روزنو :
هنوز مدت زیادی از لغو کنسرت در رسمی‌ترین اتفاق موسیقایی کشور یعنی جشنواره موسیقی فجر نگذشته است. هنوز خاطره تلخ لغوهای مکرر کنسرت در بسیاری از شهرهای ایران و پایین کشیدن نوازندگان زن از روی صحنه اجرا نگذشته است که باز هم خبر می‌رسد مسوولان اصفهانی اجازه حضور نوازندگان زن تور کنسرت ناگفته حافظ ناظری را نداده‌اند، هنوز آن خاطرات از ذهن‌ها بیرون نرفته که باز هم خبر می‌رسد براساس نامه رسمی رییس پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فرماندهی انتظامی استان البرز، تمام کنسرت‌های پاپ کرج لغو شده است. قبل از این هم به‌دلیل همان حساسیت‌هایی که معلوم نیست دقیقا چه هستند، کنسرت علی زندوکیلی در استان خراسان‌رضوی(شانذیز) لغو شد و البته بلافاصله بعد از انتشار خبر لغو این کنسرت، سرپرست دفتر موسیقی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان‌رضوی گفت: کنسرت موسیقی علی زندوکیلی که قرار بود 25فروردین‌ماه برگزار شود، لغو نشده و زمان برگزاری آن به تاخیر افتاده است.
به عقب‌تر که برگردیم و به جلو بیاییم، لغو کنسرت علیرضا قربانی، پایین کشیدن نوازنده زن از روی صحنه(حریر شریعت‌زاده) در کنسرت سالار عقیلی، لغو کنسرت وحید تاج، عدم صدور مجوز اماکن برای کنسرت کیهان کلهر، لغو کنسرت پرواز همای که 15هزار بلیت آن فروش رفته بود و در انتها لغو کنسرت سامان جلیلی در خرم‌آباد، اتفاقات تلخی هستند که می‌توان آنها را در صدر خبرهای حوزه فرهنگ به‌عنوان یک زنگ خطر برای موسیقی رسمی در کشور به حساب آورد.
حالا به فاصله کمتر از یک ماه از لغو کنسرت زندوکیلی در شاندیز، خبر می‌رسد پس از حواشی مختلف و چند تحصن اعتراضی در برابر سالن‌های کنسرت، با نامه رسمی رییس پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فرماندهی انتظامی استان البرز، تمام کنسرت‌های پاپ کرج لغو شده و در شهر اصفهان هم مطابق آنچه در این سال‌ها به یک عرف تبدیل شده، در ناگفته شهرام و حافظ ناظری که قرار است در سالن ورزشی گل نرگس برگزار شود، ، بانوانی که عضو ارکستر بودند اجازه حضور روی صحنه را پیدا نکردند.
درباره یک نامه
در متن نامه‌ای که به امضای سرهنگ محمدعلی صفایی(رییس پلیس اطلاعات و امنیت عمومی فرماندهی انتظامی استان البرز) پس از لغو مجوز چند کنسرت پاپ در کرج صادر و در اختیار مدیربرنامه‌های خواننده‌های پاپ قرار گرفته است، آمده:
«مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان البرز
همانگونه که مطلعید، برگزاری کنسرت آقای حمید عسکری در مورخ 9/2/95 در سالن آن اداره واقع در پارک چمران، با حواشی(تجمع اعتراض‌آمیز) مواجه بوده که به علت عدم رعایت برخی مقررات و شؤون اسلامی موضوع مورد انتقاد برخی مسوولان محلی در استان، افراد حزب‌الله و امت شهیدپرور شده است. علی‌هذا برابر بند 3 و 5 مصوبات جلسه هماهنگی و برنامه‌ریزی در نحوه اجرا و برگزاری کنسرت‌های موسیقی استانداری البرز که با حضور اعضا به تصویب رسیده، بدین‌وسیله از تاریخ 12/2/95 کلیه مجوز کنسرت‌های صادره با مضامین پاپ لغو است. مراتب جهت آگاهی و اقدام لازم به حضور اعلام می‌گردد.»
در این بین روز جمعه نماینده ولی‌فقیه در استان البرز در خطبه‌های نماز عبادی سیاسی جمعه این هفته شهر کرج، با اشاره به لغو کنسرت «مجید خراطها» در این شهر و اتفاقات پس از تحصن در برابر سالن کنسرت «حمید عسکری» گفت: «به‌دنبال این هستند تا قبح این مسایل را در جامعه از بین ببرند؛ به نام شادی مجالس رقص و پایکوبی می‌گیرند؛ خدای تعالی در حرام شادی قرار نداده است و کسی فکر نکند با حرام بیماری او درمان خواهد شد. بار دیگر به وزیرها و وکیل‌هایی که داریم و متاسفانه کار خود را درست انجام نمی‌دهند تذکر می‌دهیم؛ حوصله مردم و حزب‌الله در سراسر کشور را تنگ نکنید که حوصله آنها هم حدی دارد؛ به‌عنوان نمونه، در همین برنامه دیشب شهر کرج اگر جلوگیری نمی‌کردیم؛ مسایلی به‌وجود می‌آمد.»
در هفته‌های گذشته برگزاری کنسرت حمید عسکری در شهر کرج حواشی زیادی را در پی داشت و پس از تحصن و اعتراض عده‌ای به برگزاری این برنامه در کرج، نیروی انتظامی وارد عمل شد و با متفرق کردن افراد ناشناس، این برنامه هنری با نظم و امنیت و به‌طور کامل برگزار شد.
گزارش سایت‌های محلی کرج حکایت از آن داشت که دقایقی پیش از شروع کنسرت حمید عسکری که در سالن سینما – تئاتر ارشاد در بوستان دکتر چمران کرج و با مجوز رسمی اداره کل ارشاد استان البرز برگزار می‌شد یک جمعیت ۵۰ نفری تجمع کرده و خواستار لغو کنسرت شدند. اما بلافاصله مدیرکل ارشاد و رییس حراست در محل حاضر شدند و اعلام کردند مجوزهای قانونی صادر شده و ضوابط رعایت می‌شود و دولت و مردم نمی‌توانند خود را با سلیقه آنان هماهنگ کنند. تجمع‌کنندگان ابتدا زیر بار نرفتند و گمان می‌کردند با فشار می‌توانند در برنامه اخلال ایجاد کنند اما در نهایت ناگزیر از ترک محل شدند و در بیانیه‌هایی مکتوب تهدید کردند نوبت بعد به‌گونه‌ای دیگر برخورد خواهند کرد.
چالشهای تصمیم دفتر موسیقی
دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اواخر سال گذشته در راستای تفویض اختیار وظایف اجرایی حوزه‌های ستادی به واحدهای استانی صدور مجوز برگزاری کنسرت‌های موسیقی تا یک هزار و ۲۰۰ نفر را به استان‌ها واگذار کرد. در اطلاعیه‌ای که از سوی روابط عمومی دفتر موسیقی وزارت ارشاد منتشر شده، آمده بود: «به استناد بخشنامه وزارتی و در راستای تفویض اختیار وظایف اجرایی حوزه‌های ستادی به واحدهای استانی، امکان صدور مجوز اجراهای صحنه‌ای موسیقی(کنسرت) در اماکن عمومی تا ظرفیت ۱۲۰۰ نفر، به آن دسته از ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها که آمادگی خود را جهت مدیریت شایسته این امر اعلام کرده‌اند واگذار شد. این تصمیم برای کاستن از تصدی‌گری‌ها و نیز توجه بیشتر به درخواست‌های مکرر فعالان استانی و اعتماد به شایستگی‌های هنرمندان شهرستانی و توان کارشناسی ادارات کل استان‌ها، اتخاذ شده و بی‌تردید می‌تواند موجب توسعه کمی و کیفی فعالیت‌های موسیقایی خارج از مرکز، کاهش چشمگیر رفت و آمدها و هزینه‌های بین شهری و فرایند زمانی صدور مجوز اجراهای صحنه‌ای شود.»
رویه جدید اعطای مجوز کنسرت از سوی اداره ارشاد شهرستان‌ها، از این نظر قابل تامل است که اداره ارشاد هر شهر با صلاحدید خود و به‌صورت کاملا سلیقه‌ای و بی‌توجه به مجوز رسمی فعالیت‌های هنری هر خواننده و هنرمندی، به‌صورت جداگانه صلاحیت چهره مذکور را مورد بررسی قرار داده و به صدور یا عدم صدور مجوز برگزاری برنامه اقدام می‌کند. دستورالعمل لغو تمام کنسرت‌های کرج در حالی منتشر شده است که قرار بود در هفته‌های آینده چهره‌های زیادی در این شهر روی صحنه بروند.
لغو کنسرت دقیقا یعنی چه؟!
پیروز ارجمند، مدیرکل سابق دفتر موسیقی درباره انواع لغو کنسرتها در ایران به «امید ایرانیان» می‌گوید: «لغو کنسرتها دلایل مختلفی دارد. یکی از این دلایل مشکلاتی است که پس از گرفتن مجوز ارشاد از طرف برگزار‌کنندگان کنسرتها به‌وجود می‌آید. مثلا ایرادات تکنیکی هنرمندان، عدم هماهنگی‌های لازم که برعهده برگزار‌کنندگان است و ضعف سالن‌های برگزاری. عمده لغو کنسرتها هم ناشی از سهل‌انگاری در این بخش است و تنها 30درصد این مشکلات مربوط به مسایل حاشیه‌ای است که امروز بیشتر از همان حاشیه‌ها صحبت می‌شود. این حالت درست مثل لغو پروازهای شرکت‌های هواپیمایی است که در اثر ایرادات فنی پیش می‌آید. البته نیاز است که بازتعریفی از لغو کنسرتها ارایه کنم. هر مجوز کنسرتی که تبدیل به یک محصول اجرایی نشود جزو دسته کنسرت‌های لغو‌شده قلمداد خواهد شد، بنابراین وقتی مجوزی صادر نشود نمی‌توان آن را کنسرت لغو شده دانست.»
باری که بر دوش ارشاد سنگینی می‌کند
او در ادامه با اشاره به مسوولیت بیش از اندازهای که بر دوش وزارت ارشاد انداخته شده، میافزاید: «امروز تمام مسوولیت‌های مربوط به اجرای کنسرتها اعم از رفتار تماشاچی، رفتار و نحوه اجرای هنرمندان و نظم و حجاب در سالن متوجه وزارت ارشاد است و همه جواب‌ها را از وزارت ارشاد می‌خواهند. به نظر می‌رسد از نظر قانونی این روش صحیح نباشد و برخی از این وظایف اصلا مربوط به وزارت ارشاد نیست. برای مثال وقتی شخصی از خارج از سالن وارد محل اجرا می‌شود، از یک مکان عمومی عبور کرده تا به محل کنسرت برسد. بر همین اساس وظیفه کنترل پوشش افراد از این پس به عهده نیروی انتظامی خواهد بود. در محل برگزاری حفظ امنیت سالن به عهده بخش حفاظت شرکت برگزار‌کننده خواهد بود در حالی که تا پیش از این وزارت ارشاد مسوولیت این مورد را برعهده داشته است.»
ارجمند با بیان اینکه اقداماتی از این دست می‌تواند دلواپسی افراد واقعا دلسوز را برطرف کند و به برگزاری هر چه بهتر کنسرتها کمک کند، میافزاید: «البته نباید از موضوع بالا رفتن سطح توقع علاقه‌مندان به موسیقی به‌راحتی عبور کرد. رسانه‌ها امروز عامل ایجاد دوره گذاری هستند که به تبع آن سطح توقع جوانان در زمینه عرضه و انتشار موسیقی بالا رفته است. اگر این حالت را نادیده بگیریم، مسیر را برای موسیقی زیر‌زمینی باز کرده‌ایم و در این صورت باید جامعه را آماده ضربات مهیب فرهنگی کنیم. با این توضیح اقدامات دفتر موسیقی وزارت ارشاد باید در جهت برآورده کردن توقعات مخاطب باشد و ما تلاش می‌کنیم که همین کار را انجام دهیم. در نهایت مسوولیت کیفیت اجراها وظیفه‌ای است که به عهده وزارت ارشاد گذاشته شده است و بقیه وظایف را نیز شرکت‌ها و نیروی انتظامی انجام خواهند داد.»
عرف خانوادگی دلواپسان عرف اجتماعی نیست
این آهنگساز و نوازنده موسیقی ایرانی در ادامه به «امید ایرانیان» می‌گوید: «مساله اصلی اینجاست که دلواپسان نباید عرف خانوادگی‌شان را جزو عرف اجتماعی منطقه قرار دهند، از همین رو ما کارشناسانی را در همان منطقه داریم که عرف اجتماعی را تشخیص می‌دهند و بر همان اساس عمل خواهد شد. ناگفته نماند که به هنرمندان گفته می‌شود برخی از آثارشان را در مناطق به‌‌خصوصی اجرا نکنند چراکه وحدت ملی برای ما در اولویت قرار دارد و موسیقی که احتمال تهدید این وحدت را ایجاد کند، نباید اجرا شود. با این وجود جامعه ما تشنه شنیدن موسیقی سالم و خوب است، بنابراین وقتی فضا باز می‌شود تا یک موسیقی به مردم ارایه شود ما با یک هجوم شدید از طرف مردم روبه‌رو می‌شویم، این برای جامعه ما یک فرصت است اما گاهی ما قدر این فرصت را ندانسته‌ایم و نتوانستیم خواست جامعه را به‌خوبی برآورده کنیم. در حالی که می‌توانیم از این فرصت اجتماعی استفاده کنیم تا خانواده‌های ایرانی از یک موسیقی سالم بهره‌مند شوند.»
او در بخش دیگری از سخنانش به نقش ارگان‌های مسوول در اعطای مجوز برنامه‌های موسیقی هم اشاره می‌کند: «دو مرجع قانونی باید مجوز اجرای کنسرت را بدهند تا وزارت ارشاد مجوز کنسرت را صادر کند. دفتر موسیقی و اداره اماکن دو ارگانی هستند که به‌صورت مستدل نظرشان را اعلام و مجوز را صادر می‌کنند و وزارت ارشاد بر همین اساس مجوز نهایی را برای اجرای کنسرت صادر می‌کند. پس از این مرحله از نظر قانونی دیگر هیچ نهاد و ارگانی حق دخالت در این مورد را ندارد و اگر هم اقدامی صورت گیرد، دیگر به‌صورت قانونی نخواهد بود و صورت توصیه‌ای دارد. در ضمن این توصیه‌ها هم باید در جهت حمایتی باشد نه اینکه صورت مساله را پاک کند!»
چه کسی پاسخگوی زیانهای مادی است
او در پایان گفت‌وگو با «امید ایرانیان» به اهمیت دفع ضرر و زیان مادی و معنوی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «از سوی دیگر مساله بعدی جبران ضرر و زیان ایجاد شده در مورد هر یک از لغوهاست. بنابراین همان ارگانی که مانع اجرای کنسرت شده است باید ضرر و زیان وارد شده را جبران کند. هنرمندان هم باید از طریق قانونی اقدام کنند و از پایمال شدن حق‌شان جلوگیری کنند. من این را از حیا و وقار هنرمندان عزیز کشور می‌دانم ولی امروز دفتر موسیقی وظایفی را دارد انجام می‌دهد که خانه موسیقی به‌عنوان صنف مسوول باید انجام دهد. دو سال پیش خانه موسیقی کمپینی را ایجاد کرده و در مورد لغو کنسرتها اقدام به اعتراض کرد. با این وجود نمی‌دانم که این اعتراضات تا چه حدی پیش رفت و آیا آنان از طریق مراجع قضایی هم اقدامات لازم را انجام دادند یا نه؟ به هر حال صرف بیان یک معضل کافی نیست و برای به نتیجه رسیدن کار پیگیری‌های قضایی هم لازم است.»
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
