روزنو :
مجلس دهم این روزها شاهد تشکیل فراکسیون‌های جدیدی است. مبنای تشکیل این فراکسیون‌ها نه تقسیم‌بندی‌های سیاسی و اجتماعی و نه حتی جنسیت است. ابتدا فراکسیون ترک زبانان تشکیل شد. سپس در روزهای اخیر استارت شکل‌گیری فراکسیون کردزبانان نیز زده شد. هرچند به ظاهر به نظر می‌رسد این فراکسیون‌ها دغدغه مناطق قومی و بومی کشور را دارند اما شکل‌گیری آنها با انتقادات زیادی همراه شده، انتقاداتی که در رسانه‌های اصول‌گرا از آن «موش‌دوانی اصلاح‌طلبان» تعبیر
شده است.
با این حال واکنش به تشکیل این فراکسیون‌ها فقط از جانب سیاسیون نیست. هرچند جامعه‌شناسان راه مقابله با تهاجم فرهنگی را تقویت داشته‌های بومی می‌دانند، اما بسیاری از تاریخ‌دانان به رئیس مجلس نامه‌ای نوشته و آسیب‌های تشکیل فراکسیون‌های قومیتی را گوشزد کرده‌اند. آنها معتقدند «ایجاد فراکسیون‌های قومی منطقه‌ای، عملا میدانی نابرابر برای رقابت گروه‌های زبانی و نژادی نابرابر برای گرفتن امتیاز هرچه بیشتر به نفع واحدهای خود خواهد بود و عملا به مفهوم واگرایی سیاسی و ملی ره سپر خواهد شد.» چند تن از کارشناسان در گفت‌وگو با «همدلی» ضمن بررسی و آسیب‌شناسی تشکیل این فراکسیون‌ها، از آن به عنوان «زنگ خطر»
یاد کرده‌اند.
چرا نباید حقوق قومیت‌ها تامین شود؟
«علی‌محمد حاضری» استاد جامعه‌شناسی معتقد است: تا وقتی که حقوق قانونی قومیت‌ها اجرا نشود، توسل به هر روش مسالمت‌آمیز حقوقی و قانونی برای پیگیری مطالبات مشروعیت دارد. کسانی که نگران هستند که با این نوع اقدامات ممکن است امنیت ملی آسیب ببیند باید به اجرای حقوق قانونی قومیت‌ها تاکید کنند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب می‌گوید: اقلیتی که احساس می‌کند حقوش رعایت نمی‌شود معتقد است کشور بر اساس منافع قومیت غالب عمل می‌کند. باید در نظر داشت تامین حقوق قومیت‌ها از وظایف حاکمیت است و هرگونه پیگیری این حقوق از مسیر قانونی مسالمت‌آمیز خود از حقوق اقلیت‌هاست. بنابراین از نظر حقوقی پیگیری تشکیل این فراکسیون‌ها روش مسالمت‌آمیزی به شمار می‌آید.
حاضری می‌افزاید: چرا حقوق قومیت‌ها نباید به‌گونه‌ای تامین شود که در نهایت ما شاهد این روش‌ها باشیم. در واقع خود این مسئله زنگ خطر
است.
نماینده وکیل ملت است، نه وکیل قومی خاص
علی نجفی توانا، حقوق‌دان و استاد دانشگاه نیز به همدلی می‌گوید: مسلما در مجلس افراد هم‌فکر و هم‌رای در چارچوب نوعی تفکر و هدف مشترک با همدیگر همکاری می‌کنند تا بهتر بتوانند قوانینی تصویب کنند که حقوق موکلین و ملت را در مجلس تامین می‌کند. اما تشکیل گروه‌ها نباید به نوعی با منافع ملی و ارزش‌های عمومی در تعارض باشد، چه آنکه تشکیل این گروه‌ها بر اساس عقاید، نژاد و دین و چه بر اساس تعلقات قومی و جغرافیایی باشد.
این استاد دانشگاه اضافه می‌کند:مثلا اگر بنده به عنوان وکلای یکی از استان‌های شمالی فعالیتی آغاز کنم که ارجحیت یا امتیازی برای این جریان قائل شوم، موجب تفکیک، جدایی و تعارض قومی در صحن مجلس خواهد شد. فراموش نکنیم که وقتی کسی به عنوان نماینده یک منطقه به مجلس می‌رود او وکیل ملت است نه وکیل یک قوم یا استان خاص. این حقوق‌دان می‌گوید: هرچند که نماینده نیازهای موکلین منطقه‌ای خود را مورد بررسی قرار میدهد، اما در تصویب مسائل کلان کشور باید یک نگاه عام و در چارچوب منافع ملی داشته باشد. اینجاست که نباید امتیازات قومی موجب تفکیک بین نماینده‌ها شود که در این صورت ما به جای عملکرد برای عموم، عملکرد به نفع قومی خاص خواهیم داشت که این با فلسفه مجلس قانون‌گذاری منافات دارد.
نجفی توانا اضافه می‌کند: اگر تشکیل فراکسیون به صورتی باشد که غیر از همراهی و هم‌زبانی در بررسی طرح‌ها و لوایح خاص بخواهد جنبه شووینیستی - حمایت افراطی از یک قوم یا گروه – داشته باشد، قطعا مورد تایید نخواهد بود.
آب ریختن به آسیاب گرایش‌های «پان»
ناصر تکمیل همایون، جامعه‌شناس و تاریخ‌نگار معتقد است که تشکیل فراکسیون‌های قومیتی در مجلس آب ریختن به آسیاب پان‌‌ها مانند پان‌ترکیست‌ها یا پان‌کردهاست.
تکمیل همایون به «همدلی» می‌گوید» فراکسیون‌هایی که در مجالس تشکیل می‌شوند، قاعدتا یا باید بر اساس ایدئولوژی و گرایشی خاص باشند یا بر مبنای مطالبه ویژه همگانی. مثلا در مجلس هفدهم ترک‌ها، خراسانی‌ها، گیلانی‌ها و ... با هدف ملی شدن صنعت نفت فراکسیون نهضت ملی را تشکیل دادند. اما فراکسیون‌های قومیتی ممکن است آب به آسیاب پان‌ترکیسم، پان‌بلوچیسم و پان‌عربیسم منجر شود، لذا تشکیل این گونه فراکسیون‌ها به مصلحت نیستند.
تکمیل همایون با بیان اینکه هر ایرانی آذری‌زبان باید به فکر بلوچستان هم باشد، ادامه میدهد: اگر اقوام به فکر اقوام دیگر نباشند مسئله قوم‌گرایی به وجود
می‌آید.
این جامعه‌شناس می‌گوید: افرادی که به فکر تشکیل فراکسیون‌های قومی در مجلس هستند، فکر خوب را که حمایت از اقوام است می‌گیرند، اما معنای بدی از دل آن در می‌آورند، لذا این می‌تواند خطرناک باشد.
تکمیل همایون معتقد است که مطرح شدن چنین بحث‌هایی در پارلمان کشور به این معناست که نهادهای نظارتی با مطالعه و درست بر کاندیداهای نمایندگی مردم نظارت نکردهاند و کنه عقاید این افراد را بررسی نکردهاند.
دفاع یک نماینده از فراکسیون‌های قومی
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده مردم اسدآباد در مجلس شورای اسلامی اما نظر متفاوتی دارد. او به همدلی می‌گوید: در فراکسیون‌های مجلس دهم وحدتی در عین کثرت وجود دارد. فراکسیون‌هایی که شکل گرفته‌اند گرایش وحدت‌گرایانه قوی دارند که نمونه آن آرایی است که در مجلس درباره مسائل ملی شکل می‌گیرد. لذا مشاهده می‌کنیم که گرایش فراکسیونی قومی، صنفی یا سیاسی مانع از شکل‌گیری روح ملی در مجلس نشده
است.
فلاحت‌پیشه می‌گوید: من شکل‌گیری فراکسیون‌های قومی را به ضرر منافع ملی نمی‌دانم. این فراکسیون‌ها هرچند در یک سری رقابت‌های داخل مجلس نقش دارند، اما به عرصه ملی آسیب نمی‌رسد.
این نماینده مجلس برخلاف تکمیل همایون که معتقد است فراکسیون‌های قومی آب به آسیاب گرایش‌های «پان»می‌ریزند، می‌گوید: گرایش‌های «پان» هیچ یک از خطوط قرمز جمهوری اسلامی را به رسمیت نمی‌شناسند، اما خط قرمز فراکسیون‌های قومی
«امنیت ملی» است.
شکل‌گیری فراکسیون‌های قومی محقق شدنی نیست.
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز می‌گوید که مخالف سرسخت تشکیل فراکسیون اقوام است. او به همدلی می‌گوید: شکل‌گیری فراکسیـــون‌های‌قــومی محقق‌شدنی نیست.
او معتقد است: جامعه مرزنشین کشور، در تاریخ علی‌رغم حفظ هویت‌های قومی هیچ گاه نخواسته است هویت مرکزی خود را از دست بدهد.
او این نگاه را نگاهی تثبیت شده در تاریخ می‌داند و می‌گوید: شکل‌گیری فراکسیون‌های قومیتی هم ابزاری در اختیار رسانه‌های مخالف جمهوری اسلامی خواهد بود و هم کارآیی و ثمربخشی نخواهد داشت، چرا که مطالبات مشروع می‌توانست در قالب طرح یا لایحه در دستور کار مجلس قرار بگیرد. ایران جامعه‌ای بوده که هرچند گاهی اقوام گله‌هایی از حکومت مرکزی داشته‌اند، اما هیچ‌گاه رفتارشان برون‌مرزی نبوده
است.
ناصری هم تشکیل این فراکسیون‌ها را زنگ خطر می‌داند و می‌گوید: اقوامی مثل مناطق کردنشین همیشه با حاکمیت مرکزی همراه بوده‌اند و به‌رغم مشکلاتی که در برهه‌هایی داشته‌اند مطالبات مشروعی در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی دارند که باید به صورت جدی مورد توجه قرار بگیرد. وقتی مطالبات در قالب فراکسیون مجلس یعنی نخبگان یک قوم مطرح می‌شود به نظر می‌رسد که تا حدودی ناشی از فشار افکار عمومی است و دولت و دستگاه‌ها برای پاسخ دادن به این مطالبات باید فعال
شوند.
وزش مقطعی و احساسی نمایندگان
ناصری در پاسخ به این سوال که آیا تشکیل فراکسیون‌های قومیتی مغایر اصل 9 قانون اساسی هستند یا خیر می‌گوید: این‌طور نیست. صدایی که توسط برخی نمایندگان بلند شده بیشتر از جنبه‌های عاطفی ناشی شده است تا واقعیات عقلانی. هیچ کس با هرگونه گرایش فکری، به هیچ وجه خواهان به هم ریختگی استقلال کشور نیست، بنابراین، این اقدامات نمایندگان بیشتر موج‌های احساسی هستند و کمتر مطالبات عقلانی و تاریخی پشت آن قرار دارد. ناصری تشکیل فراکسیون‌های قومی را وزش مقطعی عنوان می‌کند و می‌گوید: دولت و مجلس باید نسبت به مطالبات قومی به صورت جدی فکری
بکنند.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
