روزنو :
حالا ديگر نيازي به گفتن نيست كه دنياي فوتبال با اقتصاد و تبليغات گره خورده و تصور يكي از اين دو بدون ديگري، غيرممكن است. فوتبال حرفه‌اي همچنان پيش مي‌رود و هر روز سنگرهاي جديدتري را در عالم بيزينس فتح مي‌كند. شايد براي اينكه فاصله ايران تا فوتبال واقعا «حرفه‌اي» را درك كنيم، ساده‌ترين راه اين است كه بفهميم پولسازي در كشور ما چه تفاوت‌هايي با آن سوي دنيا دارد. در شرايطي كه مساله‌اي مثل حق پخش تلويزيوني در ايران محلي از اعراب ندارد و تبليغات محيطي و اسپانسرهاي روي پيراهن هم هر كدام با چالش‌هاي عمده‌اي مواجه هستند، در دنيا به سمتي در حال حركت هستيم كه از هر فرصتي براي درآمدزايي استفاده مي‌شود. روزي نيست كه خبرهاي شگفت‌انگيز در مورد مسايل ميان حوزه‌اي فوتبال و اقتصاد به گوش نرسد و عجيب اينكه سهم كشورهاي آسيايي در اين معادلات، به شكل مستمر و چشمگيري در حال افزايش است.
دوئل آسيايي بر سر مسي
آسيايي‌ها هر روز نقش پررنگ‌تري در اقتصاد فوتبال جهان پيدا مي‌كنند؛ طوري كه گاهي درك آنچه مي‌بينيم، غيرممكن است. در حال حاضر دو قطبي رقابت در لاليگاي اسپانيا، تحت تاثير جنگ برندهاي آسيايي است. در شرايطي كه هواپيمايي قطر به امپراتوري رويايي «بارساي بدون تبليغ» پايان داد و توانست اسمش را روي پيراهن اين تيم درج كند، يك نشان آسيايي ديگر هم روي لباس مدعي دوم اسپانيايي خودنمايي مي‌كنند؛ هواپيمايي امارات كه اسپانسر رئال مادريد است و البته به خاطر هزينه‌اي كه براي احداث ورزشگاه خانگي آرسنال تحمل كرد، نامش را روي استاديوم جديد اين باشگاه معتبر هم مي‌بينيم! حالا خبر ديگري منتشر شده كه از تلاش توقف‌ناپذير برندهاي قاره كهن براي تصرف فوتبال اروپا حكايت دارد. خبرگزاري تسنيم ديروز در خبري نوشت: «شرکت الکترونیکی هوآوی، به مسی پیشنهادی نجومی داده است تا او را متقاعد کند با همکاری‌اش با سامسونگ پایان دهد و از این پس سفیر تبلیغاتی این شرکت چینی باشد.» به نظر مي‌رسد اين بار پاي رقابت بين دو برند آسيايي وسط آمده است. در ادامه اين خبر كه از روزنامه اسپورت كاتالونيا ترجمه شده، مي‌خوانيم: «مسی در آستانه افزودن سرمایه‌ای هنگفت به دارایی‌هایش قرار دارد چرا که شرکت الکترونیکی هوآوی با ارائه پیشنهادی هنگفت قصد دارد اسپانسر این ستاره آرژانتینی شود. هوآوی که در زمینه تولید تلفن همراه و محصولات ارتباطاتی فعالیت دارد، برای اینکه جای شرکت کره‌ای سامسونگ را در فهرست بلندبالای اسپانسرهای مسی بگیرد، به او رقمی در حدود پنج تا 6 میلیون یورو در سال پیشنهاد داده است و قصد دارد با وي قراردادی دو یا سه ساله سال منعقد کند. در صورتی که مسی پیشنهاد هوآوی را قبول کند، او ملزم خواهد شد که سامسونگ از فهرست اسپانسرهایش حذف کند. گفته می‌شود قرارداد همکاری مسی و هوآوی ظرف چند روز آینده رسمی خواهد شد. به اين ترتيب او به فهرست ورزشکاران پرشماری اضافه خواهد شد که به عنوان سفرای تبلیغاتی این شرکت چینی فعالیت دارند. شرکت هوآوی که اکنون سومین تولید کننده بزرگ گوشی‌های تلفن همراه در دنیا محسوب می‌شود، در حال حاضر اسپانسر فوتبالیست‌‌هایی مانند خامس رودریگس است و جزو حامیان مالی باشگاه اتلتیکومادرید نیز محسوب می‌شود.»
فوتبال به وقت چين
اينكه يك برند چيني قصد دارد حمايت مالي بهترين بازيكن جهان را بر عهده بگيرد، اصلا چيز عجيبي نيست؛ به ويژه وقتي به ساير تحركات چيني‌ها در اين زمينه نيم‌نگاهي مي‌اندازيم. ليگ چين در سال‌هاي اخير تلاش زيادي براي جذب ستارگان بين‌المللي انجام داده و در تازه‌ترين اتفاق، توانسته ازکویل لاوتزي آرژانتيني را به خدمت بگيرد. بر خلاف ديگر ستاره‌هايي كه عمدتا راهي ليگ‌هاي آسيايي مي‌شوند، لاوتزي پا به سن گذاشته و از كار افتاده هم نيست. اين ستاره خط حمله آلبي‌سلسته تنها 30ساله است، اما اخيرا با انعقاد قراردادي رسمي به باشگاه «هبی چاینا فورچون» پيوسته است. به علاوه چيني‌ها براي جلب نظر هواداران فوتبال اروپا در كشور خودشان هم تلاش‌هاي زيادي به خرج داده‌اند. كانال‌هاي تلويزيون خصوصي در اين كشور، با پرداخت وجوه سنگين به اتحاديه‌هاي فوتبال در قاره سبز بعضا حتي ترتيبي مي‌دهند كه ساعت برگزاري مسابقات مختلف هم به زمان بيداري مردم چين نزديك شود! در حال حاضر سال‌هاست كه مسابقات مهم در انگلستان و ايتاليا در ساعات ظهر و عصر برگزار مي‌شود. آنها اخيرا نفوذشان روي لاليگا را هم افزايش داده‌اند؛ به طوري كه در ابتداي فصل جاري مسابقات ليگ اسپانيا، مقرر شد همه بازي‌ها نسبت به فصل گذشته نيم‌ساعت زودتر شروع شود. به هر حال به نظر مي‌رسد كم‌كم همه دنيا فوتبال را به ساعت چيني‌ها بازي مي‌كنند!
جنگ تبليغات
داستان روابط تجاري ليونل مسي با باشگاه بارسلونا هم در نوع خودش جالب است. فوق ستاره آرژانتيني شايد تنها بازيكني در جهان باشد كه توانسته صددرصد حق تبليغاتش را از باشگاهش بگيرد. به عبارت ديگر، ليونل مسي هر چقدر از كمپاني‌هاي مختلف پول بگيرد، مي‌تواند اين مبلغ را (البته منهاي ماليات) تصاحب كند، در حالي كه مثلا كريستيانو رونالدو در رئال مادريد صاحب چنين امتيازي نيست و يكي از رئوس اختلاف او با باشگاه هم همين مساله است. از سوي ديگر توانايي‌هاي فني و محبوبيت خارق‌العاده لئو باعث شده است او امكان برقراري ارتباط با اسپانسر رقيب حامي مالي باشگاه را هم داشته باشد. در شرايطي كه همه امور مربوط به پوشاك آبي‌واناري‌ها توسط كمپاني نايك ارنج مي‌شود، ليونل مستقيما با آديداس در ارتباط است. شايد معروف‌ترين نقل قول دنيا در اين مورد متعلق به يوهان كرايوف باشد؛ فوق ستاره افسانه‌اي بارسا در گذشته‌هاي دور كه هميشه مي‌گويد: «مسي در بارسا خوشبخت است، اما اگر فقط يك دليل براي جدايي او از بارسلونا وجود داشته باشد، آن را بايد در جنگ نايك و آديداس جستجو كنيد!»
حلقه گمشده
حالا كه بحث به اينجا رسيد، بد نيست يادآوري كنيم مساله تبليغات فردي ستاره‌هاي فوتبال در ايران هم يك پديده ناديده گرفته شده است. اگر 15سال پيش مثلا احمدرضا عابدزاده اين امكان را داشت كه روي موتورسيكلتي با يك برند خاص بنشيند و عكس بيندازد، حالا سال‌هاست كه خبري از اين قبيل فعاليت‌ها نيست؛ آنچه مي‌تواند علل و عوامل خاص خودش را داشته باشد. از سويي غروب سوپراستارهاي محبوب و پولساز كه به تنهايي بتوانند توجهات را به سمت يك برند جذب كنند در كمرنگ شدن اين پديده موثر بوده و از سوي ديگر شايد توليدكنندگان ايراني راه و رسم درست تيليغ كردن را بلد نبوده‌اند. همچنين نبايد فراموش كنيم در مقطعي ستارگان ورزش و هنر از نظر قانوني حق تبليغات فردي را نداشته‌اند كه ظاهرا اين مشكل برطرف شده است. به هر حال ترديدي نيست اگر امكان اين قبيل فعاليت‌هاي تجاري فراهم شود، ستاره‌ها با درآمدهاي جانبي كه پيدا مي‌كنند توقعات مالي‌شان از باشگاه را هم كاهش مي‌دهند كه اين به سود كل سيستم فوتبال كشور خواهد بود.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
