جدايي اصولگرايان سنتي از تندروها
در شكل‌گيري و حتي جهت‌دهي به هرجريان فكري و سياسي نظرات و آراي مختلفي دخالت دارد. اصلاح‌طلبان واصولگرايان نیز به عنوان دو جريان اصلي سياسي كشور در دوره‌های زماني مختلف به صورت اعتدالي و تندرو در صحنه سياسي حضور داشته‌اند و گاه بعد از سال‌ها نوع رفتار خود را نيز مورد نقد قرار داده‌اند.
اصلاح‌طلبان از۷۶ تا۸۴
بعد از دوم خرداد ۷۶ بدنه فكري و سياسي دولت اصلاحات كوشيد با توجه به مقتضيات وخواست بدنه اجتماعي خود نوعي اصلاحات سياسي، اجتماعي و گاه اقتصادي را اجرایی كند. فارغ از اينكه تا چه اندازه اين جريان توانست به اصلاحات مد نظر خود دست يابد يا در اجرايي كردن آن نا‌كام باشد تحت تاثير بدنه اجتماعي خود گرفتار نوعي شتاب و تندروي شد كه عموما برخی به هر دليلي آن را برنمي‌تافتند و گاه در مقابل آن ايستادگي مي‌كردند و حتي از شكست اصلاحات سخن مي‌گفتند. هر چند كه ميانه‌روهاي اين جريان با وجود اينكه در خارج از جريان قدرت قرار داشتند عميقا به اصلاحات باور داشتند و مي‌كوشيدند قرائت خود را اصلاح كنند و جريان اصلاح‌طلبی را جرياني برخاسته از انقلاب اسلامي معرفي نمایند كه صرفا خواهان اصلاح مشكلات هستند. اين جريان اعتدالي درون جبهه اصلاحات هيچ گاه راه خود را از نظام جدا نكرد.
اصولگرايان از۸۴ تا۹۲
بسياري براين عقيده‌اند دولت پسا اصلاحات محصول استراتژي اشتباه واختلافات احزاب و جريانات اصلاح‌طلبي بود و تعدد كانديداهاي اصلاح‌طلب و عدم‌اجماع اوليه بر گزینه آيت‌ا... هاشمي موجب شد دولتی بر سر كار آيد كه نه‌تنها با اصلاحات و اصلاح‌طلبي ميانه‌اي نداشت بلكه مي‌كوشيد اين جريان فكري ريشه‌دار را از صحنه سياسي کنار بگذارد. از طرف ديگر موج سواري‌هاي دولت‌های نهم و دهم بر دلار‌هاي نفتي موجب شد كه چهار سال ابتدايي به‌رغم مشكلات و سوءمديريت‌ها با حاشيه كمتري به پايان رسد هرچند كه رفته‌‌رفته زمینه‌های تندروی به وجود می‌آمد و بعد از آنكه محمود احمدي‌نژاد توانست مجددا براي چهار سال بر كرسي قوه مجريه تكيه بزند در چهار سال انتهايي خود با رفتارهاي غيراعتدالي در عرصه‌هاي مختلف اجتماعي و سياسي موجب شد حتي بسياري از اصولگرايان سنتي نيز از گردونه خارج و تندروهای حامی وی يكه‌تاز عرصه سياست داخلي و حتي خارجي ايران شوند.
اصولگرايي و جدايي از تندروها
اصلاح‌طلبان هرچند در هشت سال گذشته محدود شده بودند ولي هيچگاه رفتار غيرعقلايي از خود نشان ندادند و بعد‌ها نيز كوشيدند نوعي گفتمان با جريان حاكم به وجود آورند. هرچند بنا به گفته برخي اصلاح‌طلبان به وجود آمدن اين گفتمان به معني كوتاه آمدن اصلاح‌طلبان از اصول خود نيست اما برخي ديگر از اصلاح‌طلبان بر اين عقيده‌اند كه سقف اصلاح‌طلبي نسبت به گذشته كوتاه‌تر شده و اصلاحات مي‌كوشد خود را با شاخصه‌های جريان حاكم هماهنگ كند. حتی اين روز‌ها و بعد از پايان دولت احمدي‌نژاد که تندروهاي منتسب به جریان اصولگرایی تلاش زيادي براي سنگ‌اندازي در راه دولت یازدهم انجام می‌دهند و بعضا ديده مي‌شود اين تندروي‌ها هيچ توجيه عاقلانه‌اي ندارد به عنوان مثال در پرونده هسته‌اي كه مسئولان ارشد کشور و شوراي عالي امنيت ملي سانتي‌متر به سانتي‌متر آن را قبل از تصويب بررسي کرده بودند باز هم به مخالفت خود ادامه داده و حتي بعد از اتمام روند تصویب برجام در ايران و در مرحله اجرايي آن هنوز هم با دستاورد‌هاي دولت در حوزه هسته‌اي مخالفت مي‌كنند که به نظر مي‌رسد عقلاي جناح اصولگرايي در مقابل حركت‌هاي تندروهاي منتسب به اين جناح سكوت عميقي اختيار كرده‌اند تا جايي كه اين اصلاح‌طلبان هستند كه اين روز‌ها در مطبوعات و ميتينگ‌هاي سياسي خود مي‌كوشند نشان دهند حركات و افعال اين جريان تندرو منتسب به جريان ريشه‌دار و سنتي اصولگرايي نيست و حتي اصولگرايان نيز از حركت‌هاي تندروهاي اردوگاهشان بيزاري مي‌جويند.
كمك به اصولگريان ميانه‌رو
در اين رابطه محمدرضا خاتمي ديروز در گفت‌وگو با ايلنا با بيان اينكه مرزبندي با تندروها براي اصولگرايان كار بسيار سختي خواهد بود، گفت: بقاي اصولگرايان در اين است كه مرزهاي خود را با اصولگرايان تندرو جدا كنند و در صورتي كه اين كار را نكنند و مرزبندي شفاف با آنها انجام ندهند، مطمئن باشند كه در آينده سياسي كشور جايگاهي نخواهد داشت. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب اظهار کرد: ما اصولگرايان شجاعي مانند آقاي مطهري داريم كه اين مرزبندي‌ها را انجام مي‌دهند و مقبوليتي كه آقاي مطهري در كشور دارند، با برخي از اصلاح‌طلبان شانه به شانه مي‌زند كه به خاطر شجاعت، واقع‌بيني و حق‌گويي اوست. متاسفانه اين شجاعت را در قريب به اكثريت اصولگرايان نمي‌بينم. وي افزود: اميدواريم اگر توان ابراز اين شجاعت و مرزبندي از سوي اصولگرايان وجود ندارد، در انتخابات آتي و در عمل شاهد آن باشيم كه اصولگرايان منطقي و معتدل بتوانند ليستي را مجزا از تندرو‌هايشان بدهند. ما در حال تعامل، گفت‌وگو با اصولگرايان معتدل هستيم ولي اين تعامل در اين جهت است كه به آنها كمك كنيم مرزشان را از تندروها جدا كنند.
