آرایش انتخاباتی نیروهای سیاسی در پایگاه سنتی روحانیت؛ رونمایی از رقبای لاریجانی
آرایش انتخاباتی در شهر قم به عنوان حوزه ای تاثیر گذار و فعال اهمیت فراوانی دارد چرا که این شهر هشت سال پیاپی ریاست مجلس شورای اسلامی را برعهده داشت، حالا در آستانه انتخابات هفتم اسفند به محل رقابت چهرههای شاخص از جناحهای مختلف بدل شده است. با نزدیک شدن به زمان اعلام اولیه نامزدهای تایید صلاحیت شده ، فعالیت کاندیداهای مطرح و جریان های سیاسی در قم نیز وارد فاز حساس و جدی شده است بطوریکه بعد از یکسال فعالیتهای مقدماتی تشکیلاتی و بسترسازی های گوناگون بخصوص در فضای رسانه ای، شواهد و قرائن حاکی از این است که طیف بندی های انتخاباتی و لیست احزاب و طیف های اجتماعی سیاسی مراحل نهایی خود را طی می کنند.
برای سه کرسی این شهر در مجلس بیش از 160 نفر به میدان آمده اند که از متوسط تعداد نامزدهای سایر شهرهای کشور بیشتر است . از هم اکنون چهره های شاخص، نمایندگان ادوار و نیروهای نزدیک و همسو با دولت سابق و فعلی خود را برای ورود به آوردگاه بهارستان آماده می کنند . شهر قم اگرچه به لحاظ جمعيت، توسعهيافتگي و رشد شاخصهاي اقتصادي شهري با درجه اهميت بالا ارزيابي نميشود اما به واسطه پايگاه سنتي روحانيت، اين شهر هميشه در كانون توجهات سياسي قرار داشته است. در اين ميان جريانهاي سياسي كشور نيز هر كدام نهادي روحاني در اين شهر دارند كه محل تبيين انديشهها و راهبردهاي جرياني خودشان است.
هر چند در نگاه اول، به نظر می رسد جدا از یک چهره مستقل ، رقابت اصلی بین دو جریان اصولگرا و اصلاح طلب خواهد بود ولی با توجه به برخی فعل و انفعالات سیاسی غیر آشکار و نیز برخی مختصات سیاسی خاص موجود در استان، سناریوهای دیگری نیز وجود دارد که نشان از چند قطبی بودن انتخابات در استان دارد.
شاخصترین داوطلب این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه قم را باید علی لاریجانی رئیس مجلس نهم دانست، وی که در ۸ سال گذشته رییس مجلس شورای اسلامی بوده، در دورههای هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه قم داوطلب نمایندگی بود و با رای بالای مردم قم به مجلس شورای اسلامی راه یافت. رییس فیلسوف مجالس هشتم و نهم، که سابقه دوبار پیروزی در انتخابات مجلس بدون تکیه بر تشکیلات سیاسی جناحی را داشته است گویا اینبار هم قرار است به مشی همیشگی دور از دسته بندیها و ائتلاف ها به شکلی فراجناحی و تک رو و دور از چارچوب های اصولگرایی وارد گود رقابت شود. با این روش، همه تمجیدها، حمایتها و البته تاییدهایی که او در جریان سفر به قم، از بیوت روحانیت جلب میکند، یک راست به حساب شخص لاریجانی و جریان فکری حامی او واریز میشود، نه به حساب همه گروههای اصولگرا. متنفذين سنتي قم نيز تمايل دارند رييس دو دوره مجلس دوباره از شهر خودشان راهي بهارستان شود چرا كه آنها احتمال ميدهند در صورت كسب اكثريت اصولگراي مجلس دوباره اين لاريجاني باشد كه بر صندلي رياست بنشيند. به همين دليل حضور لاريجاني در انتخابات از شهر قم براي اصولگرايان سنتي قم كه پايگاه خوبي در ميان مراجع و روحانيون دارند يك بازي برد- برد خواهد بود و هر دو طرف راضي از ميدان خارج ميشوند.
لاریجانی اگرچه نگرانی های کمتری نسبت به سایر نامزدها برای پیروزی در انتخابات دارد اما با توجه به اهمیت تک تک کرسی های مجلس برای ادامه دوران ریاست اش و نشستن بر صدر مجلس آینده نسبت به انتخاب دو نماینده دیگر قم بی تفاوت نیست و تلاش دارد تا در قالب ائتلاف و حمایت مستقیم و غیر مستقیم افراد نزدیک و منسوب به خود را راهی بهارستان کند . در این میان نصرت اله شادنوش و پسر شهید مفتح دو نفری هستند که از شانس بیشتری برای ائتلاف با لاریجانی به دلیل جایگاه مناسب آنها در میان روحانیت و حوزه علمیه قم و سوابق سیاسی بر خوردارند .شادنوش که سالها مسولیت های ارشد در دستگاه سیاست خارجی و سفارت را در کارنامه خود دارد و در حال حاضر استاد دانشگاه است بواسطه چندین سال همکاری با ناطق نوری در دفتر بازرسی مقام معظم رهبری و برعهده داشتن استانداری استانهای گیلان ، زنجان و چهارمحال وبختیاری چهره موثر این ائتلاف به شمار می رود. در عین حال هادی مفتح فرزند شهید آیت الله مفتح و از اساتید دانشگاه قم نیز بواسطه نزدیکی به نهاد روحانیت و سوابق و کارنامه این شانس را دارد که بعنوان ضلع سوم این مثلث ائتلاف عمل نماید.
مساله اصلی در این میان برای لاریجانی رقابت با چهره های منتسب به دولت سابق است که همواره رویکرد تخریبی را در دو دوره گذشته نسبت به وی در پیش گرفته بودند و پیش بینی می شود این رویکرد دوباره در دستورکار مخالفان وی قرار گیرد . جریان پایداری با توجه به پایگاهی که آیتالله مصباح در قم برای خود ساخته است، میکوشد تا با حذف لاریجانی گامی مهم به سوی اهداف خود بردارد. با این حال با توجه به فقر چهرههای رایآور در میان پایداریها به نظر میرسد آنها کار سختی در حذف لاریجانی داشته باشند. اتفاقی که مطلوب جریان اصلاحات نیز نیست. اصلاحطلبان نمیخواهند جلوی ورود لاریجانی به مجلس را بگیرند اما در عین حال با او شراکت و ائتلاف نیز نخواهند کرد.از سرشناس ترین اصولگرایان ثبت نام شده در این دوره از انتخابات و مخالفان لاریجانی می توان به مجتبی ذالنور جانشین سابق نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران اشاره کرد و ذوالنور را اصولگرایانی چون ، احمد امیرآبادی فراهانی و محمدرضا آَشتیانی نمایندگان فعلی قم در مجلس، ناصر سقای بیریا عضو هیئت رئیسه جبهه پایداری و وحید یامینپور مجری برنامه دیروز، امروز، فردا همراهی می کنند.
محمدرضا اسماعیلی مقدم نماینده مردم قم در دوره ششم مجلس، داوود محمدی دبیرکل انجمن اسلامی معلمان کشور و مدیرکل آموزش و پرورش استان قم در دولت اصلاحات، محمدرضا صحفی معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد دولت اصلاحات، سید جلال موسوی، نماینده مردم شهرستانهای مهر و لامرد در دوره ششم مجلس، غلامحسین نادی از اعضای مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم و از نمایندگان ادوار مجلس، جعفر آرشید از اساتید و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و رئیس سابق این دانشگاه در قم و محمدرضا یزدان پناه دبیر انجمن اسلامی پزشکان استان قم از اصلاح طلبانی بودند که در مهلت قانونی ثبت نام، برای نامنویسی از حوزه انتخابیه قم اقدام کردند. علی بنایی نماینده قم در مجلس هفتم و هشتم و معاون سیاسی استاندار سابق قم و سیدعلی یثربی نماینده سابق قم در مجلس ششم نیز از چهره های شناخته شده ای هستند که برای نمایندگی مردم قم در مجلس ثبت نام کردند و فعالیت گسترده ای در این شهر دارند.
برای فضای سیاسی و انتخاباتی قم می توان مولفه هایی همچون قرارگرفتن در لیست مورد تایید جامعه مدرسین، اقبال نیروهای انقلابی با بدنه گسترده و قابل سازماندهی مانند طلاب و مدارس علمیه فعال در سطح شهر و همچنین مسئله مواضع سیاسی وعملکرد سالهای اخیر نمایندگان قم و میزان رضایت عمومی مردم انقلابی قم از نمایندگان را سه عنصر اساسی در رقم خوردن نتیجه انتخابات آینده در قم دانست .