خبر غافلگيركننده اين هفته، اعتصاب بازيكنان پرسپوليس بود. اگرچه مديران باشگاه و حتي برانكو ايوانكوويچ در صدد هستند تا آنچه را اتفاق افتاده «اعتصاب» قلمداد نكنند، اما به هر حال رسانه‌هاي مختلف لغو تمرينات روز دوشنبه سرخ‌ها را با چنين عنواني مورد اشاره قرار داده‌اند. موضوع روشن است. بازيكنان پرسپوليس به عدم دريافت مطالبات‌شان اعتراض دارند و به همين مناسبت ترجيح داده‌اند به جاي تمرين كردن، به مذاكره با مديرعامل پيردازند. اين رفتار قرمزها تبعات زيادي هم داشته است. درگيري مهدي طارمي با خبرنگاران و اينكه او خودش را «بزرگتر پرسپوليس» معرفي كرده، برايش گران تمام شده و ظرف تنها چند ساعت او را به عذرخواهي وا داشته است. به هر حال مديران باشگاه در صدد هستند موضوع را جمع كنند، اما اصل داستان همچنان باقي است. فوتبال ايران با مشكلات شديد مالي مواجه است و اين موضوع هر روز ابعاد تازه‌تري پيدا مي‌كند.

سومين اعتصاب

در حال حاضر بسياري از باشگاه‌هاي ليگ برتري درگير مشكلات اقتصادي هستند. اين وضع چنان است كه تا به حال تمرينات سه تيم به خاطر اعتصاب بازيكنان مختل شده است. سپاهاني‌ها كه از نظر نتيجه‌گيري بدترين دوران يك دهه اخيرشان را سپري مي‌كنند، به دليل عدم وصول مطالبات مالي يك روز تمرين نكردند. همچنين استقلالي‌ها هم در مقطعي تصميم به اعتصاب گرفتند كه با دخالت و پادرمياني مديران باشگاه و پرويز مظلومي، جلسه تمريني آبي‌پوشان با يك ساعت تاخير برگزار شد. در پرسپوليس اما اعتصاب يك روز كامل تمرين را تعطيل كرد. خيلي از باشگاه‌هاي ديگر هم شرايط مشابهي دارند، اگرچه ممكن است در مورد آنها كار به اعتصاب نكشيده باشد. همين دو هفته پيش بعد از حذف نفت تهران در بازي پلي‌آف ليگ قهرمانان آسيا برابر الجيش، مديرعامل نفت ادعا كرد بازيكنان اين تيم حتي پول شام‌شان را هم از جيب خودشان داده‌اند! آن شب وضع چنان وخيم بود كه منصوريان آرزو مي‌كرد خبرنگاران عرب‌زبان حاضر در ورزشگاه متوجه حرف‌هاي نفتي‌ها نشوند. ذوب‌آهن هم ديگر نماينده ايران در آسيا محسوب مي‌شود و از قضا اين تيم نيز حال و روز خوشي ندارد. سعيد آذري، مديرعامل ذوب‌آهن به تازگي گفته بود كارمندان اين باشگاه دو ماه حقوق نگرفته‌اند تا تيم فوتبال‌شان قوي‌تر در ليگ قهرمانان حاضر شود!

منابع كور مالي

از نظر اقتصادي، فوتبال ايران امروز در وضعيتي گرفتار شده كه هيچ آينده روشني انتظار آن را نمي‌كشد. همه جاي دنيا براي باشگاهداري حرفه‌اي منابع مالي روشني وجود دارد كه بايد مورد استفاده قرار بگيرد. مساله اينجاست كه در كشور ما تقريبا همه اين منابع كور و بي‌استفاده شده‌اند و در چنين وضعيتي از باشگاه‌ها انتظار مي‌رود بتوانند موازين حرفه‌اي را رعايت كنند. در سراسر دنيا بين 50 تا 70درصد هزينه باشگاه‌ها از محل حق پخش تلويزيوني تامين مي‌شود. لابد ديگر نيازي به تكرار نيست كه اين منبع، به ويژه بعد از تغييرات مديريتي جام‌جم به طور كامل كور شده و صداوسيما تحت هيچ شرايطي حاضر به دادن حق فوتبال نيست. در اين وضعيت، لابد بايد به اولويت‌هاي بعدي و موارد جايگزين فكر كرد، اما مشكل اينجاست كه از آنها هم آبي گرم نمي‌شود. سازمان ليگ دو سال پيش با سروصداي زياد امتياز تبليغات محيطي ورزشگاه‌ها را در ازاي قراردادي چندده ميليارد توماني واگذار كرد، اما از قرار معلوم طرف قرارداد موفق به اجراي تعهداتش نشده و نبايد حداقل روي عدد كامل آن حساب كرد. حتي اسپانسرهاي مجزاي باشگاه‌ها هم براي اجراي تعهدات‌شان با مشكلات زيادي دست به گريبان هستند. هنوز فراموش نكرده‌ايم كه ابتداي فصل قرارداد استقلال با اسپانسرش به هم خورد و البته كه سايه اين كابوس، هميشه مي‌تواند بر سر تيم‌هاي ما باقي بماند. در مورد فروش پيراهن و بقيه اقلام و اجناس هواداري هم اگر بحث كنيم، مي‌رسيم به همان جمع‌بندي‌هاي هميشگي؛ داستان‌هاي مربوط به فقدان كپي‌رايت در ايران و تحركات سودجويانه‌اي كه از رقباي غيررسمي سر مي‌زند. در چنين چارچوبي، با توجه به منع دولت از هزينه‌كرد در ورزش قهرماني، باشگاه‌هاي ايران چطور بايد اداره شوند؟ آيا جز اين است كه اعتصاب و درگيري و تنش و شكايت و دلخوري، به اجزاي هميشگي اين مدل از باشگاهداري تبديل مي‌شود؟

يك سوال از مديران

در وضعيت نه‌چندان به سامان فعلي، شايد بايد از مديران باشگاه‌ها هم گله كرد؛ آنها كه به تجربه مي‌دانند و مي‌فهمند شرايط اقتصادي فوتبال در ايران به چه ترتيب است، اما باز زير بار امضاي قراردادهاي آنچناني مي‌روند و ابتداي فصل تعهداتي مي‌دهند كه عملي نيست. شايد اگر كمي درايت و دورانديشي در كار مي‌بود، طرح‌هاي كاذب و زيانباري مثل «سقف قرارداد» اصلا ضرورت نمي‌يافتند و نرخ دستمزد بازيكنان ايراني خود به خود پايين مي‌آمد، اما افسوس كه خيلي از مديران باشگاه‌ها در فوتبال ايران فقط به فكر بستن يك تيم پراسم و رسم هستند و گاهي هزينه‌هايي مي‌پردازند كه اصلا ضرورت ندارد.