'عبدالحسین وهاجی' سفیر ایران در استرالیا در گفت وگوی اختصاصی با ایرنا از سفر وزیر تجارت، سرمایه گذاری و گردشگری استرالیا به تهران در مهر ماه سخن گفت و ضمن تشریح موانع توسعه همکاری های اقتصادی دو جانبه، از وضعیت بازداشتگاه های غیراستاندارد مانوس و نائورو و سیاه نمایی گذشته مقام های کانبرا در زمینه حقوق بشر در ایران و مدینه فاضله معرفی کردن استرالیا که باعث این پناهجویی ها شده است، انتقاد کرد.

سفیر ایران در استرالیا در این گفت وگو، سفر 'استیون چیوبو' وزیر تجارت، سرمایه گذاری و گردشگری استرالیا به تهران در صدر یک هیات تجاری و اقتصادی را با اهمیت دانست و گفت بازگشایی دفتر کمیسیون تجارت خارجی استرالیا (آسترید) در ایران نشان دهنده علاقه کانبرا ه توسعه مناسبات با ایران است.

وی، به موضوع همکاری های ایران و استرالیا به ویژه پس از توافق و اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) اشاره کرد و گفت: در جریان سفر 'جولی بیشاپ' وزیر امور خارجه استرالیا به ایران و سفر متقابل 'محمدجواد ظریف' وزیر خارجه کشورمان به استرالیا، دیدارها و نشست های خوبی برگزار شد و در جریان این رایزنی ها برنامه سفر وزیر تجارت، سرمایه گذاری و گردشگری استرالیا به همراه هیات اقتصادی و تجاری به تهران مطرح شد.

'استیون چیوبو' وزیر تجارت، سرمایه گذاری و گردشگری استرالیا قرار است 27 سپتامبر (6 مهر) به همراه هیات 30 نفره به تهران سفر کند و وهاجی اعلام کرد در این سفر دیدارهای مهمی صورت خواهد گرفت و دو طرف در خصوص موضوعات مهم مذاکراتی انجام می دهند.

به گفته وی، در هیات استرالیایی نمایندگانی از بخش های مختلف اقتصادی و تجاری شامل بخش های کشاورزی، صنعت، معدن، خدمات، امور بانکی، انرژی، بهداشت و همچنین دانشگاهی حضور داشته و با همتایان ایرانی خود مذاکراتی انجام می دهند.

بلندپایه ترین دیپلمات ایران در استرالیا گفت که بخش عمده ای از این هیات را بخش خصوصی استرالیا تشکیل می دهد. برخی از آنها پیش از اعمال تحریم های ناعادلانه غرب علیه کشورمان در ایران فعال بودند و اکنون می خواهند کارهای تجاری پیش از تحریم ها را احیا کنند.

تعدادی از اعضای هیات استرالیا نیز برای نخستین بار است که قصد ورود به بازار ایران را دارند و در این سفر تلاش می کنند مقدمات حضور خود را فراهم کنند.

وهاجی افزود: هیات استرالیایی از بخش های مختلفی تشکیل شده و باید منتظر ماند و نتیجه مذاکرات و توافقاتی را که انجام می شود، دید.

وی یکی از مهمترین بخش های این سفر را بازگشایی دفتر کمیسیون تجارت خارجی استرالیا (آسترید) اعلام کرد و گفت: بازگشایی این دفتر در تهران به عنوان ابزار اولیه شروع کار اهمیت فراوانی دارد و امیدواریم با این سفر شاهد افزایش مبادلات فیمابین باشیم.

وی در خصوص فعالیت های کمیسیون تجارت خارجی استرالیا، گفت: آسترید سازمانی است که با بخش خصوصی ارتباط نزدیکی دارد. آسترید بازارهای برون مرزی و شرایط آنها را مورد بررسی و مطالعه قرار داده و نتایج این مطالعات در اختیار بخش خصوصی قرار می گیرد و بخش خصوصی نیز بر این اساس وارد این بازارها می شود. 

این دفتر فعالیت تجاری و اقتصادی به مفهومی که خودش عامل باشد ندارد و بیشتر ابزار را برای بخش خصوصی فراهم می کند و بازارها را شناسایی خواهد کرد. دفتر کمیسیون تجارت خارجی استرالیا در تهران به دلیل اعمال تحریم ها تعطیل و در دوبی احیا شده بود و اکنون استرالیا دوباره به دنبال آن است تا این دفتر را فعال کند.

سفیر ایران در استرالیا در ادامه مدیریت آب را یکی دیگر از موضوعات مهمی دانست که قرار است در جریان سفر هیات استرالیایی به ایران مورد بحث و بررسی و تبادل نظر قرار گیرد و گفت: استرالیا همانند ایران کشوری خشک به شمار می رود و مطالعات بسیار خوبی در زمینه مدیریت و بهره وری آب انجام داده است و ما می توانیم از تجربیات استرالیا در این بخش بهره مند شویم.

وی در خصوص مذاکرات دوجانبه ایران و استرالیا در بخش انرژی نیز گفت: انرژی در دستور کار سفر هیات استرالیایی به تهران قرار دارد. در این هیات نمایندگان بخش انرژی استرالیا حضور دارند و این افراد قصد با شرکت های نفت و گاز ایران در تهران وارد مذاکره می شوند.

وهاجی در همین حال به حضور نمایندگانی از بخش های تاثیرگذار سیستم بانکی استرالیا در این هیات اشاره کرد و گفت: در جریان این سفر مذاکرات مهمی در خصوص همکاری های بانکی بین دو کشور انجام می شود. تنها مشکل بعد از اجرای برجام، باز کردن ال.سی در سطح تجاری و عملیات بانکی و انتقال پول است که با بانک های استرالیایی تاکنون به نتیجه نرسیده ایم.

وی افزود: بانک های استرالیایی منتظر چراغ سبز خزانه داری آمریکا برای همکاری با ایران هستند و در این خصوص مذاکراتی با مقام های آمریکا انجام داده اند. طبیعی است که حضور این هیات تجاری در ایران نقش مهمی در این خصوص خواهد داشت و با اطمینان در راستای تحقق و حل شدن این مشکل گام هایی برداشته می شود.

نماینده دستگاه دیپلماسی کشورمان در استرالیا تصریح کرد: در دوران تحریم هیچ رابطه بانکی با استرالیا نداشتیم و نقل و انتقال پول نیز توسط بخش خصوصی و صرافی ها انجام می شد. در حال حاضر بنگاه های خصوصی مثل صرافی ها مشکلی برای انتقال ارز ندارند و دیگر همانند دوران تحریم ها نیازمند اخذ مجوز از وزارت خارجه استرالیا هم نیستند و به راحتی پول در بخش خصوصی در حال انتقال است. 

وی ادامه داد: اکنون برای تسهیل مناسبات مالی و پولی بر روی بخش بانکی متمرکز هستیم، زیرا اگر بخش تجاری بخواهد فعال شود به طور طبیعی بانک ها باید با آن همراه و همگام شوند.

وهاجی مهمترین مانع در راه مبادلات بانکی بین ایران و استرالیا را هراس بانک های استرالیایی از جرایمی دانست که ممکن است بانک های آمریکایی علیه آنها اعمال کنند، و گفت: بانک های استرالیا از این بابت باید خیالشان راحت شود. همانطور که در اروپا و جاهای دیگر همین بحث مطرح است. 

وی گفت: البته در اروپا بانک های کوچک و متوسطی هستند که کارشان را با ایران شروع کردند، اما عمده کار بانک های استرالیا در آمریکا متمرکز بوده و با آمریکا سر و کار دارند و روابطشان بیشتر از آنجا نشات می گیرد. به همین دلیل نمی خواهند کاری انجام دهند که برایشان موانع و مشکلاتی پیش بیاید، لذا به دنبال حل و فصل این موضوع با خزانه داری آمریکا هستند.

وی، ایران را بازار بسیار خوبی برای استرالیایی ها دانست و گفت: استرالیایی ها نسبت به بازار منطقه و ایران با جمعیت 80 میلیون نفری بسیار علاقه مند بوده و به دنبال آن هستند تا روابط خود را گسترش دهند. روابط سیاسی دو طرف در حد بسیار مطلوبی بوده و در حال پیشرفت و توسعه است و دیدارهای وزرای خارجه ایران و استرالیا در محافل بین المللی و در نشست های دوجانبه این زمینه را هموارتر کرده است. 

پیشنهاد ایجاد پرواز مستقیم بین ایران و استرالیا موضوع دیگری بود که وهاجی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا به آن اشاره کرد و گفت: طرفین در حال حاضر در خصوص ایجاد پرواز بین مستقیم مطلع هستند و مذاکرات مقدماتی برای برگزاری این پرواز در جریان سفر هیات استرالیایی به ایران صورت خواهد گرفت.

وی گفت: ممکن است در همین ایام و به دنبال مذاکرات تهران، هیاتی از ایران به استرالیا آمده و کار را دنبال کند. موضوع پروازها بین ایران و استرالیا موضوع بسیار مهمی است.

بازداشتگاه های نگهداری پناهجویان در جزیره های مانوس و نائورو که طی سال های گذشته یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث در داخل و خارج از استرالیا بوده است، یکی دیگر از موضوعاتی بود که با سفیر ایران در استرالیا مطرح شد.

سفیر کشورمان در استرالیا گفت: در خصوص پناهجویانی که در این دو اردوگاه حضور دارند و برطرف شدن مشکل دو مطلب مهم وجود دارد. یکی اینکه ما چه توافقاتی و چه هماهنگی هایی برای اجرایی بودن کار انجام داده ایم و دوم اینکه چه اتفاقاتی از بعد بین المللی در این مجموعه رخ داده است.

وی تصریح کرد: نکته مهم در مورد موضوع اول این است که کسانی که علاقه مند به بازگشت به ایران هستند باید احراز هویت شوند و تنها راه که می تواند این کار را تسهیل کند، این است که با اطلاعی که به خانواده هایشان داده می شود آنها با وزارت امور خارجه هماهنگی کرده و یا اعلام آمادگی برای پذیرش پناهجوی بازداشتی می کنند و متقاضی هم نیاز خود را مبنی بر بازگشت به وطن به صورت کتبی اعلام می کند.

وهاجی افزود: همه این افراد بازداشتی به طور قانونی از ایران خارج شده و به کشورهایی مثل اندونزی آمده اند و از آنجا با قایق راهی استرالیا شده و با این مشکلات مواجه شده اند. حال اگر این افراد می خواهند به ایران بازگردند، ما هیچ اجبار و فشاری به آنها وارد نمی کنیم. طرف استرالیایی علاقه مند بود ما به پناهجویان دیکته کنیم که به زور به ایران برگردند که این موضوع را نپذیرفتیم.

وی اعلام کرد: برای طرف استرالیایی استدلال کردیم که قوانین ما اجازه اجبار کردن پناهجویان برای بازگشت را نمی دهد. این در اختیار این افراد است که این کار را انجام دهند. 

بلندپایه ترین دیپلمات ایران در کشور کانگوروها، گفت: استرالیایی ها خودشان این مشکلات را ایجاد کردند. آنها حقوق بشر در ایران را نکوهش و وضعیت حقوق بشر در کشورشان را مورد تمجید قرار دادند و به نوعی استرالیا را برای افراد مدینه فاضله کردند. طبیعی است که افراد تشویق می شوند به اینجا بیایند. 

وی گفت: استرالیایی ها نباید نسبت به سفر این پناهجویان به کشورشان اعتراض کنند. حالا اینها به استرالیا آمده اند و با این مشکلات مواجه شده اند. استرالیایی ها این افراد را به این اردوگاه ها منتقل کرده اند و اکنون خودشان باید برایش راه حل پیدا کنند. 

وهاجی گفت: اگر می خواهید کمک مالی انجام دهید، کمک کنید، اگر مسائل اقتصادی برایشان مهم است و می تواند آنها را ترغیب به بازگشت کند، انجام دهید و اگر ابزاری دارید برایشان فراهم کنید. تا آنجایی که ما می توانیم ورود پیدا کنیم این است که کمک کنیم خانواده ها ترغیب شوند و به وزارت خارجه ایران رفته و مدارک فرد پناهجو را ارائه کنند و در آنجا اعلام کنند که آماده پذیرش فرزندشان هستند. هرچند این کافی نیست، بلکه لازم است. فرد پناهجو نیز باید به صورت کتبی برای بازگشت به ایران اعلام آمادگی کند.

وی به مراحل بعدی کار اداری برای بازگشت این افراد اشاره کرد و گفت: بعد از این اقدامات فرد وارد چرخه گرفتن مجوز برای ورود به تهران می شود و ما نیز مجوز را صادر می کنیم و به راحتی فرد می تواند از این شیوه استفاده کند.

وی گفت که طی چند ماه اخیر حدود 10 نفر از این طرح استقبال کردند. پناهجویان اگر تصمیم داشته باشند به ایران بازگردند این راه حل بازگشت به کشور است.

سفیر کشورمان در مورد شرایط بازداشتگاه های استرالیا در نائورو و مانوس، گفت: شرایط اردوگاه ها مطلوب نیست و سازمان های بین المللی به این موضوع اذعان کرده و در گزارش های خود اعلام کردند که این اردوگاه ها در سطح و وضعیت مناسبی نبوده و برخورد مناسبی با افراد صورت نمی گیرد. 

وی گفت دادگاه های کشور پاپواگینه نو نیز اعلام کردند ارودگاه مستقر در جزیره مانوس باید بسته شود. وزیر مهاجرت استرالیا چند هفته پیش سفری به پاپواگینه نو داشت و مذاکراتی در این خصوص انجام داد منتها جزئیاتی در خصوص زمان بندی برای تعطیلی این بازداشتگاه و آینده پناهجویان آن اعلام نشده است.

سفیر ایران در استرالیا در پایان گفت وگو با ایرنا به همکاری های دو کشور در بخش دانشگاهی و دانشجویی اشاره کرد و گفت: از حدود 8 ماه پیش و قبل از اجرایی شدن برجام هیات های دانشگاهی و دانشجویی استرالیا به ایران سفر کردند. تاکنون حدود 8 هیات به ایران سفر کرده اند و همراه وزیر تجارت، سرمایه گذاری و گردشگری استرالیا نیز نماینده های دانشگاه مختلف استرالیا حضور دارند.

وی گفت: واقعیت این است که دانشجویان ایرانی در استرالیا بسیار خوب درخشیده اند و جزو نیروهای بسیار خوب دانشگاه های این کشور هستند. این برای ما باعث سربلندی است و ما به این دانشجویان افتخار می کنیم. 

وهاجی تصریح کرد: از طرف دیگر تعدادی دانشجوی بورسیه ایرانی در دانشگاه های استرالیا حضور دارند، اما تعداد این دانشجویان در ایام اعمال تحریم های اجباری کاهش یافت.

براساس آمارها از حدود 900 نیروی بورسیه ایرانی که در دانشگاه های استرالیا تحصیل می کردند، در حال حاضر به حدود 20 نفر رسیده است و این افراد نیز مراحل پایانی کار خود را می گذرانند.

وی گفت: دانشگاه های استرالیا به این توافق رسیدند که نیروهای فنی و مورد نیاز خود را از ایران تامین کنند. ایران چهارمین بازار بزرگ تامین نیروهای فنی جهان است و جهان و استرالیا روی دانشجویان فنی و مهندسی کشورمان حساب ویژه ای باز می کنند.

وی گفت: هیاتی از استرالیا سال جاری میلادی به ایران سفر کرد و تعدادی از دانشجویان را بورسیه کردند. از ماه سپتامبر (شهریور) حدود 80 دانشجوی ایرانی با بورسیه شرکت ها و دانشگاه های استرالیایی کار خود را آغاز می کنند و روند صدور مجوز برای دانشجویان ایرانی اکنون روند صعودی پیدا کرده است.