بن‌بست اصول‌گرایی با سنگ تندروها | روزنو

Roozno | پایگاه خبری تحلیلی روزنو

به روز شده در: ۲۷ ارديبهشت ۱۴۰۳ - ۰۸:۳۳

شکاف اصول‌گرایی مدت‌ها پیش از آنکه سخنگوی جامعه روحانیت مبارز به آن اعتراف کند، با نشست‌های انتخاباتی جداگانه گروه‌های این جناح عیان شده بود. فارغ از تمام تجربه‌های انشقاق، اصول‌گرایان در دوره‌هایی در غیاب اصلاح‌طلبان، یکه‌تاز کرسی‌های مدیریتی کشور بودند، بعد از 24‌خرداد‌92 هم عزم خودشان را جزم کردند تا شکست دربرابر حضور اصلاح‌طلبان را جبران کنند، ولی بازهم نتوانستند به آنچه در نظر داشتند برسند. سنگ اول اختلاف مصباح‌یزدی بود. همان کسی که دوره‌های قبل هم‌ساز خودش را زده بود و فرزندان معنوی‌اش در جبهه پایداری با او همنوایی کرده بودند تا مدل‌های اصول‌گرایی را بر باد بدهند.  اما از فردای انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم، سیدرضا تقوی ازسوی مرحوم مهدوی‌کنی -که دلخور افتراق‌ها و اختلاف‌ها بود- ماموریت یافت تا همگرایی اصول‌گرایانه را دنبال کند. همگرایی‌ها بیشتر به پاتوق یاران سابق احمدی‌نژاد تبدیل شد. ازسوی دیگر، تحرکات انتخاباتی برای مجلس دهم که بالا گرفت، حزب موتلفه اسلامی با اصول‌گرایان افراطی سر میز انتخاباتی نشست و تعداد جلساتشان آن‌قدر زیاد شد که به‌ائتلاف سه‌گانه پایداری، موتلفه، ایثارگران شهرت پیدا کرد؛ ائتلافی که سنگ اختلاف همیشگی اصول‌گرایان بر سر ضلع سوم، این‌بار با نام شورای فقهاتی سربرآورد تا رهبری اتحاد اصول‌گرایی برعهده مصباح‌یزدی، شیخ محمد یزدی و موحدی کرمانی باشد. البته شورای فقهاتی و جایگزینی آن با محوریت جامعتین -که بقیه اصول‌گرایان بر آن تاکید دارند- تصمیمی بود که موتلفه و پایداری و ایثارگران خودشان گرفته بودند و می‌خواستند این نسخه را برای بقیه اصول‌گرایان هم بپیچند. محمدنبی حبیبی، دبیرکل حزب موتلفه اسلامی، هم این روزها در حالی همچنان معتقد است «از نشست‌های موتلفه، پایداری و ایثارگران جمع‌بندی خوبی‌ حاصل شده است» که غلامرضا مصباحی‌مقدم، سخنگوی جامعه روحانیت مبارز، می‌گوید: «این ائتلاف در شرایط جدید به‌هم‌ریخته و دیگر ادامه نخواهد یافت. به‌نظر ائتلاف‌کنندگان این حرکت گامی بود برای اینکه بخواهند گام‌های بعدی را در راستای وحدت اصول‌گرایان بردارند اما قدم‌های بعدی با محوریت این ائتلاف سه‌گانه نمی‌توانست به نتیجه برسد.»

اساسا شیوه‌نامه‌ای که تندروهای اصول‌گرا برای انتخابات ترسیم کرده بودند، نه‌تنها نمی‌توانست با موافقت دیگر چهره‌های این جناح همراه شود، بلکه اعضای همان شورای فقهاتی هم نمی‌توانستند اختلافات گذشته را کنار بگذارند. اگرچه محمدعلی موحدی کرمانی بعد از مهدوی‌کنی سعی داشت تا با عنوان دبیرکل جامعه روحانیت مبارز اختلافات را حل کند اما اختلاف‌نظر شیخ محمد یزدی و محمدتقی مصباح‌یزدی عمیق‌تر از آن بود که دبیرکل تازه جامعه روحانیت بتواند آن را حل کند.  هفته‌های گذشته خبر نشست سه‌جانبه میان آن‌ها در رسانه‌ها منتشر شد و اصول‌گرایان همان را علم کردند که کار همگرایی به‌روزهای خوب رسیده است اما سخنگوی جامعه روحانیت مبارز در گفت‌وگویی با خبرآنلاین همه دلخوشی‌های اصول‌گرایان را نقش بر آب می‌کند و می‌گوید: «تلاش‌های خود آن‌ها به نتیجه نرسید.» مصباحی‌مقدم دلیل این مسئله را عدم استقبال شیخ محمد یزدی و محمد‌تقی مصباح‌یزدی می‌داند و ادامه می‌دهد: «پیگیری‌ها بیشتر از طرف آیت‌الله موحدی‌کرمانی انجام می‌شد، آن‌هم با توجه به اصراری بود که دوستان ما در جبهه پایداری داشتند. این پیگیری‌ها به تشکیل جلسه‌ای انجامیده که آن جلسه هیچ خروجی نداشت غیراز اینکه سه نفر به‌این نتیجه رسیدند که تقاضاکنندگان از آن‌ها بیایند و اصول‌گرایان را معرفی کنند.» اما ریشه اختلافات به همان زمانی بازمی‌گردد که مهدوی‌کنی هم در قید حیات بود و جلسه‌ سه‌گانه‌ای میان مصباح یزدی، مهدوی‌کنی و محمد یزدی برگزار شد تا تصمیم واحدی برای انتخابات ریاست‌جمهوری گرفته شود. محمد یزدی درباره آن جلسه گفته بود از مصباح‌یزدی پرسیده که «اگر جامعه مدرسین و روحانیت مبارز در انتخابات به یک نقطه واحدی رسیدند؛ شما حاضرید همراهی و کمک کنید تا اختلاف کمتر شود تا با همراهی شما این دو نهاد که اثر‌گذار هستند یکی شوند و اختلافات بین آن‌ها کمتر شود؟»
پاسخ مصباح یزدی همچنان در گوش محمد یزدی زنگ می‌زند که جواب داده بود: «در آن زمان به هر تکلیف شرعی که داشته باشم عمل خواهم کرد». محمد یزدی این اختلاف را به‌اتفاقی تعبیر کرد که ترکش‌های آن دامن جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را هم گرفت. 
بااین‌حال در روزهای اخیر و در آستانه انتخابات مجلس دهم، جلسات هشت‌گانه، حداد عادل، زاکانی، فدایی، بادامچیان، حبیبی، آقاتهرانی، محصولی و باهنر هم آبی به آسیاب اصول‌گرایان نریخت و مصباحی مقدم می‌گوید: «این جلسات در منزل حداد عادل و به دعوت او برگزار شده بود.» اما این جلسات از آن جهت راه به‌جایی نبرد که به‌گفته سخنگوی جامعه روحانیت مبارز «جایگاه حداد عادل جایگاهی نبود که دعوت‌کننده کل شخصیت‌ها و احزاب و جمعیت‌های اصول‌گرا باشد.»
البته مصباحی مقدم از جلسه‌ای خبر داده که قرار است امروز (شنبه) با عنوان شورای هماهنگی با محوریت جامعه روحانیت مبارز و با حضور همه گروه‌ها و چهره‌های اصول‌گرا برگزار شود. این در حالی است که جلسه چهارگانه علی لاریجانی، علی‌اکبر ولایتی، علی‌اکبر ناطق‌نوری و مرتضی مقتدایی، مدیر شورای‌عالی حوزه علمیه قم، هم برگزار شده است و به‌نظر می‌رسد تلاش‌های چهره‌های میانه‌روی اصول‌گرا برای پالایش این جریان از تندروها و افراطی‌ها جدی‌تر شده است تا اصول‌گرایان عقلانی با اعلام برائت از خطاهای افراطی‌هایشان، این روزها بیشتر از قبل به‌سمت منافع ملی حرکت کنند. 

عکس روز
خبر های روز