ثریا اسفندیاری بختیاری (متولد ۱ تیر ۱۳۱۱ اصفهان - فوت ۳ آبان ۱۳۸۰ پاریس ) دومین همسر محمدرضا پهلوی و ملکه ایران بود. وی فرزند خلیل خان اسفندیاری و نوه اسفندیار خان سردار اسعد است. مادر او اوا کارل آلمانی است. ثریا به « ملکه‌ای با چشمان زمردین» معروف بود. ثریا اسفندیاری از دی ۱۳۲۹ الی آخر اسفند ۱۳۳۶ همسر محمدرضا پهلوی بود.

انتخاب ثریا برای همسری محمدرضا به وسیله خواهر بزرگ‌تر شاه، شمس انجام گرفت. شمس در یک مجلس مهمانی در سفارت ایران در لندن که ثریا هم دعوت شده بود، در همان نظر اول او را پسندید و مسئله را با خلیل خان اسفندیاری در میان گذارد. ثریا با آمادگی قبلی برای روبرو شدن با شاه به تهران آمد. ثریا در خاطرات خود می‌نویسد که بزرگ‌ترین آرزوی او پیش از اینکه ملکهٔ ایران بشود، هنرپیشگی سینما بوده و پیش از اینکه برای اولین دیدار با شاه به کاخ سلطنتی برود، با پدرش شرط کرده بود که اگر شاه او را نپسندید یا او از شاه خوشش نیامد، او را به هالیوود بفرستد.

ولی شاه هم مثل خواهرش در اولین نظر او را پسندید و ثریا هم تمایل به این ازدواج پیدا کرد و مراسم نامزدی آنها روز ۶ دی ۱۳۲۹ در نظر گرفته شد. امیدواری آنها این بود که مراسم ازدواج به زودی برگزار شود، ولی ثریا ناگهان دچار بیماری حصبه شد و روز به روز هم بیماریش شدت یافت و همه را دچار نگرانی کرد. ناگزیر مراسم ازدواج به تعویق افتاد. پس از طی دوران نقاهت، تشریفات عقد و ازدواج در نهایت سادگی در ۲۳ بهمن برگزار شد.

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 1

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 2

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 3

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 4

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 5

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 6

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 7

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 8

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 9

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 10

لباس عروس ثریا، طراحی شده توسط برند دیور Dior - عکس شماره 11

لباس عروس ثریا توسط کریستین دیور طراحی شده و پس از مرگ ثریا در یک حراجی در پاریس به قیمت یک میلیون و دویست هزار دلار فروخته شد.

محمدرضا هفت سال پس از آن‌که فوزیه وی را ترک کرد، با ثریا اسفندیاری بختیاری ازدواج کرد. با وجود آنکه شمس، ثریا را برای همسری شاه معرفی کرده بود، ولی ثریا نه به او، نه به مادر شاه و نه حتی به شهناز (دختر شاه از ازدواج قبلی) علاقه‌ای نداشت. البته به گفتهٔ شخصی به نام غلامرضا افخمی، برخلاف شایعات، رابطه ثریا با اشرف خوب بوده‌  است. چرا که اشرف شاه را دوست داشت و می‌دانست که شاه عاشق ثریا است. به گفته اشرف : شاه عاشق ثریا بود و اگر ثریا می‌توانست برای او جانشینی بیاورد، آنان هیچ‌گاه از هم جدا نمی‌شدند.

محمدرضا از ثریا خواست تا به سنت موریتز برود و روز ۲۴ بهمن ۱۳۳۶ با تشریفات رسمی تهران را ترک گفت و بعد از آن دیگر هیچ وقت به ایران باز نگشت. در روز ۲۴ اسفند ۱۳۳۶ از وی جدا شد و طلاق او از طریق مجلس شورای ملی اعلام گردید.

ثریا اسفندیاری در ۳ آبان ۱۳۸۰ در سن ۶۹ سالگی بر اثر سکته مغزی در پاریس درگذشت. مراسم تشییع جنازهٔ وی در کلیسایی آمریکایی در پاریس برگزار شد. در این مراسم اشرف پهلوی و غلامرضا پهلوی نیز حضور داشتند. ثریا را در قبرستانی در مونیخ آلمان دفن کردند.