"شهیر شهید ثالث" تحلیلگر مسائل سیاسی ایران با انتشار مقاله ای تحلیلی در سایت "میدل ایست ای" اشاره می کند که رویکرد هوشمندانه دولت روحانی سبب شد تا جلوی وخیم تر شدن بحران ایجاد شده پس از اعدام شیخ نمر در عربستان و حمله نیروهای خودسر علیه سفارت آن کشور در ایران گرفته شود.

به گزارش خرداد، این تحلیلگر سیاسی با اشاره به موفقیت امیز بودن آنچه از آن تحت عنوان "پیشدستی روحانی" در این ماجرا یاد کرده می نویسد:"روحانی اجازه نداد تندروها در ایران و عربستان سعودی بتوانند از این موضوع برای گسترش دامنه تنش و منازعه استفاده کنند. ناظران مسائل منطقه باور دارند که دلایل مختلفی پشت سر تصمیم عربستان سعودی برای اعدام شیخ نمر وجود داشته اند. در این میان چهار عامل هستند که باید مورد بررسی قرار گیرند".

این تحلیلگر سیاسی نخستین عامل را ظهور گروه های تروریستی از جمله داعش می داند و می افزاید:"این گروه تهدیدی امنیتی برای تمام کشورهای جهان از جمله کشورهای غربی محسوب می شوند. شورای امنیت سازمان ملل نیز اولویت مبارزه را علیه این تهدید شماره یک بین المللی قرار داده است. عربستان سعودی با در اولویت قرار دادن مبارزه با ایران در جنگ های نیابتی در سوریه و یمن مورد انتقاد قرار گرفته است. حتی پرزیدنت اوباما نیز در این رابطه نقد محتاطانه ای را بیان کرده است. واقعیت آن است که عربستان سعودی از نظر ژئوپولیتیک در چندین دهه گذشته از هر نقطه دیگری بیش تر جدا افتاده است. برای پایان دادن به این انزوا عربستان سعودی تلاش کرد با اعدام شیخ نمر توجهات معطوف شده به سوی ایران را به سوی خود بازگرداند".

دومین عامل تهدیدی است که از درون برای خاندان سلطنتی آل سعود وجود دارد. این تحلیلگر سیاسی می افزاید:"یکی از راه های جلوگیری از افزایش اختلافات داخلی بی ثبات سازنده قدرت ایجاد یک منازعه خارجی است تا منتقدان درونی وادار به سکوت شوند".

عامل سوم پذیرش ایران به عنوان یکی از اعضای جامعه بین المللی در دوران پسا تحریم است. شهید ثالث در این باره می نویسد:"آن کشور به عنوان یک قدرت منطقه ای پذیرفته شده است. ایران در سوریه دارای نقش عمده ای و هم چنین دارای برنامه موشک های بالستیک است. عربسان سعودی نمی تواند افزایش قدرت گیری ایران به عنوان یک رقیب جدی منطقه ای را تحمل کند. در نتیجه آن کشور ایران را یک تهدید وجودی قلمداد می کند".

نکته چهارم از دید او ناخرسندی عربستان سعودی از کاهش حمایت امریکا در عرصه سیاست خارجی از آن کشور است و در این باره می نویسد:"سیاست خارجی اوباما درصدد اجرایی شدن است و در آن امریکا قصد دارد به ایران نزدیک تر شود و عربستان احساس می کند که متحد دیرینه اش آن کشور را رها کرده است".

شهید ثالث در ادامه اشاره می کند که عربستان سعودی سه هدف را از اعدام شیخ نمر دنبال کرد و در این باره می نویسد:"نخست آن که این اعدام پیامی به واشنگتن بود که در صورتی که آن کشور روابط خود را با تهران در سطح منطقه ای افزایش دهد و حمایت خود را از عربستان سعودی در مقابله با ایران کاهش دهد این موضوع می تواند سبب شود تا ریاض هر اقدامی را که صلاح می داند برای تامین منافعش انجام دهد. هدف دوم عربستان تحریم ایران و شعله ورتر کردن آتش تنش های فرقه ای در منطقه بود تا خود را این گونه رهبر جهان سنی مسلمان در برابر ایران شیعه قرار دهد و هدف سوم عربستان مختل کردن روند بهبود روابط ایران و امریکا در خارج از موضوع توافق هسته ای و وادار کردن آن کشور به اتخاذ نقشی گسترده تر در جریان روند سیاسی در سوریه بود که ایران می تواند یکی از بازیگران مهم آن باشد".

شهید ثالث اشاره می کند که عربستان سعودی در اجرای سناریوی مدنظر خود شکست خورد و آن هم به دلیل واکنش سنجیده و عقلانی ایران به خصوص شخص روحانی بود و در این باره می نویسد:"پس از اعدام مقام های دولتی ایران این اقدام را محکوم کردند و ابراز تاسف نمودند. با این حال، در آن زمان مسائلی روی دادند که غیر قابل تصور بودند. "جان کری" وزیر امور خارجه امریکا از خانه اش در ایداهو با "محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران تماس گرفت و خواستار جلوگیری از تشدید بحران و وخیم تر شدن وضعیت شد. علاوه بر آن امریکا و اتحادیه اروپا درباره نقض حقوق بشر در عربستان سعودی ابراز نگرانی کردند. دو روزنامه اصلی امریکا یعنی نیویورک تایمز و واشنگتن پست از اقدام عربستان سعودی با تیترهای تند "بربریت" و "رژیم بی پروا" یاد کردند و اعدام شیخ نمر را عاملی برای نفرت افکنی فرقه ای در خاورمیانه قلمداد کردند".

شهید ثالث اشاره می کند که محافظ کاران افراطی در ایران یکی دیگر از بازندگان اصلی بحران بودند و در این باره می نویسد:"آنان امیدوار بودند تا با تشدید تنش بر روند اجرای برجام تاثیر بگذارند و چرخه خصومت میان ایران و غرب را تشدید نمایند".

شهیر شهید ثالث پایان می نویسد:"در نهایت، به نظر می رسد که برنده اصلی این تحولات دولت میانه رو ایران بوده است که توانست مدیریت بحران را در دست گیرد و ایران را از یک مخصمه بین المللی احتمالی نجات دهد".