تکنولوژی های نوین و پیامدهای آن بر فرهنگ ایران | روزنو

Roozno | پایگاه خبری تحلیلی روزنو

به روز شده در: ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۵:۳۹
کد خبر: ۱۹۵۲۷۹
تاریخ انتشار: ۱۷:۴۶ - ۳۰ فروردين ۱۳۹۵

متین مهدیان نوشت:

روز به روز شبكه هاي اجتماعي که از پیامدهای مدرنیته است در كشور ما فراگيرتر مي شود اما اين فراگيري با خوشبيني ها و بدبيني هايي همراه شده است.

شماری به اين دليل كه مي توانند از اين طريق در کمترین زمان و باهزینه کم به اطلاعات دسترسي پيدا كنند اين شبكه ها را بسيار تاثير گذار و مفید مي دانند اما شماري هم اين شبكه ها را مشكل ساز براي جامعه مي دانند.

شبكه هاي اجتماعي مانند فيس بوك، تلگرام، يوتيوب، تويتر، اسكايپ، وايبر، وي چت و ... از پر كاربردترين شبكه هاي اجتماعي در سال هاي اخير در ایران مي باشند که توانسته اند تاثيرات شگرفي در جامعه ما داشته باشند.

بهار عربي و سرنگوني چندين دولت مقتدر خاورميانه نمونه هاي خوبي هستند كه قدرت و پتانسیل این شبکه ها را به خوبی نشان دهد. يافتن دوستان در گوشه و كنار دنيا، آشنايي با افراد تازه و قرار گرفتن در جريان هرگونه رويداد چيزهايي است كه خوش بيني ها را درباره اين شبكه ها به بار آورده است.

از سويي برخي ديگر نظر متفاوتي دارند. آن ها بيشتر به بخش هاي آسيب پذير اين شبكه ها تمركز مي كنند كه به گفته آن ها آینده خطرناکی برای ایران ترسیم می کنند.

با تمام اين ها عده ای مي گويند: موضوعاتي كه در شبكه هاي اجتماعي مطرح مي شوند ارتباط به برداشت ها و فرهنگ هاي هر جامعه دارد و براي ایران بسيار مفيد است.

در این نوشتار سعی بر آن است که ابتدا شناختی صحیح از فرهنگ و تکنولوژی های نوین (به طور خاص در زمینه ی ارتباطی) داشته باشیم و سپس تحلیلی از تاثیرگذاری این دو مقوله روی هم داشته باشیم.

فرهنگ: ادوارد تایر فرهنگ را مجموعه ی پیچیده ای از دانش ها، باورها، هنرها، قوانین، اخلاقیات و عادت های افراد جامعه می داند که افراد از جامعه ی خویش فرامی گیرند. فرهنگ به وسیله ی آموزش به نسل دیگر منتقل می شود. در حالی که ژنتیک به وسیله ی وراثت منتقل می شود. آنچه در برابر فرهنگ است نافرهنگ است و عبارت است از آنچه جامعه با آن تعامل دارد ولی فرهنگ نیست. مانند اقلیم، آب و هوا، ژن، حوادث، بیماری ها و... .

مقولات اصلی فرهنگ را میتوان این گونه نام برد: مذهب، تحصیلات، قوانین و سیاست(ساختارها)، فن آوری های نوین، ارزش ها و طرز تفکر، دین و هنمردم برای تغییر فرهنگی خود لازم است که زحمت زیادی بکشند، زیرا فرهنگ خواهان مانایی و پایداری است. اما عواملی مانند رسانه های جمعی می توانند آن را تغییر بدهند که در ادامه به آن پرداخته میشود.

فناوری یا تکنولوژی: (technology) دانش یا مهارتی است برای ساختن افزارها (نرم یا سخت). این دانش یا مهارت ممکن است پیچیده یا ساده، شخصی یا شایع، جدید یا قدیمی و... باشد.

فناوری و تکنولوژی بخشی از فرهنگ است. میتوان گفت که انسان خردمند در تعامل با طبیعت به قوانین عام آن دست میابد و با بازآفرینی آن قوانین توسط علم و دانش در شرایط دلخواه کاربرد های مورد نظر خود را ایجاد میکند.

ارتباط پایه و اساس تشکیل تمدن ها و فرهنگ ها است. در زمان های دور انسان ها از طریق برقراری ارتباط با یکدیگر به تبادل افکار و اندیشه های خود اقدام کرده و بدین ترتیب پایه های فرهنگ و تمدن جوامع بشری را ایجاد کردند. در تداوم این روند انسان ها برای برقراری ارتباط با یکدیگر وسایل ارتباطی گوناگونی را ابداع کردند که این وسایل با پیشرفت علم به طبع پیشرفته تر شد. در زیر به مهمترین چالش های پیش روی انسان در ارتباط با تکنولوژی های نوین و تاثیر آن بر فرهنگ اشاره میکنیم.

- از تاثیرات غیر عرفی این علوم جدید میتوان به گسترش شبکه های اجتماعی که در نتیجه ی آن ها مواردی مانند در دسترس قرار گرفتن شبکه های پورنوگرافی که پیامدهای ناگواری مانند بلوغ زودرس و از آن مهم تر و شاید خیلی مهم تر تقلیل جایگاه زن به عنوان یک سوژه ی فقط جنسی و درواقع نگاه ابزاری به مرد و زن و البته به طور ویژه زنان را در پی دارد.

- اتلاف وقت، تنبلی، گسترش مصرف گرایی، اعتماد به نفس کاذب به وجود آمده در شبکه های اجتماعی، عدم ارتباط اجتماعی حضوری و موارد متعددی از این قبیل در جاهای دیگر به کررات ذکر شده است. انگیزه ی اصلی این مقاله توضیح خطری کمتر دیده شده و توجه شده در مواجه ی انسان جدید با این هجمه ی سنگین علم و تکنولوژی نوین است که در زیر ذکر میشود.

تمایل دارم نوستالژی هایی را با هم مرور کنیم؛ دیر زمانی نبود که انسان از دیدن تصویر خودش در چشمه ای زلال لذت میبرد، با غروب آفتاب طبیعت به فکر استراحت میافتاد و بیداریش با دستان نوازشگر خورشید توام می شد، همه ی ما یا تجربه کرده ایم و یا شنیده ایم آن دورانی را که حداکثر دغدغه ی انسان تگرگ بهاری بود که ممکن بود به مزرعه او آسیب برساند، سال های نه چندان دوری که بالین او فقط جایگاه امن آرمیدن بود، نه اندک زمانی برای فکر کردن به زندگی و مشکلات روزمره و دیدن کابوس هایی از ترس آینده!

جهانی که انسان ها گاهی فرصت فکر کردن به خودشان را پیدا می کردند، در یک جمله اگر بخواهم خلاصه کنم جهان رضایت مندی انسان ها از خودشان بود. در مقابل امروزه با همه ی این پیشرفت های تکنولوژی که قرار بود در خدمت انسان باشند شاهد تعظیم بلند بالای انسان در مقابل این تکنولوژی ها هستیم و بلکه بالاتر از آن اسیر شدن انسان در زندان این ساختارهای به ظاهر تسهیل کننده هستیم. به عنوان نمونه خانواده ای از خانواده های قشر متوسط جامعه ی ایران را مثال میزنم، چون هم اکثریت دارد و هم مسیر حرکت طبقه های دیگر و سبک های زندگی غیر، به این طبقه و سبک با سرعت قابل ملاحظه ای رو به افزایش است.

پدر و مادری با دو فرزند را در نظر بگیرید: پدر کارمند یکی از ادارات دولتی است و تا ساعت 4 کار میکند، سپس برای امرار معاش مجبور به کار کردن در آژانس تا ساعت 11 شب است.
مادر هم کارمند یک شرکت خصوصی است و تا ساعت 5 سرکار است، احتمالا تا به خانه برگردد و استراحت کند ساعت 8 شب است. یکی از پسران دانشجو و دیگری کلاس دوم ابتدایی است. خودتان تحلیل کنید رابطه بین پدر و مادر با فرزندان و پدر و مادر با یکدیگر را.

این حاصل بروکراسی نوین و علم وتکنولوژی جدید است؟! چرا نباید به کسانی حق بدهیم که دلشان برای زندگی سنتی تنگ شده است و خواهان بازگشت به آن دوران به زعم خود طلایی هستند؟

کار از قفس آهنین وبر فراتر رفته، تراژدی فرهنگی زیمل نگاه مسامحه گرایانه است، شاید هیچ وقت این روزها را در ایران ندیده بودند وگرنه شاید مدرنیته و یا به اصطلاح مدرنیته را واژه ای فاجعه بار برای این فرهنگ می پنداشتند.

نظر شما
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
نام:
ایمیل:
* نظر:
عکس روز
خبر های روز