کرد: «مشکل بنده اساسا این نیست که جمعیت ایران در حال پیر شدن است. پیر شدن اتفاقی است که برای هر کشوری در فرآیند توسعه اتفاق می‌افتد. دنیا پر از کشورهای پیر است مانند لهستان، آلمان ، ژاپن، اروپای غربی، روسیه و ایتالیا. من حتی مشکلی ندارم که ایران کشور نسبتا فقیری است برای اینکه دنیا پر از کشورهای فقیر است. نگرانی من این است که ایران اولین کشور جهان است که به صورت توامان در حال پیر شدن و فقیر شدن است.»
این اقتصاددان ادامه داد: «شما بدترین و وحشیانه‌ترین تجلی توامان فقر و پیری کشور را در صندوق‌های بازنشستگی می‌توانید ببینید. همیشه دولت‌ها به صندوق‌های بازنشستگی به چشم حیات خلوتی که می‌توان منابع آن را به آسانی در اختیار گرفت، نگاه می‌کنند. این موضوع به دلیل تسلط دولت بر ساختارهای اقتصادی و سیاسی ناشی از فقدان دموکراسی و تصدی و دخالت دولت در اقتصاد است».
**بحران برخی پیش بینی‌ها نشان می‌دهد در سال آینده خورشیدی صندوق‌های بازنشستگی با حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه رو به رو خواهند شد. به همین دلیل، دولت سه مسئله مهم در پنج سال آینده را بحران آب، محیط زیست و صندوق‌های بازنشستگی عنوان کرده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد دولت امسال ناچار است حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان به صندوق‌های بازنشستگی بابت کسری بودجه آنها کمک کند. این رقم تقریبا معادل یارانه نقدی است که دولت در طول سال می‌پردازد. برآورد می‌شود سالانه
بین ۱۵ تا ۲۰ درصد این کمک‌ها افزایش یابد وگرنه این صندوق‌ها قادر نخواهند بود حقوق مستمری بگیران را پرداخت کنند و وظایف خود را انجام دهند.
صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق بازنشستگی فولاد از جمله دو صندوق بزرگ از مجموع
18 صندوقی هستند که سخت بتوانند ادعا کنند که فاقد
مشکل هستند . برخی آمارها نشان می‌دهد صندوق بازنشستگی کشوری ماهانه یک هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان حقوق به مستمری بگیران می‌دهد در حالی که یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان آن را دولت می‌دهد. تنها صندوق تامین اجتماعی است که وضعیت دخل و خرج آن در شرایط سر به سر قرار دارد. اما به عقیده کارشناسان، از آنجا که تعداد مستمری بگیران این سازمان بسیار بیشتر از دیگر صندوق‌های بازنشستگی است، این صندوق اکنون در وضعیت
هشدار قرار دارد. بنابر آمارهای ارائه شده صندوق تامین اجتماعی ۱۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بیمه شده دارد و سه میلیون نفر بازنشسته که از این صندوق حقوق بازنشستگی می‌گیرند. هزینه این صندوق ماهانه نزدیک به پنج هزار میلیارد تومان است. صندوق بازنشستگی کشوری دیگر صندوق مهم بعد از تامین اجتماعی است که یک میلیون و ۱۹۱ هزار بیمه شده دارد و به یک میلیون و ۲۷۹ هزار مستمری بگیر ماهانه حقوق می‌دهد. یعنی تعداد مستمری بگیران از کسانی که حق بیمه می‌پردازند، بیشتر است. وضعیت بقیه صندوق‌های کوچکتر بسیار بدتر است. صندوق بازنشستگی کارکنان فولاد تنها ۱۱ هزار و ۶۰۰ بیمه شده دارد در حالی که به بیش از ۷۴ هزار نفر حقوق می‌دهد. صندوق بازنشستگی سازمان بنادر و کشتیرانی ۱۳۰۰ نفر بیمه شده دارد و به ۲۱۰۰ نفر حقوق بازنشستگی می‌دهد و صندوق بیمه بانک مرکزی ۲۰ هزار و ۴۰۰ نفر بیمه شده دارد و به بیش از ۳۳ هزار نفر حقوق بازنشستگی می‌پردازد. صندوق بازنشستگی صدا و سیما ۱۳ هزار و ۱۰۰ نفر بیمه شده دارد در حالی که به ۱۳ هزار و ۴۰۰ نفر حقوق بازنشستگی می‌دهد. از میان حدود ۱۸ صندوق بازنشستگی، وضعیت همه صندوق‌های بازنشستگی کم و بیش شبیه هم است.
**هفت به یک
در حال حاضر در اکثر صندوق‌های بازنشستگی تعداد کسانی که حق بیمه می‌پردازند بسیار کمتر از کسانی است که حقوق بازنشستگی می‌گیرند در حالی که شرایط ایده‌آل هفت به یک است یعنی هفت نفر بیمه بپردازند و یک نفر حقوق بازنشستگی بگیرد.
مقایسه آمارها نشان می‌دهد اکنون این رقم به طور میانگین در ایران حدود ۳.۶ نفر است، یعنی کمتر از چهار نفر حق بیمه پرداخت می‌کنند و یک نفر بازنشسته، حقوق می‌گیرد. با این حساب عملا همه صندوق‌های بازنشستگی در وضعیت بحرانی قرار دارند. در این میان تنها صندوق تامین اجتماعی است که وضعیت آن کمی بهتر است ولی به گفته کارشناسان، این صندوق نیز به مرز بحران رسیده است، اما بقیه صندوق‌های بازنشستگی عملا ورشکسته هستند و به هیچ وجه نمی‌توانند حقوق بازنشستگان را بپردازند و تمامی حقوق آنها را دولت می‌پردازد.
**دلایل
چگونه چنین اتفاقی افتاد؟ با اعتماد به نفس‌ترین هیئت‌های مدیره صندوق‌های کشوری نیز نمی‌توانند اثرات سوء مدیریت، آن هم به حساب میلیون‌ها بازنشسته در سرمایه گذاری‌های نامطمئن را به کلی رد نمایند. همچنین دیگر مسئله صندوق‌‍‌‌های بازنشستگی این است که ورودی صندوق بیشتر از خروجی آن‌هاست یعنی تعداد کارکنان تازه‌ای که استخدام می‌شوند و بیمه بازنشستگی می‌پردازند، سال به سال کمتر شده است در عوض تعداد بازنشستگان بیشتر شده است. این شاخص بسیار مهمی در فعالیت
صندوق‌های بازنشستگی است یعنی به ازای
هر یک نفر مستمری بگیر چند نفر بیمه شده یا پرداخت کننده حق بیمه وجود دارد. برای حفظ تعادل در صندوق‌های بازنشستگی باید حداقل برای سر به سر شدن هزینه‌ها بیشتر از ۵ نفر حق بیمه بپردازند و در مقابل یک نفر حقوق بازنشستگی دریافت کند.
**8 سال برابر 30 سال
علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته است : « تعداد بازنشستگان تامین اجتماعی از سال ۱۳۵۳ تا سال ۱۳۸۳ برابر با یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بوده است و بر اثر بازنشستگی‌های پیش از موعد و انواع مداخلات در قواعد صندوق‌ها، تعداد بازنشستگان صندوق از ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۲ برابر با یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر شده، یعنی بازنشستگان هشت سال کشور برابر با تعداد بازنشستگان ۳۰ سال قبل از آن بوده است». این نقل قول خود مثالی کافی بر خردورزی و آینده بینی در تصمیم‌های مدیران منصوب شده بر سرنوشت میلیون‌ها سالمند در آن دوره است . نکته جالب و بدیع که از راهکارهای اقتصادی ابداعی در کشور ماست آنکه در طول سال‌های اخیر دولت به جای بدهی‌های خود بخشی از شرکت‌های دولتی را به صندوق‌های بازنشستگی داده که بخشی از آنها ضررده بوده‌اند. به روایتی شرکت‌های مشکل دار را به صندوق‌های مشکل دار واگذار کرده اند تا مشکلات آنها حل شود.
**موفق‌ها چه می کنند
مقایسه ای از باب تطبیق با برخی کشورها در رنج‌های مختلف می تواند دریچه ای بر عملکرد درست و راه‌های آزموده شده موفق باشد.
**استرالیا
استرالیا با هدف جذب حداکثر افراد برای زندگی در این کشور، سیستم‌های حمایتی زیادی ایجاد کرده است که حمایت از سالمندان هم بخشی از آن است. در سال ۲۰۱۵ میلادی ارزش سیستم رفاهی در کشور استرالیا برابر با ۱۵۰میلیارد دلار بود . دولت این کشور در سال 2016 طرح اصلاحات سیستم تامین اجتماعی را در دستور کار خود قرار داد. افراد بالای ۶۰ سال در استرالیا می‌توانند از تخفیفات ویژه‌ای برای مسافرت‌‌های درون‌شهری و برون‌شهری برخوردار باشند و در خرید‌های خرده‌فروشی هم امتیازهایی دریافت خواهند کرد( خرید میوه تقریباً رایگان از آن جمله است). از طرف دیگر سالمندانی که در این کشور زندگی می‌کنند، طبق نظر سازمان‌های بازنشستگی می‌توانند از خدمات پرستار شخصی خانگی یا اسکان در مراکز نگهداری از سالمندان استفاده کنند.
**آلمان
آلمان یکی از برترین سیستم‌های بازنشستگی را در دنیا دارد و افراد در تمام سال‌های کاری خود حق بیمه و هزینه‌های درمانی را پرداخت می‌کنند و حتی مبلغی از دستمزد آنها بابت بیمه‌های بیکاری کسر می‌شود. در سال گذشته ۱۵.۵ درصد از درآمد ماهانه افراد در کشور آلمان برای هزینه‌های بهداشتی، سه‌درصد برای بیمه‌های اشتغال و پرستاری که برای افراد بدون فرزند این سهم به ۱.۹۵ درصد تقلیل پیدا می‌کند و ۱۸.۹ درصد برای بیمه‌های بازنشستگی پرداخت شده و این سهم‌ها بین کارمند و کارفرما تقسیم می‌شد و سهمی را کارفرما و بخشی را کارمند پرداخت می‌کرد. درنتیجه افراد سالمندی که در این کشور زندگی و کار کرده‌اند از سال‌های اولیه کاری خود برای پیری و تامین نیازهای این دوره برنامه‌ریزی کرده‌اند و می‌توانند علاوه بر مستمری‌های ماهانه و بیمه‌های درمانی، در مورد نسخه‌های پزشکی و دارو و حتی عینک هم تحت‌پوشش بیمه‌های بازنشستگی در این کشور قرار بگیرند.
**ژاپن
ژاپن یکی از پیرترین کشورهای آسیایی است و از هر چهار نفر ساکن این کشور، یک نفر بالای ۶۵ سال دارد. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵ میلادی از هر سه نفر ساکن ژاپن یک نفر بالای ۶۵ سال داشته باشد. ژاپن رکورد بالاترین سن مرگ را دارد و این یکی از افتخارات دولت ژاپن است که با کمک حمایت‌های مالی و بهداشتی توانسته است طول عمر مردم را افزایش دهد. ولی این افزایش طول عمر هزینه‌هایی را هم برای دولت به همراه داشته است، زیرا برای دوره طولانی‌تری باید دستمزدهای بازنشستگی پرداخت شود. از طرف دیگر با افزایش طول عمر مردم و کاهش نرخ موالید در این کشور تا یک دهه آینده از شمار افرادی که کار می‌کنند و حق بیمه بازنشستگی می‌پردازند، کاسته و بر شمار بازنشستگان افزوده می‌شود. در سال ۲۰۱۲ میلادی حداقل دستمزدهای بازنشستگی در این کشور برابر با ٧٨۶هزارو ۵٠٠ ین، معادل چهارهزارو ٣۴٢ پوند در سال (یعنی ۳۶۱.۸ پوند در ماه) بود.
**نروژ
نروژ یکی از کشورهای اسکاندیناوی است که سیستم بازنشستگی توسعه‌یافته‌تری دارد و در سال‌های اخیر به دلیل افزایش متوسط دستمزد بازنشستگان میزان سفرهای خارجی در میان بازنشستگان این کشور
67 درصد افزایش یافته است. در این کشور سن بازنشستگی رسمی برای زنان و مردان ۶۷ سال است و این قانون از سال ۱۹۷۰ میلادی تاکنون در کشور اجرا شده. البته این امکان جالب در این کشور وجود دارد که از
۶۲ سالگی فرد خود را بازنشسته اعلام و از مزایای بازنشستگی استفاده کند ولی به کار تمام‌وقت هم ادامه دهد.
**آمریکا
با افزایش سن جمعیت در آمریکا هر روز بر شمار سازمان‌ها و نهادهایی که به وضعیت سالمندان در این کشور رسیدگی و برای بهبود شرایط زندگی آنها تلاش می‌کنند، افزوده می‌شود. اما در مورد میزان دریافتی سالمندان بعد از ۶۵ سال نمی‌توان رقم واحدی اعلام کرد. میزان دریافتی سالمندان در این دوره به این بستگی دارد که در کدام ایالت زندگی می‌کنند و اینکه بعد از سن بازنشستگی به کار خود ادامه داده‌اند یا خیر. از طرف دیگر، موقعیت شغلی این افراد طی سال‌های کاری‌، میزان پس‌انداز و سرمایه‌گذاری‌شان تاثیر بسزایی در دریافتی آنها در دوره بازنشستگی دارد. به گزارش مرکز حقوق بازنشستگان در واشنگتن، از میان ۴۴.۷ میلیون نفر بازنشسته‌ای که در آمریکا زندگی می‌کنند نیمی درآمد کمتر از ۲۰هزار و ۳۸۰ دلار در سال دارند. اما این تنها منبع درآمد سالمندان نیست بلکه بازنشستگان این کشور می‌توانند از مزایای تامین اجتماعی که رقمی بالغ بر ۱۵ هزار و ۱۳۲ دلار در سال است، برخوردار شوند. خدمات پرستار شخصی
بیمه‌های تکمیلی ، کمک هزینه سفر ، کمک هزینه خرید ملزومات روزانه و هزینه اسکان از جمله خدمات صندوق‌های بازنشستگی در آمریکاست. در این کشور نیز بازنشستگان صاحب رای در انتخابات هیئت مدیره صندوق محسوب می شوند و در نهایت روسای صندوق با رای آنها انتخاب می شوند. بیلان
منفی مالی معمولاً به عزل اعضای هیئت مدیره منجر می شود.

در حال حاضر در اکثر صندوق‌های بازنشستگی تعداد کسانی که حق بیمه می‌پردازند بسیار کمتر از کسانی است که حقوق بازنشستگی می‌گیرند در حالی که شرایط ایده‌آل هفت به یک است یعنی هفت نفر بیمه بپردازند و یک نفر حقوق بازنشستگی بگیرد
 
لیلاز : شما بدترین و وحشیانه‌ترین تجلی توامان فقر و پیری کشور را در صندوق‌های بازنشستگی می‌توانید ببینید. همیشه دولت‌ها به صندوق‌های بازنشستگی به چشم حیات خلوتی که می‌توان منابع آن را به آسانی در اختیار گرفت، نگاه می‌کنند. این موضوع به دلیل تسلط دولت بر ساختارهای اقتصادی و سیاسی ناشی از فقدان دموکراسی و تصدی و دخالت دولت در اقتصاد است.

*آفتاب يزد