اصغر فرهادی کارگردان ایرانی به دلیل ساخت فیلم "فروشنده" توانست جایزه جشنواره کن را از آن خود کند او اما پس از بازگشت به ایران زیر آماج حملات منقدان محافظه کار قرار گرفت.

به گزارش سايت روزنو، حدس و گمان ها در این باره که چه فیلمی نامزد ایران در اسکار سال 2017 میلادی بود اواسط ماه سپتامبر با انتخاب فیلم فروشنده به کارگردانی اصغر فرهادی به پایان رسید. فیلم توسط کمیته ای از بنیاد سینمایی فارابی که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران انتخاب شده بوند مورد تایید قرار گرفت. فروشنده در جشنواره فیلم کن در ماه مه برنده بهترین فیلمنامه و جایزه بهترین بازیگر مرد شده بود اما منتقدان این فیلم ناراضی از انتخاب آن برای نمایندگی ایران و دریافت جایزه بودند آنان می گویند که فروشنده تصویری تحریف شده از جامعه ایران می دهند و بنیان خانواده و کرامت آن را لکه دار کرده است.

المانیتور با اشاره به این که حضور فیلم های ایرانی در جشنواره های جهانی بی سابقه نیست می نویسد:"در سال 1997 میلادی عباس کیارستمی کارگردان شناخته شده ایران که اخیرا در ماه آگوست درگذشت، توانسته بود جایزه نخل طلا را در جشنواره کن برای ساخت فیلم "طعم گیلاس" از آن خود کند او اولین ایرانی ای بود که در این جشنواره برای ایران درخشید. کیارستمی در بازگشت به فرودگاه اما نه با استقبال عمومی و مردمی مواجه شد و نه صف های طولانی برای دیدن فیلمش ایجاد شدند در واقع، طعم گیلاس در ایران ممنوع شد. اکنون اما نوزده سال از آن زمان گذشته و وضعیت متفاوتی در ایران حاکم است".

المانیتور اشاره می کند که اکنون فرهادی در رسانه های اجتماعی مورد تحسین مداوم قرار گرفته است و با استقبال گرم در فرودگاه تهران مواجه شد. مقام های ایرانی و چهره های فرهنگی نیز به او تبریک گفتند و استقبال مردم از فیلم او در سینماها به قدری بود که سینماها سانسی خارج از برنامه را در ساعت 6:30 صبح نیز برای فروشنده اختصاص دادند. 

در فرودگاه شهاب حسینی بازیگر فیلم فرهادی گفت که عباس کیارستمی نیز با نخل طلایی از این فرودگاه و این مسیر آمد و منتظر بود تا از او استقبال شود اما بجای آن با این کارگردان برخورد شد. "سعید قطبی زاده" از منتقدان تلویزیون و سینما به المانیتور می گوید:"در جوامعی مانند ایران که در آن مسائل فرهنگی تحت کنترل و اعمال نظر دولت قرار دارند برحی از فیلمسازان به نهادهای دولتی نزدیک می شوند چرا که کارهای شان دارای محتوای تبلیغاتی و شعاری منطبق با نظم سیاسی حاکم است. 

سایر فیلمسازان مباحث جسورانه تری را مطرح می کنند و  در قالب اپوزیسیون فرهنگی قلمداد می شوند فرهادی متعلق به هیچ يك از این دو گروه نبوده است. سینمای او سینمای متکی به داستان است و متکی به یک بازیگر معروف است و برخلاف مدل های سینمایی معمول با مخاطبان عمومی رابطه برقرار می کند. فیلم های او همواره در زمره بهترین فیلم ها در سینمای ایران بوده اند. در یک معنا، فیلم های اوبسیار متفاوت از عباس کیارستمی بودند که ممنوع الپخش می شدند و یا فروش خیلی کمی در داخل داشتند".

قطب زاده البته خود از نظر هنری یکی از منتقدان فروشنده است و می گوید که از نظر سناریو این فیلم چندان قوی نبود و نقاظ ضعف و تکراری زیادی داشت.

"سعید عقیقی" نمایشنامه نویس و منتقد فیلم سینمایي فرهادی را سینمایی می داند که دارای زمینه و محتوای واقع بینانه با به کارگیری فرمول فیلمنامه نویسی کلاسیک است. او که در حال نوشتن کتابی درباره فیلم های فرهادی است به "المانیتور" می گوید:"سینمای او با مخالفت ها و بعضا نقدهای منفی نیز در ایران و خارج از کشور مواجه شده است. در مقابل فیلم او دارای طرفداران زیادی نیز می باشد. فیلم های فرهادی در طول زمان پیچیده تر و گسترده تر می شوند. فیلم های او هم چنین راه حل مختلف تری در مقایسه با کارهای کیارستمی به مخاطب ارائه می دهند. فیلم های او ترکیبی از داستان سرایی و جامعه شناسی معاصر هستند که به نظر می رسد برای مخاطبان ایرانی و خارجی جذاب هستند".

المانیتور اشاره می کند که فروشنده در ایران برای نخستین بار با مطرح شدن موضوع تجاوز مورد توجه قرار گرفت. این سایت می افزاید:"آنجا بود که حمله محافظه کاران اغاز شد. روزنامه اصولگرای "جمهوری اسلامی" فرهادی را متهم به ارائه تصویری تاریک از ایران به جهان کرد و مدعی شد که او تنها به دنبال برنده شدن جایزه در غرب است. در همین حال روزنامه تندروی "کیهان" نیز در سرمقاله خود دلیل اصلی موفقیت فیلم او در جشنواره کن را مرتبط بودن موضوع فیلم با تجاوز در زندگی زناشویی دانسته بود. "مسعود فراستی" منتقد فیلم نیز فروشنده را دارای محتوای ضد خانواده با توجه به موضوع تجاوز و روسپی گری دانست بود. او در برنامه "هفت" در شبکه تلویزیونی دولتی ایران فرهادی را متهم کرد که با ارائه تصویری تاریک از جامعه تنها به دنبال کسب جایزه بوده است. او گفته بود که این فیلم به دلیل ارائه تصویری سیاه از جامعه و خانواده ایرانی نباید به عنوان نماینده ایران برای اسکار انتخاب می شد".

المانیتور در ادامه با اشاره به جهت گیری های خاص سیاسی منتقدان فروشنده می نویسد:"هفت" برنامه ای است که توسط کارگردان ایرانی بهروز افخمی اداره می شود که خود یکی از منتقدان فروشنده است. او پیش تر عضو اصلاح طلب در مجلس ششم ایران بود اما اخیرا مواضعش به دلواپسان نزدیک شده است. او جشنواره کن را جایی برای ارائه موضوعات مرتبط با همجنسگرایان و حضور آنان دانسته بود. نظرات او با انتقادات شدیدی مواجه شد. پس از موفقیت فرهادی، افخمی به منتقدان خود پاسخ داد و گفت که در جشنواره کن جایزه براساس ارزش های سینمایی داده نشده اند".

قطب زاده اشاره می کند که اظهارات افخمی دقیقا  همان دیدگاهی است که بخشی از بدنه مدیران سینمای دولتی ایران درباره جشنواره های خارجی دارند و می افزاید:"این جشنواره ها نگاه این طیف را قبول نمی کنند. منتقدان به تشکیلات سیاسی خاصی وابسته هستند و فیلم های شان صرفا موضع خاص سیاسی کارگردان را بیان می کنند. آنان با موضوعات هنری برخورد سیاسی دارند. برای مثال، اکنون جعفر پناهی کارگردان ایرانی اجازه خروج از ایران و اجازه فیلمسازی را ندارد صرفا به دلیل آن که در سال 2010 میلادی به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران و حوادث پس از آن انتقاداتی را وارد کرده بود. برخی نیز در حلقه های روشنفکری ایران می گویند که چرا فیلم های ساده وحتی با سناریوی ظریف او باید در جشنواره های محتلف برنده جوایز متعدد شوند".

این سایت در ادامه اشاره می کند که فروشنده چهارمین فیلم فرهادی است که برای شرکت در اسکار به نمایندگی ایران انتخاب شده است. پیش تر دیگر فیلم های او از جمله درباره الی، گذشته و جدایی نادر از سیمین انتخاب شده بودند که آخری برنده جایزه اسکار در سال 2012 میلادی شده بود.

قطب زاده معتقد است که با توجه به سوابق پیشین و تاریخچه اسکار فکر نمی کند که این بار فروشنده شانس زیادی برای برنده شدن در اسکار را داشته باشد و می گوید:"این نادر است که شاهد باشیم که یک فیلمساز برنده جایزه اسکار برای بهترین فیلم خارجی دوبار در کمتر از پنج سال شود".

او هم چنین از نظر هنری ابراز نگرانی می کند که ممکن است این تصور در افکار عمومی بین المللی ایجاد شود که سینمای ایران  تنها به آثار فرهادی و شخص او محدود می شود. او می گوید:"فرهادی فیلمساز بزرگی است اما نباید این تصور ایجاد شود که او هر آن چه می سازد باید به عنوان نماینده ایران در اسکار حضور یابد چرا که در غیر این صورت سایر هنرمندان در ایران دلسرد خواند شد. توانایی های فرهادی در هدایت بازیگران منحصر فرد هستند اما او تنها نماینده سینمای ایران نیست".