برنده ماراتن آمریکا مشخص شد . ترامپ با پشت سرگذاشتن هیلاری کلینتون به کاخ سفید رفت تا بعد از ماجرای "برگزیت" بزرگ‌ترین شگفتی سال 2016 رقم بخورد و تحلیلگران را به این فکر بیاندازد هفته‌های باقی مانده از سال و سالی که پیش رو است چه خبرهای شگفت انگیز دیگری برای دنیا در آستین خواهد داشت.

به گزارش روز نو؛ برای اقتصاد ایران و فعالان بازارهای اقتصادی کشور انتخاب ترامپ شوک بزرگی به حساب می‌آید حتی اگر همه تحلیل‌ها یا حداقل بیشتر آن‌ها بگویند که جایی برای نگران نیست و اصولاً تغییر رییس جمهور آمریکا برای آینده ایران خطر جدی به حساب نمی‌آید یعنی این که آینده برجام به عنوان قراردادی چند جانبه که قطعنامه سازمان ملل را پشتوانه خود دارد به انتخاب کلینتون یا ترامپ گره نخورده بود که حالا با روی کار آمدن کاندیدای جمهوری خواه ها آسمان به زمین بیاید.
 
محسن صفایی فراهانی قائم‌مقام سابق وزارت امور اقتصادی و دارایی ایران هم معتقد است پیامدها و هیجان‌های ناشی از انتخابات آمریکا گذراست و اساساً این اتفاق با توجه به شرایط ایران و نقشش در اقتصاد جهانی تاثیری بر آینده کشور نخواهد داشت.
 
مشروح گفت‌وگوی محسن صفایی فراهانی با «امیدایرانیان » را در ادامه می‌خوانید:
 
آقای صفایی فراهانی اعلام نتایج انتخابات آمریکا با دستپاچگی بازارهای جهانی همراه شد از جمله کاهش قیمت نفت و رشد ارزش طلا و البته ریزش شاخص‌ها در بورس‌های بزرگ جهان در ایران هم وضع بر همین منوال بوده و آثار نگرانی را می‌توان در همه بازارها به خصوص بورس تهران به عنوان دماسنج اقتصاد کشور دید . به نظر شما این نگرانی تا چه اندازه مبنای واقعی دارد و نوسان‌های فعلی تا چه زمان ادامه خواهد داشت؟
 
ببینید فارغ از تأثیر نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در رویداد اقتصادی جهان ، نباید فراموش کنیم که برگزاری انتخابات این کشور در هر دوره همیشه با پیامدهای روانی کوتاه مدتی در بازارهای اقتصادی جهان همراه بوده است . از این رو پیش بینی می‌شود به زودی نوسانات ایجاد شده در بورس‌های جهانی  و بازارهای نفت فروکش کند.
 
اما نگرانی بازارها در ایران عمیق‌تر به نظر می‌رسد به خصوص در مورد سرنوشت برجام و احتمال تعلل در از سرگیری روابط تجاری با دنیا و ورود سرمایه‌های خارجی که نگران تکرار تجربه‌های گذشته هستند.
 
برخی از مسئولان و کارشناسان مدت‌هاست که از تأثیر پیروزی ترامپ در ساختار سیاسی و اقتصادی ایران سخن می گویند اما واقعیت این است که انتخاب فردی مانند ترامپ نمی‌تواند به هیچ عنوان تاثیری بر شرایط ایران داشته باشد چون مشکلات رفتاری و ساختاری هر کشوری مربوط به خودش است. از سوی دیگر ایران جزو کشورهایی در جهان به شمار می‌رود که سهم بسیار اندکی از اقتصادی جهانی به خود اختصاص داده یعنی با توجه به سهم  4 دهم درصدی ایران از اقتصاد جهانی ، اقتصاد ایران از تحولات جهانی تأثیر چندانی دریافت نمی‌کند و آسیب هم نمی‌بیند . زمانی اقتصاد ایران از تحولات رخ داده در جهان متأثر می‌شود  که سهم بسیار بیشتری را در زمینه واردات و صادرات از اقتصادی جهانی به خود اختصاص دهد.
 
با این اصاف در شرایطی که ایران سهم مهمی در مراودات جهانی در اختیار ندارد جایی هم برای نگرانی نیست. تنها سهم ایران از بازارهای جهانی نفتی است که به شدت ارزشمندی خود را از دست داده است .  به خاطر داشته باشیم که در روزهای اوج بحران جهانی در سال 2008 اقتصاد اروپا و آمریکا به شدت متضرر شد و دولت‌های این کشورها با دخالت‌های مکرر خود توانستند از بانک‌های بزرگ خود را از خطر ورشکستگی نجات دهند اما در همان روزها اقتصاد ایران جزیره‌ای بود که هیچ گزندی از بحران ندید چون ارتباطی با اقتصاد جهانی نداشت.
 
 از این رو در این شرایط اگر کشورهایی نظیر چین در مورد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نظری را عنوان می‌کند به این علت است که سهم عظیمی در بازارهای جهانی دارند  سهم تولید ناخالص داخلی اقتصاد چین در اقتصاد جهانی پس از کشور آمریکا که 20 درصد برآورده شده، 6.5 درصد است. به تبع آن نیز کشورهایی نظیر ژاپن و آلمان نیز جزو کشورهای مهم اقتصادی محسوب می‌شوند که از رخدادهای اخیر به شدت تأثیر می‌پذیرند.
 
نگرانی عمده اقتصاد ایران ، ایجاد اخلال در روند جذب سرمایه‌های خارجی است که برای توسعه به شدت به آن‌ها نیاز دارد به نظر شما انتخاب ترامپ که در مناظرات نظرات بسیاری تند و متفاوتی را ارائه کرد و حتی موضع رد برجام را پیش کشید می‌تواند در اجرای برجام و برقراری ارتباط ایران و دیگر کشورها مشکل عمده‌ای به وجود بیاورد؟
 
این نگرانی را می‌توان وارد دانست چون واقعیت این است که روند ورود سرمایه‌های خارجی پس از پیروزی ترامپ قطعاً به موضع گیری بعدی کاخ سفید بعد از رفتن اوباما بستگی دارد . به عبارت دیگر در صورتی که این کشور علیه ایران موضع تنش زا اتخاذ کند نمی‌توان به روند ورود سرمایه‌های خارجی خوش بین بود. هرچند که در این شرایط بعید به نظر می‌رسد ترامپ موضع گیری‌های خصمانه‌ای علیه ایران داشته باشد. او در سخنرانی آخر خود اعلام کرد که این کشور به تعهدات بین المللی پایبند است. نکته دیگر این که که کشورهای بزرگ صنعتی نظیر کشور آمریکا با حساب و کتاب در مراودات تجاری و سیاسی خود گام بر می‌دارند چون به این موضوع کاملاً واقف هستند که هر تصمیم اشتباهی در وهله اول به  خود آن‌ها آسیب زند. از سوی دیگر  آمریکا به دلیل سهم بالای 20 درصدی که در تولید ناخالص داخلی دنیا دارد بیشتر از همه نگران آینده خود است . این کشور برای ایجاد موازنه و افزایش سهم صادراتی خود در بازارهای جهانی 5 سال متوالی تلاش کرد تا کشور چین را وادار به کاهش ارزش پولی ملی خود کند چون  چین در زمینه صادرات محصولات تولیدی در جهان پیشرو بود. بنابراین اگر در این شرایط آمریکا به تعهدات خود در مقابل سایر کشورها عمل نکند روند صادرات و موازنه بازرگانی به مشکلی اساسی برای این کشور تبدیل خواهد شد. در نهایت این که این احتمال وجود دارد ترامپ در مورد اجرای تعهدات خود در مقابل ایران ژست بگیرد اما میان ژست تا عمل فاصله زیادی وجود دارد. از این رو به هیچ وجه وی نمی‌تواند موضوع برجام را برهم بزند چون در صورت  رد برجام آمریکا با 5 کشور اروپایی درگیر خواهد شد.
 
گذشته از رخدادهای سیاسی آمریکا فکر می‌کنید برای رونق و ورود سرمایه‌های خارجی به کشور باید چه تحولاتی ساختاری درونی در اقتصاد شکل بگیرد؟
 
برای توسعه اقتصادی، هر کشوری باید بدون توجه به وضعیت سایر کشورها به صورت مستقل و منسجم برنامه ریزی کند. در حال حاضر همبستگی و انسجام در ساختار سیاسی و اقتصادی کشور وجود ندارد. سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری احساس امنیت نمی‌کنند. به عنوان مثال زمانی که تجار انگلیسی به ایران آمدند عده‌ای این تجار آن‌ها را فراری دادند .از این رو اگر در کشور مسائل ساختاری و بنیادی اصلاح شود زمینه‌های ورود سرمایه‌های خارجی نیز فراهم خواهد شد.
 
در این شرایط سیاست دولت فعلی را در زمینه توسعه ساختارهای اقتصادی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
 
دولت روحانی میراث دار شرایط پیشین اقتصاد کشور است، با توجه به وضعیت وخیم اقتصاد کشور دولت یازدهم تنها می‌تواند ترمیم کننده باشد نه اصلاح کننده چون  برای توسعه ساختار اقتصادی ما نیازمند تحولات اساسی و تنظیم استراتژی بلند مدت در ساختار اقتصادی هستیم. یعنی تمام ارکان دولت باید هماهنگ و مسنجم عمل کنند تا استراتژی ایجاد شود پس از آن 20 سال به زمان نیاز داریم تا اقتصاد کشور متحول شود.   


*اميد ايرانيان