سرد شدن هوای تهران همزمان با نبود جریان کافی و باد و بارش کم در زمستان‌ها، به آلودگی بیشتر و البته در موراد متعددی تعطیلی مدارس و ادارات می‌انجامد، راه‌حل‌های که نمی‌توانند کمک چندانی به معضل کهنه تهران کنند.

راه حل این مشکل دیرینه را باید در علت آن جست‌وجو کرد، اما بر سر این موضوع توافق چندانی نیست، گازوئیل، بنزین، کیفیت اتوموبیل‌ها، سوخت خانگی و گرد و غبار عللی هستند که برای غبارآلودگی تهران و البته بسیاری از کلان‌شهرهای کشور مطرح می‌شوند.

خسروانی معتقد است که در کشور علاوه بر بنزین وارداتی با استانداردهای یورو 4، موضوع استفاده از ریفورمیت پتروشیمی با بنزن بالا نیز تغییر کرده است و حالا آنچه تحت عنوان بنزین پتروشیمی خریداری می شود نه تنها برخلاف گذشته واقعا «بنزین» است بلکه استانداردهای یورو چهار را نیز دارد.

بنزین یورو4 بدون آلاینده نیست

معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، با بیان اینکه در بحث آلایندگی، حتی وقتی صحبت بنزین با استاندارد یورو 4 را می‌کنیم به معنای آن نیست که این نوع بنزین اصلا آلایندگی ندارد، به ایسنا گفت: موضوع این است که براساس استاندارد‌ یورو 4 سطح الایندگی آن به گونه‌ای است که می‌تواند شرایط مورد نظر یک هوای استاندارد را تامین کند.

وی با تاکید بر اینکه نکته مهمی که مشکل را از نظر سوخت ایجاد می‌کند، صرفا کیفیت سوخت نیست، تصریح کرد: یکی از مشکلات اصلی میزان مصرف سوخت است به این معنا که در حین استفاده از بنزین یا گازوئیل استاندارد یورو 4 ، در کشورهای دیگر که این استاندارد حاکم است براساس آن پلت فرم ماشین‌هایشان به گونه‌ای طراحی شده که وقتی سوخت استاندارد را مصرف می‌کنند، میزان مصرف در حد قابل قبول و بهینه است.

سوخت ناقص خودروها

معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران ادامه داد: یعنی متوسط مصرف سوخت بنزین 100 کیلومتر پیمایش در ماشین‌های ساخت ما 10 لیتر است و درحالی که الان استاندارد اروپا، ژاپن و کشورهای پیشرفته در حدود پنج لیتر و کمتر است.

خسروانی عنوان کرد: خود این به این معنا است که علی‌رغم این‌که استاندارد ما یورو 4 است ولی دو برابر سوخت مصرف می‌کنیم، سطح آلایندگی خود را در رابطه با بنزین به دو برابر افزایش می‌دهیم و مهم‌ترین نکته این است که اصلا میزان تخلیه کربن از اگزوز را دو برابر می‌کنیم، یعنی وقتی به جای این‌که در 100 کیلومتر پیمایش پنج لیتر بنزین مصرف کنیم، 10 لیتر مصرف می‌کنیم تخلیه آلایندگی و کربن حاصل از احتراق دو برابر می‌شود.

معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، درباره دیگر علل آلودگی هوا به خصوص در کلانشهرها به پدیده وارونگی هوا در فصل زمستان اشاره و عنوان کرد: در کنار این قضیه در حقیقت بحث مهم موجود جدای از آلایندگی سوخت این است که در فصل زمستان که پدیده وارونگی هوا اتفاق می‌افتد، الزاما ارتباط مستقیم با سوخت ندارد، یعنی ذرات معلق ریز در هواست که به خصوص در شرایطی که جریان هوا مناسب نداشته باشیم و هوا ساکن باشد یک تجمع هوای ساکن حاوی آلاینده ها و کربن در شهر ایجاد می‌شود که عامل همین شرایط در کلانشهر تهران است.

به گفته وی این پدیده موجب می‌شود که به دلیل نبود جریان باد مناسب ، دودهای حاصل از احتراق ماشین و ذرات معلق در هوای شهر تراکم پیدا ‌کند.

ماجرای ریفورمیت و بنزین پتروشیمی

وی با تاکید بر اینکه سازمان استاندارد هیچگاه اعلام نکرده بود که وضعیت بنزین وارداتی از پتروشیمی بدتر است، تصریح کرد: برخی از رسانه‌های خاص و برخی از افراد خاص که در زمانی مسوولیت داشتند، این مطلب را طرح کردند که این خارج از واقعیت است.

معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، با اشاره به تولید ریفورمیت از سوی پتروشیمی‌ها در گذشته، گفت: اولا هیچ‌گاه صحبت این نشده که ما از پتروشیمی‌ها بنزین گرفتیم همیشه صحبت این بود که ریفورمیت گرفتیم و این ریفورمیت هم در شرایطی که در سال 1389 – 1390 گرفته می‌شده مقتضیات آن زمان بوده است و ما نمی‌خواهیم به این زمینه ورود پیدا کنیم، تصمیم استفاده از ریفورمیت در آن زمان هم با توجه به گزارشات و دستورات مقرربوده اما در اواخر سال 1392 تصمیم گرفته شد که دریافت ریفورمیت پتروشیمی قطع شود.

خسروانی با اشاره به اینکه در آن زمان ریفورمیت پتروشیمی‌ها برای مصرف با مواد دیگر امتزاج پیدا می‌کرد، اظهار کرد: دلیل تصمیم بر قطع دریافت ریفورمیت این بود که در آن برهه از زمان حدود شش میلیون تا 6.5 میلیون لیتر ریفورمیت دریافت می‌شد که حدود 40 درصد آن از پتروشیمی بندر امام و 60 درصد آن از پتروشیمی برزویه یا بوعلی بود، این ریفورمت براساس مستندات پتروشیمی بندر امام، حداقل 10 درصد بنزن و حدود 55 درصد مواد آروماتیک داشته است.

وی افزود: بنابراین این ریفورمیت وقتی می‌خواهد امتزاج پیدا کند با 40 درصد مواد دیگر امتزاج می‌یابد که اگر فرض کنیم این مواد اصلا دارای بنزن و مواد آروماتیک نباشد به این معنا است که ترکیب نهایی 6.5 تا هفت درصد بنزن خواهد داشت.

معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، با اشاره به اینکه با وجود تمام این بحث‌ها در آن مقطع تصمیم گرفته شد که دریافت ریفورمیت قطع شود، عنوان کرد: وقتی ریفورمیت 6.5 میلیون لیتری قطع می‌شد لاجرم برای رفع کمبود بنزین باید به سمت افزایش واردات می‌رفتیم، چون میزان تولید بنزین به اندازه مصرف داخلی نبود.

وی با بیان اینکه طبق تمهیدات مسوولین وقت وزارت نفت در مورد ریفورمیت، در تمام مستندات و گزارش‌ها اعلام شده بود که این طرح موقت است، افزود: قرار نبود این طرح استفاده از آن ریفورمیت که میزان آلایندگی‌اش بالا بوده، دائمی باشد. این طرح متناسب با شرایط خاص آن روز بوده و بنا بوده که وقتی شرایط خاص از بین رفت، کلا دریافت ریفورمیت قطع شود.

معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، تصریح کرد: وقتی فرآیند دریافت ریفورمیت افزایش پیدا کرد، بعضی از شرکت های تامین‌کننده که مشخصا دو شرکت نامبرده هستند تصمیم گرفتند که با تمهیداتی میزان بنزن آن را کاهش دهند.

واردات بنزین یورو 4 با توقف دریافت ریفورمیت

معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، در ادامه با اشاره به اینکه تا سال 1392 بنزین وارداتی ایران طبق دستورالعمل قبلی اصلا استاندارد یورو 4 نبوده است، گفت: ما در آن زمان استانداردی ما بین استاندارد یورو 2 و یورو 3 داشتیم که تحت عنوان بنزین سوپر به کشور وارد می‌شد.

خسروانی با بیان اینکه پس از قطع دریافت ریفورمیت از سوی دولت، تکلیف شد که باید کمبود تولید بنزین کشور با بنزین یورو 4 جبران شود، تصریح کرد: این موضوع در اردیبهشت‌ماه سال 1393 به ما ابلاغ شد، از سوی دیگر عملیاتی کردن واردات بنزین یورو 4 به این صورت نیست که از سر خیابان این بنزین را بخریم، باید از سوی ارگان‌های مختلف یعنی امور بین‌الملل وزارت نفت برنامه‌ریزی شده و براساس آن قرار‌داد ثبت شود و بنابر قرار‌داد واردات صورت گیرد.

وی افزود: معاونت امور بین‌الملل وزارت نفت از زمان ابلاغ دو ماه وقت خواست که بتواند بنزین با مقتضیات یورو 4 را وارد کند. به همین دلیل بود که اعلام کردیم از نیمه تیرماه سال سال 1393 بنزین با استاندارد یور 4 وارد می‌شود.

معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، با تاکید بر اینکه تیر سال گذشته دقیقا این برنامه‌ریزی محقق شد ، تصریح کرد:از آن زمان تمام محموله‌های وارد شده براساس استاندارد یورو 4 بود که البته یکی دو محموله اشکالاتی داشت که ما آنها را عودت دادیم . الان هم حدود 90 محموله بنزین که از سال گذشته و طی این مدت به کشور وارد کرده‌ایم به غیر از موارد خیلی استثنا که یکی دو مورد آن را نیز بازگرداندیم کاملا براساس استاندارد یور 4 بوده است.

خسروانی در ادامه با اشاره به اینکه یک محموله بنزین یورو 4 به هر روشی که تهیه شود، حدود 25 تا 30 مولفه تولید مشخص دارد، گفت: با این حال از این تعداد مولفه تنها چهار یا پنج مولفه است که محوریت اصلی و اثر‌گذار در بحث زیست محیطی دارد که بیشتر حساسیت نیز روی این قضیه است، بقیه موارد حساسیت دارد ولی نه از منظر زیست محیطی.

وی درباره این مولفه‌های زیست محیطی در بنزین یورو 4، اظهار کرد: محورهای مهم، بنزن حداکثر یک درصد، آروماتیک حداکثر 35 درصد، الفین حداکثر 18 درصد و گوگرد 50 جزء در میلیون است که مجموع این‌ها مشخصات بنزین یورو 4 است.