در اسفند ماه بود كه سعيد حجاريان با اشاره به اينكه ژنرال‌هاي دو جناح اصلاح‌طلب و اصولگرا به دليل رد صلاحيت و رأي نياوردن در مجلس دهم غايب هستند و شمار زيادي از منتخبان، تجربه جدي ندارند و اين كار تشكيلاتي فراكسيوني را تحت الشعاع قرار مي‌دهد، گفته بود: «راهكار جبران اين مساله، تشكيل «پارلمان در سايه» از سوي دو جناح است. هم اصلاح‌طلبان و هم اصولگرايان بايد برنامه‌هايشان را در«پارلمان سايه» چكش كاري و به فراكسيون خود منتقل كنند. در غير اين‌صورت مجلس ضعيف مي‌شود و ضعف مجلس منجر به تضعيف دولت هم مي‌شود. » و اكنون اصلاح‌طلبان درصدد تحقق اين ايده هستند چنانكه ديروز محمدرضا تابش نماينده اصلاح‌طلب مجلس نهم با تاكيد بر ضرورت حمايت بزرگان اصلاحات از نمايندگان جوان‌تر در مجلس دهم و احتمال تشكيل پارلمان در سايه با حضور آنها خاطرنشان‌كرد: حضور قشر جوان و به‌روز كه هم عالم هستند و هم به مقتضيات زمانه آشنايي دارند و درك درستي از تاثير فناوري اطلاعات دارند، موهبت است اما در كنار اين افراد، نمايندگان باتجربه نيز حضور دارند كه تلفيق اين دو گروه مي‌تواند معجزه‌‌آفرين باشد، به شرطي كه بتوانيم ساختار مجلس را به عنوان بستر حركت‌هاي خود اصلاح كنيم.
وظيفه پارلمان در سايه
براي مشخص شدن هدف از تشكيل پارلمان در سايه بايد در ابتدا تعريفي از آن داشت كه نياز به بازخواني تعريف دولت درسايه دارد: « دولت سايه به هيات دولت روي كار نيامده اطلاق مي‌شود كه با هدف در دست گرفتن كنترل دولت در واكنش به يك حادثه منتظر مانده است. در نظام‌هاي پارلماني اغلب بزرگ‌ترين حزب مخالف خود را دولت سايه مي‌نامد. همچنين تشكيل دولت سايه از سوي احزاب مخالف، نوعي تمرين و اعلام آمادگي براي انجام هرچه بهتر وظايف خود در صورت پيروزي و تشكيل دولت واقعي است. بر اساس اين تعريف، اعضاي كابينه دولت سايه به ويژه براي حل مسائل مهم و عبور از شرايط بحراني همچون تنش در روابط خارجي و وقايع و تصميمات مهم سياسي تشكيل جلسه مي‌دهند و به ارائه برنامه‌ها و پيشنهادها براي حل بحران مي‌پردازند. » اكنون با توجه به اظهارات سعیدحجاريان و تعريفي كه از دولت سايه وجوددارد مي‌توان پي به چرايي طرح پارلمان در سايه برد. به نظر مي‌رسد دليل مطرح شدن موضوع پارلمان در سايه عدم حضور برخي چهره‌هاي درجه اول اصلاحات در مجلس باشد و پارلمان در سايه با اين منظور تشكيل خواهد شد كه منتخبان جريان اصلاحات از ديدگاه‌ها و مواضع شخصيت‌هاي معتبر اين جريان براي پيشبرد امور در مجلس بهره ببرند، يعني به نوعي ديدگاه‌هاي بزرگان راه نيافته و منتخبان به يكديگر تلفيق شده و پس از رسيدن به نتيجه واحد، تنها يك صدا از اردوگاه اصلاحات در مجلس شنيده شود.
مخالفان پارلمان در سايه
اصلاح‌طلبان در موضوع تشكيل چنين نهادهايي داراي رزومه خوبي هستند، چنانكه چندي پيش پارلمان اصلاحات را تاسيس و در لواي آن انديشه‌هاي مختلف جريان اصلاحات را گرد هم آوردند كه نتايج خوبي هم داشت. همين تجربه در ذهن مخالفان اصلاحات سبب هراس شده است و با مطرح شدن پارلمان در سايه آنان با يادآوري عملكرد گذشته اصلاحات به تخطئه اين نهاد پرداختند كه هنوز تشكيل نشده است. البته شايد آنها از واژه «در سايه» هراس دارند و تصور مي‌كنند كه قرار است تصميماتي در پارلمان در سايه اتخاذ شود كه به ضرر آنهاست اما نمي‌دانند در اين نهاد قرار است آنچه به اجماع اصلاح‌طلبان برسد كه در جهت منافع ملي و نه شخص و جناحي باشد. اين واهمه در سايت هاي اصولگرايان هويداست، مثلا «تيتر يك» نوشت: « در ادبيات سياسي و علوم سياسي زماني كه از عنوان دولت در سايه استفاده مي‌شود نخستين معنايي كه به ذهن متبادر مي‌شود اين است كه دولت‌هايي كه منتخب مردم هستند و به طور دموكراتيك نظر عموم شهروندان را جلب كرده‌اند توان مديريت و اجراي مسائل را ندارند و قدرت واقعي از آن افرادي است كه در پشت صحنه در حال تصميم‌سازي و القاي نظرات خود به نيروهاي منتخب و مسئولان رسمي هستند. قدرت واقعي در دست منتخبان مردم نيست و مردم سالاري كاركرد اصلي خود را از دست داده است و چهره‌هايي كه سابقه و نفوذ و... در بيان كلي، قدرت واقعي دارند، اجراي امور را به طور غير رسمي و در پس رونماي سياست انجام مي‌دهند. در همين علم سياست كاركرد گرا اين پديده امري منفي تلقي شده و نشان از بيماري سيستم يا احزاب و گروه‌ها است. اما به ناچار بسياري مواقع در تاريخ اين اتفاق افتاده و سابقه دور و درازي دارد. ذيل همين عنوان كلي و دولت در سايه و با مد نظر قرار دادن همين تعريف و مفهوم عناوين ديگري نيز مطرح و بعضا استفاده مي‌شود، مانند پارلمان در سايه، ارتش در سايه، دولت در تبعيد، و...». اين جملات نشان مي‌دهد كه آنان معناي واقعي پارلمان در سايه و حتي دو وجهي بودن دولت در سايه را نمي‌دانند و جالب‌تر اين است كه در ادامه نوشته‌اند: « اين تجويز آقاي حجاريان اولا كساني را كه به تدبير نظام و مردم از عرصه تصميم‌گيري بنا به دلايل متقن و مستدل (از جمله فتنه، فساد، عدم التزام عملي به اسلام و...) كنار گذاشته شده‌اند دوباره در روند تصميم‌گيري قرار داده و به نوعي نظام و دستگاه‌هاي حاكميتي مانند شوراي نگهبان و وزارت كشور دور مي‌خورند. ثانيا از ديدگاه گردش نخبگان و جابه‌جايي مستمر مسئولان و تصميم‌سازان، بايد گفت كه با چنين تحليل‌هايي عملا مجبور خواهيم بود كشور را در دست يك عده خاص قرار داده و حتي اگر آنها در راس مسئوليت‌ها و پست‌ها قرار نگيرند اما در نهايت آنها درباره سرنوشت و آينده تصميم‌گيري و تصميم‌سازي كنند كه اين امر البته با روح دموكراسي و مردم سالاري منافات دارد. ثالثا اين امر قطعا توهين و جسارت به انتخاب مردم است. كساني كه مردم آگاهانه انتخاب كرده‌اند در روند سياسي كنار گذاشته و در حد يك بازيگر گوش به فرمان قرار گيرند تا عده‌اي در پشت صحنه تصميم‌ها را گرفته و به آنها ابلاغ كنند و مردم نيز از اين وضعيت مطلع نشوند و...». اين طيف فكري به خود زحمت تحقيق درباره چرايي بيان تشكيل پارلمان در سايه از سوي حجاريان را ندادند تا امروز ديگران به تحليل آنها كه ناشي از كم آگاهي و حتي ناآگاهيشان است پوزخند نزنند. پارلمان در سايه در جهت وحدت و اتخاذ تصميمات مشترك در مجلس در مسير تحقق خواست ملت است و لاغير.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
