از 20 ماهی که از انتصاب داود اوغلو به پست نخست وزیری گذشته است، اختلافات بین او و اردوغان تشدید شد و از چند ماه گذشته در آنکارا شایعات قوت گرفته بود که داود اوغلو به زودی خواهد رفت.

به گزارش روزنو، پایگاه تحلیلی المانیتور در گزارشی نوشت: در ترکیه، نخست وزیران پس از شکست در انتخابات، و یا به واسطه از دست دادن اکثر کرسی های حزب خود در پارلمان این کشور به طور معمول کار خود را از دست می دهند. «احمد داود اوغلو» نخست وزیر فعلی ترکیه هیچ کدام از این مشکلات را نداشت. او شش ماه پیش در انتخابات پیروز شد و حزب اش دست نخورده تر از همیشه باقی مانده است. با این حال او در تاریخ 5 مه سخنرانی خداحافظی خود را ایراد کرد. او اعلام کرد که ظرف 17 روز رئیس جدید حزب انتخاب خواهد شد، اما وی به شخصه حضور نخواهد داشت. او گفت: «این تصمیم من نیست. بلکه «ضرورت» ایجاب می کند.»

در ترکیه همه می دانند که «ضرورت» چیست: «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور این کشور که در اوت 2014 داود اوغلو را برای پست نخست وزیری برگزیده بود، به تازگی نظر خود را تغییر داده است. از 20 ماهی که از آن زمان گذشته است، اختلافات بین این دو مقام تشدید شد و از چند ماه گذشته شایعات در شهر «آنکارا» قوت گرفته بود که داود اوغلو به زودی خواهد رفت. چهار روز قبل استعفای داود اوغلو، یک وبلاگ جدید حامی اردوغان تمامی جزئیات را برملا کرد. بر این اساس، داود اوغلو با همکاری با قدرت های غربی به اردوغان خیانت کرده بود.

در واقع، تنها راه «خیانت» داود اوغلو به اردوغان، تلاش وی برای کمتر مستبد بودن است. برای مثال بر خلاف اردوغان، داود اوغلو با جدیت تشکیل یک دولت ائتلافی با حزب اصلی مخالف را پس از انتخابات هفتم ژوئن سال 2015 یعنی زمانی که حزب عدالت و توسعه  اکثریت پارلمان را از دست داد، دنبال کرد. بر خلاف اردوغان، او مخالف زندانی کردن روزنامه نگاران و استادان دانشگاه بود که محاکمه می شدند. و بر خلاف اردوغان، او تلاش می کرد به جای سیاه نمایی در مورد تحریک سیاسی، با معترضان محیط زیست به اجماع نظر دست یابد. به همین دلیل داود اوغلو در مقایسه با اردوغان چهره ای کمتر منفی دیده می شد. اما برای طرفداران اردوغان تمامی این اقدامات «خیانت» محسوب می شد.

در اینجا نکته جالبی وجود دارد: در اوت سال 2014، اردوغان، داود اوغلو را به «عبدالله گل» که ریاست جمهوری اش به پایان رسید و در حال برنامه ریزی برای رهبری حزب عدالت و توسعه بود، ترجیح داد. گل بیش از حد لیبرال بود و در نتیجه برای مبارزه با توطئه های بی پایان ترکیه ظاهرا مناسب نبود. گل همچنین به عنوان بنیانگذار حزب عدالت و توسعه، شخصیت سیاسی خود را داشت و به اردوغان وفادار نمی ماند.

در حال حاضر و با گذشت کمتر از دو سال، مشخص شده که داوود اوغلو نیز به اندازه کافی به اردوغان وفادار نبوده است. به همین دلیل است که تقریبا تمامی ناظران سیاسی در ترکیه انتظار دارند که فردی وفادار به رئیس جمهور جایگزین داود اوغلو شود. سه گزینه برای جایگزینی وی وجود دارد که عبارتند از:

«برات آلبایراک» وزیر انرژی و منابع طبیعی. آنچه که آلبایراک 38 ساله را بیش از یک وزیر مطرح می کند این است که وی داماد اردوغان است و یک نام کلیدی در درونی ترین حلقه قدرت وی محسوب می شود. از این رو کسانی که از عملکرد داخلی حزب عدالت و توسعه به خوبی آگاه هستند، می دانند که آلبایراک ایده آل ترین نامزد برای پست نخست وزیری خواهد بود. تنها مشکل این است که او خیلی جوان و بی تجربه است.

«بینالی ییلدریم» وزیر حمل و نقل کهنه کار ترکیه. ییلدریم 61 ساله به احتمال زیاد اصلی ترین نامزد احراز این پست است. او هیچ جذابیتی ندارد، اما شهرت خوبی به عنوان یک مدیر قابل برای مدیریت پروژه های بزرگ حمل و نقل ترکیه دارد و محرم اسرار رئیس جمهور این کشور است.

«بکر بوزداغ» وزیر دادگستری ترکیه از اواخر سال 2013. بوزداغ 51 ساله بهترین بله قربان گوی برای اردوغان محسوب می شود و تمامی «اصلاحاتی» را که در سه سال گذشته استقلال قوه قضائیه را از بین برد، می شناسد. او هیچ جذابیت و هیچ شهرتی ندارد، اما اعتماد کامل اردوغان را یدک می کشد.

همانطور که مشاور اردوغان در تلویزیون پس از خروج داود اوغلو از قدرت گفت، نکته این است که نخست وزیر جدید یک چهره کمتر شناخته شده خواهد بود. دیگر نویسندگان طرفدار اردوغان مودبانه می گویند که این اقدام بین رئیس جمهور و نخست وزیر او «هماهنگی» ایجاد می کند. اما این اصطلاح توضیح بیشتر "اطاعت" است: اما در اینجا بهتر است از واژه «مطیع» استفاده کنیم.

بر اساس تقویم رویدادها، این اتفاقات رخ خواهد داد: در 22 مه، در سالن همایش ها در شهر آنکارا، هزاران نفر از نمایندگان حزب عدالت و توسعه جمع خواهند شد تا رئیس جدید حزب را انتخاب کنند. چند روز قبل از آن، اردوغان اعلام خواهد کرد که چه کسی را برای این پست در نظر دارد. این فرد تنها نامزد خواهد بود و تمامی آرا را کسب خواهد کرد و رئیس جدید حزب عدالت و توسعه خواهد شد. در همین حال، داود اوغلو به عنوان یکی از بیش از 300 نماینده حزب عدالت و توسعه به کار خود در پارلمان ادامه خواهد داد.

رهبر جدید حزب عدالت و توسعه بلافاصله توسط اردوغان به عنوان نخست وزیر جدید هم منصوب خواهد شد. او فهرستی از اعضای کابینه را ارائه خواهد کرد و تایید آغاز به کار را از اردوغان خواهد گرفت. در این کابینه جدید، کسانی که در دولت فعلی به داود اوغلو وفادار بودند به احتمال دیگر حضور نخواهند داشت. یکی از آنها می تواند «لطفی الوان» معاون نخست وزیر و دیگری می تواند «محمت سیمسک» دیگر معاون نخست وزیر باشد.

آیا تمام این اقدامات مشکل اردوغان برای نداشتن قدرت کافی را حل خواهد کرد؟ نه واقعا، آن هم برای اردوغانی که می خواهد عملا قدرت اش را به یک واقعیت اساسی تبدیل کند. به همین دلیل او هنوز هم «یک سیستم ریاست جمهوری» با در اختیار داشتن همه قدرت در دستان رئیس جمهور را می خواهد. به همین دلیل است که او نیاز به تغییر کل قانون اساسی را دارد، اما حزب عدالت و توسعه کرسی های لازم برای این کار را در اختیار ندارد.

بنابراین اردوغان یا تلاش خواهد کرد کرسی های بیشتری را در پارلمان فعلی به دست آورد، و یا اگر احساس کند زمان مناسب است، انتخابات جدیدی را برگزار خواهد کرد. اولین گزینه می تواند همکاری با حزب حرکت ملی به رهبری «دولت باغچلی» باشد که به تازگی با حزب عدالت و توسعه برای سرکوب شورشیان سیاسی در حزب خود همکاری داشت. گزینه دیگر می تواند زندانی کردن چند تن از معاونان حزب دموکراتیک خلق ها به بهانه ارتباط با تروریسم و برگزاری انتخاباتی کوچک برای کرسی های خالی باشد که به احتمال زیاد حزب عدالت و توسعه آنها را اشغال خواهد کرد.

گزینه دیگر، برگزاری انتخابات سراسری زودهنگام است که کسانی در آنکارا آن را امکان پذیر می دانند. بر این اساس، برگزاری انتخابات زودهنگام در زمان مناسب، شاید پاییز امسال، می تواند هر دو حزب مذکور را به کسب کمتر از 10 درصد کرسی های پارلمان سوق دهد و کرسی های لازم برای ارائه قانون اساسی جدید و «سیستم ریاست جمهوری» را یک شبه در اختیار حزب عدالت و توسعه قرار دهد.

بنابراین مانور اردوغان به سمت قدرت مطلق همچنان ادامه دارد. داود اوغلو تنها می توانست یک مانع جزئی در این مسیر باشد. اما اردوغان تحمل این مزاحم هر چند کوچک را نیز ندارد و می خواهد همه قدرت در دستان خودش باشد. و او به طور پیوسته به این هدف خود نزدیک تر می شود.