تخلف انتخاباتی در فضای مجازی
روزنو :
یکی از جذابترین بخشهای ایام انتخابات در کشور مربوط به تبلیغات کاندیداها است. با توجه به آغاز زمان برگزاری تبلیغات هر کدام از کاندیداها از شیوه خاصی که برخی از آنها از جمله چاپ عکس و بنر، برگزاری نشستهای انتخاباتی، گسترش دیدارهای مردمی، تسریع روند پروژههای نیمه تمام به ویژه در شهرهای کوچک که مردم دقت بیشتری در این زمینه دارند و .... بین همه مشترک انجام میشود و گاه ممکن است هر کدام از این اقدامات خواسته یا ناخواسته از سوی کاندیداها یا هواداران آنها با تخلف انتخاباتی همراه شود.اما قانون مواردی را برای ممانعت از تخلفات انتخاباتی به کاندیداها متذکر شده و آنها را از انجام آنها نهی کرده است. از جمله مواردی که در تبلیغات انتخاباتی نهی شدهاند «استفاده از موقعیت شغلی برای تبلیغات انتخاباتی»، «استفاده از مکانهای غیر مجاز برای تبلیغات انتخاباتی»، «پاره، معدوم و یا مخدوش نمودن آگهی یا پوسترهای تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی که در محلهای مجاز الصاق گردیده در زمان قانونی تبلیغات»، «تخریب و توهین به داوطلبان و تبلیغ علیه آنها» و «جانبداری مجریان و ناظران انتخاباتی از فرد یا گروه خاص» است که باید در قالب تخلفات و جرایم انتخاباتی در مرحله تبلیغات مورد توجه قرار گیرد. البته نکته قابل ذکر این است که امسال در بحث تخلفات در تبلیغات انتخاباتی با پدیده نوظهور فعالیت در فضای مجازی مواجه هستیم که با استفاده از نشر اخبار در شبکههای اجتماعی اتفاق میافتد به این صورت که کاربران این شبکهها که غالبا از کاندیدایی خاص حمایت میکنند با دروغ و افتراء و دادن القاب غیر واقع دست به تخریب وجهه کاندیداهای رقیب میزنند. اینکه قانون چه تدابیری برای مقابله با این نوع تخلف در زمان تبلیغات اندیشیده و چه مجازاتهایی را در نظر گرفته است و یا تاثیر اطلاع رسانی در کاهش این جرایم و چگونگی رفع خلاء قانونی از سوی قانونگذاران در این زمینه از جمله موضوعاتی بود که در مورد آن با حقوقدانان و قانونگذاران کشور به گفتوگو نشستیم.
عدم آگاهی نمیتواند مانع مجازات افراد در زمینه تخلفات انتخاباتی در فضای سایبری شود
عبدالله سمامی بازرس هیات مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز در مورد افزایش تخلفات انتخاباتی از طریق فضای سایبری با نزدیک شدن به زمان انتخابات به «ابتکار» گفت: هماکنون شاهد هستیم که زودتر از زمان قانونی برخی افراد تبلیغات برای کاندیداهای مورد نظر خود را به ویژه در شبکههای اجتماعی و فیسبوک آغاز کردهاند البته فعالیت در این فضاها بلامانع است ولی توجه به این نکته ضروری است که ترویج اطلاعات از طریق شبکههای اجتماعی در فضای گستردهای صورت میگیرد که پیش از این شاهد آن نبودیم بنابراین آنها نباید در اظهارنظر خود نسبت به کاندیداهای انتخاباتی از خط قرمزهای نظام مقدس جمهوری اسلامی فراتر روند و یا به هتاکی و تخریب علیه سایر کاندیداها اقدام کنند، همچنین فراموش نکنند هر چند که فعالیت در فضای مجازی جرم محسوب نمیشود اما اقدام به نشر اکاذیب تخلف بوده و این قبیل اعمال مجرمانه میتواند مطابق مواد 16، 17 و 18 مجازات قانونی به همراه داشته باشد.این وکیل پایه یک دادگستری با یادآوری اینکه کاندیداهای انتخاباتی در مدت زمان تعیین شده برای تبلیغات کمتر فرصت کرده که وارد فضای مجازی شوند و بیشتر از طریق فضای حقیقی فعالیت میکنند، تصریح کرد: کاندیداهای انتخاباتی نیز باید به این نکته دقت کنند که مطابق آییننامه انتخاباتی از فعالیت طرفداران خود در جهت هتاکی، تخریب و تهمت نسبت به سایر کاندیداها ممانعت به عمل آورند چراکه مطابق با ماده 19 قانون که به مسئولیت مدیران و طرفدارانشان اشاره میکند آنها نیز میتوانند مشمول مجازات قانونی قرار بگیرند بنابراین باید به طرفداران خود گوشزد کنند که در راستای اهداف سیاسی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران ترغیب سایر افراد به رای دادن به کاندیدای مورد نظر خود را دنبال کنند.عضو هیات رییسه کانون وکلای دادگستری مرکز تاکید کرد: کاندیداهای انتخاباتی باید به این نکته توجه کنند که تبلیغات طرفداران آنها که با اعمال غیرقانونی از جمله تخریب و هتاکی و نشر اکاذیب علیه سایر کاندیداها همراه باشد بدون شک میتواند تخلف انتخاباتی را برای آنها رقم بزند.سمامی در پاسخ به این سوال که آیا افراد ناآگاه هم مشمول این نوع مجازات قرار میگیرند، یادآورشد: در این مورد قانونگذار هیچ تخفیفی را برای افرادی که اطلاع کافی در مورد قوانین ندارند در نظر نگرفته است و در داخل متن قانون برای جرایم رایانهای مجازاتهایی از جمله حبس و یا جزای نقدی درنظر گرفته شده است البته در این مورد به نگاه و تصمیم قاضی نیز بستگی دارد که با شنیدن اظهارات متهم میتواند اقدام به تعیین مجازات کند اما آنچه مسلم است صرف عدمآگاهی نمیتواند مانع مجازات افراد در زمینه تخلفات فضای سایبری شود.
ضرورت برخورد جدی از سوی مدعیالعموم با متخلفان اینترنتی در زمان انتخابات
حجتالله سوری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در مورد خلاء قانونی برای کنترل جرایم رایانهای در کشور به «ابتکار» گفت: فعالیت در فضای مجازی به سرعت در حال گسترش است سرعتی که بسیاری از قوانین به آن نمیرسند ضمناینکه هر روز و هر لحظه یک منظر دیگری از این پیشرفت تکنولوژی بشریت به نمایش گذاشته میشود که تا حدودی فضای فرهنگی و امنیتی کشورها را تحت تاثیر قرار داده است.نماینده سلسله و دلفان در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: البته برای ما که بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی در منطقه درگیری 37 سالهای با استکبار جهانی داریم یکی از ابزارهایی که دشمنان میتوانند از طریق آن با ما وارد جنگ شده و بدون سر و صدا جنگ سخت افزاری و جنگ نرم افزاری به راه بیندازند همین فضای مجازی است و استکبار غرب که منبع تولیدکننده این تکنولوژی بوده و امکانات زیادی را هم در اختیار دارد هر روز به اشکال مختلفی وارد این فضای امنیتی کشورمان شده و به روشهای مختلف به فرهنگ ما بهویژه در بین جوانانمان لطمه وارد میکند. این نماینده بخشی از مردم خطه لرستان در خانه ملت در هشدار نسبت به گسترش دامنه تخلفات در فضای مجازی با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: ما در این دوره از انتخابات با مشکلات عدیدهای که از طریق فضای مجازی و شبکههای اجتماعی میتواند ایجاد شود، مواجه هستیم که در دوره قبلی انتخابات مجلس شورای اسلامی وجود نداشت وقتی کسی میخواهد امنیت انتخابات را حفظ کند همچون وزارت کشور باید بدانند که امنیت انتخابات فقط این نیست که تعدادی نیروی مسلح کنار هر کدام از صندوقهای رای قرار دهند و تعرفهها را تحت پوشش امنیتی قرار دهند بلکه تعریف دیگر برقراری امنیت انتخاباتی میتواند این باشد که چند ماه قبل از برگزاری انتخابات پلیس فتا به گونهای با وزارت کشور همکاری داشته باشد که تخلفات احتمالی به منظور خدشه وارد ساختن به روند برگزاری انتخابات از طریق فضای مجازی را رصد کرده و با متخلفان و افرادی که به نفع خود یا کاندیداهای مورد حمایتشان سوءاستفاده میکنند به طور جدی برخورد کنند همچنین از آییننامه و قانون و مقرراتی که برای انتخابات وجود دارد در وقت خود استفاده شود کمااینکه از حدود 6 ماه قبل فعالیت تبلیغاتی افراد در فضای مجازی آغاز شده که خلاف قانون است البته با وجود اینکه این اقدامات از سوی هواداران کاندیداهای انتخاباتی انجام شده است ولی اطلاعاتی که برای معرفی کاندیداهای انتخاباتی در فضای مجازی منتشر میشود از طرف گروههای سیاسی یا افراد صاحب نفوذ یا خود کاندیدا هستند که خوراک تبلیغاتی برای خود تهیه میکنند.این نماینده اصولگرای مجلس نهم افزود: هماکنون در این دوره از انتخابات یک فضایی به وجود آمده که خیلی آشفته است و امیدواریم در دورههای بعد برای نظارت بر این موضوع هم یک ستادی شکل بگیرد که از چند ماه قبل از انتخابات فعالیت خود را برای شناسایی موارد تخلف در فضای مجازی آغاز کند و افرادی که دست به تخریب چهره افراد شاخص و قابل احترام کشور میزنند تحت تعقیب قرار دهند و به همان صورت که اگر فردی در فضای عمومی جامعه خلاف قانون اقدامی انجام دهد مدعیالعموم و پلیس با وی برخورد میکند در این فضا هم این توان ایجاد شود که با متخلفان در فضای مجازی برخورد شود به گونهای که اثرات مثبت این اقدامات برای همه قابل مشاهده باشد. وی عنوان کرد: هماکنون مسئولیت شناسایی متخلفان اینترنتی برعهده پلیس فتا است اما ما انتظار داریم این مراکز که از سوی پلیس ایجاد شدهاند تعدادشان بیشتر از این باشد و به تکنولوژی و ابزار بهتری هم جهت ردیابی و شناسایی متخلفان در این فضا مجهز بوده و از متخصصان قویتری هم در این امر استفاده کنند.این کارشناس سیاسی فعال در نهاد قانونگذاری کشور افزود: متاسفانه ما هنوز نتوانستهایم آن مرکز اطلاعات ملی خود را فعال کرده که برای آن چارچوب مشخصی را تعیین کنیم این در حالی است که در شرایط کنونی هم بیگانگان از فضای مجازی استفاده میکنند که میتواند برای فضای امنیتی کشور مضر باشد به این صورت که همه این رزومههایی که نیروهای ما به عنوان سوابق کاری در فضای مجازی منتشر میکنند وقتی در فضای مجازی قرار میگیرد و بیگانگان از طریق این فضا توسط سیستمهای اطلاعاتی خود رصد کرده و این افراد را شناسایی میکنند که در پی آن یک روزنههای امنیتی در کشور شکل گرفته است که به نظر میرسد نه تنها فتا و و نه تنها فضای سایبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بلکه بقیه وزارتخانهها هم باید یک سازمان قوی در این رابطه داشته باشند از طرف دیگر رسانهها هم موظف هستند مواردی که در فضای مجازی میتواند برای مردم خطری را به همراه داشته باشد به طور مداوم در مورد آن اطلاعرسانی کنند.
نظارت قوی بر روند تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی ضروری است
موسی احمدی نماینده جنوب استان بوشهر در مجلس شورای اسلامی در رابطه با احتمال افزایش تخلفات انتخاباتی در فضای مجازی به «ابتکار» گفت: یکی از فضاهایی که امروز به صورت گسترده بر زندگی فردی و اجتماعی در ابعاد روانی و حوزههای سیاسی و اقتصادی تاثیرگذار بوده، فضای مجازی است که در آن اخبار به راحتی نشر و پخش میشود و اگر ضابطه و قانونی که بتواند نظارتی بر این مجموعه داشته، وجود نداشته باشد استرس، نگرانی، عدم آرامش، مصیبتها و مشکلات متعددی برای جامعه به ارمغان خواهد آورد.عضو کمیسیون انرژی مجلس در مورد بروز تخلف در فضای مجازی با نزدیک شدن به زمان انتخابات یادآورشد: هماکنون برخی افراد با ادعای افشای مسایل محرمانه در فضای مجازی مطالبی را مطرح میکنند که در جامعه واقعیت ندارد و این اخبار به سرعت هم در این فضا منتشر میشود و در پی آن نسبت به حیثیت افراد تعرض میشود که متاسفانه در جامعه هم رواج بسیاری پیدا کرده است و یک نظارت قوی هم در این مورد وجود ندارد.این حقوقدان فعال در نهاد قانونگذاری کشور افزود: گرچه پلیس فتا نظارت خوبی را برای کنترل جرایم در فضای مجازی آغاز کرده است ولی با توجه به گسترده بودن فضای مجازی فکر میکنم نتوانند به همه ابعاد این تخلفات دست پیدا کرده و از ارتکاب جرم پیشگیری کنند چراکه تحقق این مهم نیاز به یک بررسی و پژوهش عمیق برای بازنگری قوانین از تمام ابعاد این موضوع دارد.عضو فراکسیون روحانیون مجلس در بیان میزان اطلاعرسانی برای کاهش جرایم رایانهای یادآورشد: در این مورد رسانهها رسالت دارند که در پی حوادثی که از طریق بروز تخلف در فضای مجازی ایجاد میشود در همه حوزههای اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و .....اخبار را به سمع مردم برسانند تا اطلاعاتشان در این زمینه جامع و کامل شود و این در حالی است که متاسفانه ما نتوانستهایم نه از طریق صدا و سیما و نه دستگاههای ارتباط جمعی و یا مطبوعات آن واقعیاتی که در پی بروز این تخلفات در فضای مجازی ایجاد شده را به مردم انتقال دهیم.
برخورد قانونی با تخلف انتخاباتی در فضای مجازی نیاز به اطلاعرسانی ندارد
دخیلعباس زارعزاده مهریزی سخنگوی کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس در مورد نوع تخلفات کاندیداهای انتخاباتی در فضای مجازی به «ابتکار» گفت: اگر کاندیداها از طریق فضای سایبری اقدام به شایعهپراکنی در جهت انتشار اخبار دروغ علیه رقبای خود کرده و یا سعی در بزرگنمایی معایبی که در مورد کاندیداهای رقیب وجود خارجی ندارد، کنند بر اساس قانون با آنها به طور جدی برخورد خواهد شد.نماینده مردم ابرکوه، بافق، بهاباد، خاتم و مهریز در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد:هماکنون افراد از روی ناآگاهی اقدام به اشاعه مطالب در شبکههای اجتماعی از جمله واتساپ، تلگرام و ...میکنند که برخی از آنها میتواند تهمت یا دروغی علیه کاندیداها و چهرههای سیاسی باشد بنابراین باید در این زمینه اطلاعرسانی شود تا افراد از روی عدم اطلاع از جرایم رایانهای ناخواسته مرتکب تخلف نشوند.عضو فراکسیون روحانیون مجلس در خصوص مجازات افرادی که اطلاع کافی از قوانین مربوط به شبکههای اجتماعی ندارند، تصریح کرد: خودداری کردن از تخریب و تهمت نیاز به آگاهی از قوانین ندارد چراکه ترویج گناه اقدامی اشتباه بوده و چه فرد در فضای مجازی و چه فضای واقعی مرتکب آن شود باید مورد پیگرد قانونی قرار گرفته و مجازات شود.